Ҷанги Украина
Артиши Украина гуфт, 1090 сарбози дигари Русияро куштааст
Артиши Украина рӯзи 12-уми март иддао кард, ки ҷониби Русия дар 24 соати гузашта 1090 сарбози худро аз даст дод.
Набарди ду тараф барои зери назорат гирифтани шаҳри Бахмут идома дорад.
Ситоди кулли нерӯҳои Украина рӯзи якшанбе дар изҳороте гуфт, ҳашт тонки Русияро низ нобуд карданд.
Радиои Озодӣ наметавонад, мустақилона рақамҳоро тасдиқ кунад, аммо истихбороти низомии Бритониё ва таҳлилгарони ғарбӣ муътақиданд, ки ҷониби Русия дар талоши муҳосира ва ишғоли Бахмут талафоти зиёд дод.
Артиши Украина рӯзи 12-уми март ҳушдор дод, ки эҳтимоли зарбаҳои мушакӣ дар саросари кишвар "баланд" мемонад.
Дар он гуфта шудааст, ки бар асари тирборони нерӯҳои Русия ба як иншооти ғайринизомӣ дар Херсон ду кас кушта шуд ва се нафари дигар захмӣ гардид.
Аз он пеш раиси маъмурияти Херсон Александр Прокудин гуфт, ки рӯзи 11-уми март бар асари бомбаборони Русия се нафар ҷон бохт.
Mediazona, як расонаи мустақил ва зидди Путин, рӯзи 11-уми март гуфт, тибқи ҳисобҳои он, дар ду ҳафтаи охир 1638 сарбози Русия ва зархаридони “Вагнер” дар Украина кушта шудаанд.
Аҳволи Ню-Йорк дар Донбасси Украина бад шудааст. ВИДЕО
Сокинони Ню Йорк, як шаҳре дар Донбаси Украина, ки дар пайи ҳамлаҳои Русия хароб шудааст, зиндагии сахте доранд. Ин шаҳр пештар Новогород ном дошт, вале ду сол пеш сокинон барои ҷалби таваҷҷӯҳ ва дарёфти кӯмак аз Ғарб онро Ню-Йорк ном гузоштанд.
Бо ивази ном ҳам ин шаҳр натавонист мисли шаҳри ҳамноми худ дар Амрико пешрафт кунад. Сармояи иловагӣ ва сайёҳон ба Ню Йорки Донбас наомаданд ва ҷанги идомадор дар он сокинонашро ноумеду сарсон кардааст. Ҳоло чанд сокини боқимондаи Ню Йорк гузаштаи даврони шӯравии худро бо муҳаббат ёд мекунанд.
Аз болои Шаҳри Ню Йорк воқеъ дар шарқи Украина пайваста мушакҳо парвоз мекунанд. Ню Йорк дар қалби Донбасс ҷойгир аст ва ду сол пеш номаш Новогород буд.
Тобистони соли 2021 ҳама чӣ тағйир кард, замоне ки сокинони Новогород барои ҷалби кӯмак ва пул аз Ғарб номи шаҳрро, ки пеш аз Шӯравӣ гузошта шуда буд, ба Ню -Йорк иваз намуданд.
Инна Николаевна, сокини Ню-Йорк аз он рӯзҳо ёд оварда мегӯяд: “Он вақт мо дар бораи сармоягузорӣ ва омадани сайёҳон ба ин ҷо фикр мекардем, аммо чизе тағйир накард, ҷуз он ки ҷанг сар шуд. Осорхонаро сохта, таъмир карданд, вале он ҳоло хароб аст. Сайёҳон ҳам наомаданд. Ню Йорк ба мо комилан чизе надод."
Николаевна яке аз онҳоест, ки бо вуҷуди ҷангу ҷуш дар Нью-Йорк монд. Мисли ӯ дар ин ҷо ҳоло 2000 нафар мондаанд. Замони Шӯравӣ Ню Йорк, як шаҳри маъмулии саноатӣ буд, ки дар он корхонаи зудрушдёбандаи кимиёвӣ фаъол буданд. Аммо пас аз суқути Шӯравӣ кор печидатар шуд. Ҷанги Русия дар Украина, яке аз фоҷиаҳои зиёде аст, ки дар ин даҳсолаҳои охир сокинони ин шаҳр шоҳид ва то ҷое ноумед шудаанд.
"Умедвориҳои мо, ки чизе ба сӯйи беҳтар тағйир мекунад, 30 сол пеш аз байн рафт. Тақрибан 30 сол пеш умед барбод рафт. Ва росташро гӯям, ин ном барои мо аҳмият надорад." – гуфт, Юрий, яке аз дигар сокинони Ню Йорки Донбас.
Ӯ бо се фарзанд ва ҳамсараш Галина дар анбори картошка зиндагӣ мекунад. Ду моҳ пеш дар ҳавлии онҳо бомба афтод ва дару тирезаву қисме аз боми хонаашонро вайрон кард. Онҳо маҷбур шуданд ба анбор бикӯчанд.
Баръакси шавҳараш, Галина умедвор буд, ки тағйири ном сарнавишти сокинони шаҳрро дигар мекунад. "Агар сулҳу оромӣ, мебуд шояд чизе иваз мешуд. Аммо ҳол кӣ дар ин бора фикр мекунад.” – мегӯяд, Галина.
Ба гуфтаи вай бомбҳо, як ҷузъе аз зиндагии онҳо шудаву сокинони Ню-Йорки Украина хоб надоранд. Инна Николаевнаи 55 сола, ки аз таркиш дар канори дигари шаҳр як қад парид ҳоло кӯшиш мекунад, бо дору аз азоби бехобӣ халос шавад. "Гарчанде ки доруи хоб мехӯред, аммо вақте шабонгаҳ тирпарронӣ шурӯъ мешавад, чизе дигар кӯмак намекунад.”- афзуд ӯ.
Николаева бо ҳавас аз замоне ёд меорад, ки байни Русия ва Украина танҳо як хатти расмии марз буду халос. Мисли бисёре аз сокинони Ню-Йорки Донетск, вай мехоҳад ба замони шӯравӣ баргардад. Ба гуфтаи ӯ номи шаҳр ҳеҷ гоҳ барояш муҳим набуд.
Ҷонибдор, бетараф ё мухолиф? Мавқеи Тоҷикистон ва ҳамсояҳояш ба ҷанг. ВИДЕО
Cоли дувум аст, ки ҷанг дар Украина идома дорад. То ҳол ягон кишвари Осиёи Марказӣ аз ҳамлаи Русия пуштибонӣ ё ба таври ошкор онро маҳкум накардааст. Сарони кишварҳои минтақа зоҳиран бетарафиро авло донистаанд, чун дар ҳолати ногувор ҳастанд. Аз як тараф, Маскав шарики асосии сиёсӣ ва иқтисодии онҳост. Аз сӯи дигар, Ғарб метавонад, барои пуштибонӣ аз Русия ба зидди онҳо таҳрим ҷорӣ кунад.
Телевизиони “Настояшее Время” таҳқиқ кардааст, ки мавқеи кишварҳои Осиёи Марказӣ дар баробари ҷанги Русия дар Украина чӣ гуна тағйир ёфтааст.
ТОҶИКИСТОН
Мақомоти тоҷик дар бораи ҷанги Русия дар Украина бори аввал, ҳамагӣ ҳафтае пеш аз солгарди он, изҳори назар карданд. Қаблан дар ин бора баёнияе дода нашудааст.
Вазири корҳои хориҷӣ Сироҷиддин Муҳриддин дар як нишасти матбуотӣ гуфт, Душанбе ҷонибдори хатми ҳарчӣ зудтари ҷанг аст ва таъкид кард, ки Тоҷикистон ба таври анъанавӣ ҳам бо Русия ва ҳам бо Украина муносибати хуб дорад.
“Мо бо Русия – шарики стратегии худ ва Украина муносибатҳои хуб дорем. Мо ҷонибдори ҳарчӣ зудтар ҳал шудани низоъ бо роҳи сулҳомез ва дипломатӣ мебошем,” – афзуд ӯ.
Сироҷиддин Муҳриддин инчунин гуфт, Тоҷикистон мухолифи иштироки муҳоҷирони кории тоҷик дар Русия дар ҷанг аст. То кунун садҳо муҳоҷири тоҷик ба мисли қирғизҳо ҳам ба ҷузъу томҳои ҷангӣ ва ҳам барои кор дар қаламравҳои ишғолӣ дар Украина фаъолона ҷалб мешаванд.
УЗБЕКИСТОН
Узбекистон як рӯз баъд аз шурӯи таҷовузи Русия ба хоки Украина аксуламал кард. Президент Шавкат Мирзиёев 25-уми феврали соли 2022 бо Владимир Путин, раисҷумҳури Русия, телефонӣ суҳбат дошт, аммо хадамоти матбуоти ду ҷониб суҳбати онҳоро ба тарзи гуногун муаррифӣ карданд.
Кремл изҳор дошт, ки Узбекистон гуё ба амалкарди Русия дар Украина "бо фаҳмиш" вокуниш нишон додааст. Аммо дар паёми расмии Тошканд чунин сатр набуд. Як рӯз баъд котиби матбуотии Мирзиёев дар изҳороташ таъкид кард, ки Узбекистон дар низоъ миёни Русия ва Украина мавқеи бетарафиро мегирад.
Бо гузашти як сол аз оғози ҷанг Тошканд расман ақидаи бетарафии худро тағйир надод. Ҳамзамон Узбекистон дар Осиёи Марказӣ яке аз аввалинҳо шуда, хоҳони хатми ҷанг шуд ва аз эътирофи ҷудоихоҳони ба истилоҳ ҷумҳуриҳои Луҳанск ва Донетск худдорӣ намуд.
Дар ҷараёни "референдумҳои" Русия дар манотиқи ишғолшудаи Украина, Тошканд эълон кард, ки тамомияти арзии давлатҳоро эҳтиром мекунад.
Видеоро дар инҷо бинед:
ҚАЗОҚИСТОН
Дар байни кишварҳои минтақа шояд мавқеи “ҷасуртарин” аз ҷониби Қазоқистон буд. Аз эҳтимол дур нест, ки ин ба тезутунд шудани равобити Русияву Қазоқистон ва масъалаи мақоми қаламравҳои Қазоқистони Шимолӣ марбут бошад.
Пас аз як ҳафтаи оғози ҳамлаи Русия ба Украина раисҷумҳури Қазоқистон Қосимҷомарт Тоқаев Маскав ва Киевро ба музокира хонд. Сипас аз Остона ҳарфҳое гуфта шуданд, ки бояд тамомияти арзии Украина ҳамчун як давлати мустақил ҳифз шавад.
“Қазоқистон манфиатдор аст, ки Украина як давлати устувор, мустақил ва аз ҷиҳати ҳудудӣ тақсимнопазир монад,” – гуфт Қосимҷомарт Тоқаев.
Дар Қазоқистон аз ибтидо ҷангро "ҷанг" мегӯянд ва ваъда медиҳанд, ки таҳримҳои Ғарб ба зидди Русия қатъиян риоя хоҳанд шуд. “Мо ҳар чизро ба номи худаш ном мебарем. Русия қонунеро интихоб кард, ки калимаи "ҷанг"-ро манъ кунад. Онро “амалиёти махсуси ҳарбӣ” меноманд. Аммо дар Қазоқистон мо онро, дареғ, ҳамон тавре ки ҳаст, ном мебарем.”
Тоқаев ҳамчунин ҷумҳуриҳои худхондаи Луҳанск ва Донетскро "ҷудоихоҳон" номид ва тавзеҳ дод, ки Қазоқистон ҳеч гоҳ кишварҳои худхондаро эътироф накардааст: “Мо на Тайван, на Косово, на Осетияи Ҷанубӣ ва на Абхозистонро эътироф намекунем. Ин принсип ба иттиҳодияҳои худхонда, ба андешаи мо, ба мисли Луҳанск ва Донетск, низ татбиқ карда мешавад.”
Остона на як бору ду бор маҷбур шудааст, ки аз ҳамлаҳои Вазорати корҳои хориҷии Русия канорагирӣ кунад - масалан, ба далели насби “юртҳои шикастнопазир”-и қазоқӣ дар Буча ва Киев. Тӯли ин як сол дар посух, мақомоти Русия борҳо Қазоқистонро ба гуё афзоиши миллатгароӣ гунаҳкор ва ҳатто бо сенарияи Украина таҳдид кардаанд.
ҚИРҒИЗИСТОН
Дар рӯзҳои аввали ҷанг расонаҳои русӣ низ кӯшиш мекарданд, мавқеи расмии Бишкекро тахмин кунанд. Пас аз як гуфтугӯи телефонии Содир Ҷабборов (Жапаров) ва Путин, “РИА Новости” хабар дод, ки раисҷумҳури Қирғизистон дар ин суҳбат гуё аз иқдомоти Русия барои таҷовуз ба Украина пуштибонӣ кардааст.
Сипас котиби матбуотии Ҷабборов маҷбур шуд, тавзеҳ диҳад: ӯ фаҳмонд, ки Қирғизистон ҷонибдори ҳалли осоиштаи низоъ аст. “Мо аз ҳалли вазъияти кунунӣ, аз ҷумла бо роҳи музокирот барои пешгирии талафот ва харобиҳои минбаъда истиқбол мекунем," – афзуд ӯ.
Дар моҳи апрели соли 2022 Ҷабборов бар хилофи мавқеи Русия, ҷангро дар Украина рӯйирост "ҷанг" номид, на "амалиёти махсус".
“Албатта, талафоти ҷонии ҳарду тараф барои ҳамаи мо фоҷиа аст. Бе ҷанг беҳтар мебуд. Ҳар ду тараф барои пешгирӣ аз ҷанг имкониятҳои баробар доштанд. Аммо ҳарду ҷониб ба гирифтани маълумоти таҳрифшуда шуруъ карданд, ки дар натиҷа муноқиша ба вуҷуд омад. Ҳарду ҷониб президентҳоро гумроҳ карданд. Одамоне, ки ба оташ ҳезум меандозанд, ба ҷойи он ки ҷангро бас кунанд, душманиро боз ҳам бештар мекунанд. Баръакс, агар онҳо ба иҷрои созишномаҳои Минск исрор медоштанд, ҷанг намешуд. Онро на танҳо Русияву Украина, балки Олмону Фаронса низ имзо кардаанд,” – афзуд ӯ.
Ҷабборов ҳамчунин гуфт, Қирғизистон дар муноқишаи байни Киеву Маскав бетарафиро нигоҳ медорад. Бишкек то ба ҳол дар ин мавқеяш побарҷост. Дуруст аст, ки ҳамзамон мақомоти Қирғизистон чанд бор тазоҳуроти эътирозиро дар назди сафорати Русия қатъ карда, ба ҷалби шаҳрвандони зиндонӣ ба ҷанг хомӯширо ихтиёр намудаанд.
Аз сӯйи дигар, Вазорати корҳои хориҷии Қирғизистон нисбати аз ҷониби Маскав эътироф шудани ҷумҳуриҳои худхондаи Луҳанск ва Донетск ҳеч вокуниш нишон надод. Содир Ҷабборов ҳамзамон мавқеи ҷонибдоронаи Путинро изҳор кард. “Шояд ин як тадбири зарурӣ барои ҳифзи аҳолии осоиштаи қаламрави Донбасс буд," – гуфт ӯ.
ТУРКМАНИСТОН
Туркманистон қариб ҳеч гоҳ дар масъалаҳои сиёсати хориҷӣ сухан намегӯяд: кишвар беш аз бист сол боз расман бетараф буд. Аммо расонаҳои маҳаллӣ пайваста гузориш медиҳанд, ки Ашқобод дар даргириҳои низомӣ дар Украина ба Русия майл дорад.
Масалан, хабарнигорони бахши туркмании Радиои Озодӣ навиштаанд, ки мақомоти туркман вохӯриҳое баргузор мекунанд, ки дар ҷараёни он Ғарбро ангезандаи ҷанги Украина меноманд.
Ҳодисаи дигари қобили таваҷҷӯҳ ин аст, ки дар ҷаласаи Шӯрои вазирони Созмони Амният ва Ҳамкорӣ дар Аврупо дар оғози моҳи декабри 2022 намояндаи Туркманистон ҳангоми суханронии вазири корҳои хориҷии Украина толорро тарк кард, вале пас аз анҷоми он дарҳол ба ҷояш баргашт.
СММ: Видеои қатли асири украинӣ аз сӯи Русия "воқеӣ" ба назар мерасад
Созмони Милали Муттаҳид дар вокуниш ба нашри видеои қатли як сарбози асири украинӣ аз сӯи нерӯҳои Русия гуфт, "ба назар мерасад, воқеӣ аст".
Дар як видеоӣ 12-сонияӣ, ки се рӯз пеш дар шабакаҳои иҷтимоӣ нашр шуд, дида мешавад, ки як сарбози украинӣ сигор ба лаб дорад ва баъд аз гуфтани "Шараф ба Украина", бо тирҳои паёпай аз сӯи нерӯҳои русӣ кушта мешавад.
Сухангӯи дафтари ҳуқуқи башари Созмони Милал рӯзи 8-уми март ба хабаргузории "Франс-пресс" гуфтааст, "аз ин видео, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ нашр шуд ва ошкоро қатли як асири ҷангиро берун аз саҳнаи набард аз сӯи нерӯҳои Русия нишон медиҳад, огоҳ ҳастем".
Ӯ афзуд, "бар асоси таҳқиқоти аввалия, бар ин назар ҳастем, ки навори нашршуда воқеӣ ба назар мерасад. Давоми беш аз як соле, ки аз ҳамлаи низомии Русия ба Украина мегузарад, поймолшавии бешумори қонунҳои байнулмилалии башардӯстонаро алайҳи асирони ҷангӣ аз сӯи нерӯҳои русӣ сабт кардаем".
Артиши Украина эълон кардааст, интиқоми сарбози кушташударо, ки Тимофий Миколайович Шадура ном дорад, хоҳад гирифт.
Владимир Зеленский, раиси ҷумҳури Украина, рӯзи сешанбе хостори анҷоми таҳқиқоти байнулмилалӣ дар бораи куштани ин асири украинӣ шуд ва эълон кард, афроде, ки дар ин ҷинояти ваҳшиёна даст доранд, муҷозот шаванд. Ӯ афзуд, "мо қотилонро пайдо хоҳем кард ва Украина қаҳрамонони худро фаромӯш намекунад".
Рӯзи 6-уми март дар "Телеграм" наворе паҳн шуд, ки дар он марди бесилоҳ бо либоси монанд ба сарбозони артиши Украина пас аз гуфтани "Шараф ба Украина" паронда мешавад. Дар куҷо ва кай сабт шудани навор маълум нест. Шахсоне, ки ба сӯи низомӣ тир мекушоянд, дар навор дида намешаванд.
Украина аз Додгоҳи байнулмилалии ҷурму ҷиноят хост, ҳодисаро таҳқиқ кунад. Дмитрий Кулеба, вазири корҳои хориҷии Украина, гуфт, бояд додситони Додгоҳи байнулмилалӣ нафареро, ки дар ҷинояти ҷангӣ даст дорад, ба ҷавобгарӣ кашад. Ӯ гуфт, ҳодиса бори дигар нишон дод, ки ҷанги Русия дар Украина наслкушист.
Дмитрий Лубинетс, ваколатдори ҳуқуқи инсони Украина, гуфт, наворро ба ҳамкоронаш аз кишварҳои гуногуни олам чун як намунаи дигари ҷинояти ҷангӣ фиристод.
Фолгер Тюрк, Комиссари олии ҳуқуқи башари Созмони Милали Муттаҳид рӯзи чаҳоршанбе талафоти ғайринизомиён ва вайрониҳои ҷанги Украинаро "такондиҳанда" хонд.
Давоми беш аз як соли ҷанги Русия дар Украина даҳҳо навори кушта шудани низомиёни асири украинӣ ва рус паҳн шудааст. Дар ҳар маврид ҷонибҳо ҳамдигарро гунаҳкор мекунанд.
Ҳукумати Украина расман хабар дода буд, ки даст доштани сарбозонаш дар қатли асиронро месанҷад, вале аз натиҷаи ин таҳқиқ дигар хабаре нашр нашуд. Мақомоти Русия дар бораи кушта шудани низомии асири украинӣ шарҳе надодаанд.
Як фармондеҳи украинӣ ҷангро дар Бахмут “дӯзах” номид. ВИДЕО
Нерӯҳои Украина барои ҳимоят аз Бахмут ҷангро идома медиҳанд. Русия шумори сарбозонашро бештар карда, талош дорад, шаҳрро дар муҳосира бигирад. Вашингтон мегӯяд, агар Русия ин шаҳри шарқии Украинаро ишғол кунад, ба маънии пешрафти Маскав дар ҷанг нахоҳад буд.
Мақомоти Украина рӯзи 6-уми март эълон карданд, ки барои озодии Бахмут аз нерӯҳои Русия ҷанги сахт идома дорад. Ин шаҳри воқеъ дар шарқи Украина мавриди ҳамлаҳои беисти Русия қарор гирифтааст.
Натиҷаи даргирӣ дар Бахмут барои ҳарду ҷониб дар ин ҷанги яксола ҳалкунанда арзёбӣ мешавад.
Дар ҳоле ки нерӯҳои Русия бо муҳосираи Бахмут хостанд, дастоварди нахустини худро дар ним соли охир ба намоиш гузоранд, сарбозони украинӣ ба он муқобила карданд. Поёни зимистони имсол шоҳиди низоъҳои хунин дар тамоми давраи ҷанг дар Украина буд.
Як фармондеҳи украинӣ ҷангро дар Бахмут “дӯзах” тасвир кард. Сухангӯйи як қисми низомӣ дар ин шаҳр гуфт, ҳамлаҳои пайдарпайи Русия то ҳанӯз ноком будаанд.
“Маълум аст, ки ҳарифон камбуди муҳимоти ҷангӣ доранд. Дар ҳар сурат, ҳанӯз доранд. Онҳо мехоҳанд, зербиноҳои мо, роҳ ва дастрасиро ба мавзеи нерӯҳои мо хароб кунанд, аммо барои ин захираи кофӣ надоранд,” – афзуд ӯ.
Даргирии пуршиддат ва партоби ҳазорҳо мушак аз хати шарқу ҷануби ҷанг захираи тиру тӯпи ҳарду ҷонибро кам кардааст. Ҳоло ҳампаймонҳои аврупоии Киев талош доранд, лавозимот харидаву дастрас кунанд.
Камбуди дастрасӣ ба лавозимоти ҷангӣ байни раҳбари созмони низомии “Вагнер” Евгений Пригожин ва раҳбарияти низомии ин кишвар ихтилофе ба вуҷуд овардааст.
Пригожин, ки яке аз шахсони наздик ба Путин аст ва даҳҳо ҳазор нафарро аз маҳбасҳои Русия ба ҷанг дар атрофи Бахмут фиристодааст, мансабдорони Вазорати дифои Русияро барои таъмин накардани ҷангҷӯён бо лавозимоти ҷангӣ ба “хиёнат” муттаҳам кард. Вазорат иддаои ӯро рад намуд.
Бо ин ҳол, Русия дар ҳафтаҳои охир дар ҷанг дастовардҳое дорад. Маскав тасарруфи Бахмутро як қадами муҳим барои расидан ба ҳадафи аслии худ, тасарруфи тамоми қаламрави Донбасс, медонад.
Вашингтон рӯзи душанбе гуфт, ҳатто агар Русия муваффақ шавад ва ин шаҳрро зери дасти худ бигирад ҳам, дар ҷанг пешравии зиёде нахоҳад дошт. Ллойд Остин, вазири дифои Амрико, дар суҳбат бо хабарнигорон дар Ховари Миёна гуфт, ишғоли Бахмут аҳамияти бузург ва стратегӣ надорад.
Видеоро дар инҷо бинед:
Як асири кушташудаи украиниро шинохтанд
Сарбози асируфтодаи украиниро, ки навори кушта шуданаш аз тарафи нерӯҳои Русия дар шабакаҳои иҷтимоӣ мечархад, дар Украина шинохтанд.
Артиши Украина рӯзи 7-уми март дар баёнияе дар Телеграм гуфт, бар асоси маълумоти ибтидоӣ, “ӯ Тимофий Миколайович Шадура аст”. Ба иттилои расмӣ, вай аз рӯзи 3-юми феврали имсол дар рӯйхати бедаракшудаҳо буд.
“Дар ҳоли ҳозир ҷасади сарбози мо дар қаламрави муваққатан ишғолшуда аст. Тасдиқи ниҳоии шахсияти ӯ пас аз гирифтани ҷасад ва санҷиш эълон хоҳад шуд,” -- омадааст дар баёния.
Рӯзи душанбе, 6-уми март, дар Телеграм наворе паҳн шуд, ки дар он марди бесилоҳ бо либоси монанд ба сарбозони артиши Украина пас аз гуфтани "Шараф ба Украина" паронда мешавад.
Дар куҷо ва кай сабт шудани навор маълум нест. Шахсоне, ки ба сӯи низомӣ тир мекушоянд, дар навор дида намешаванд.
Украина аз Додгоҳи байнулмилалии ҷурму ҷиноят хост, ҳодисаро таҳқиқ кунад. Дмитрий Кулеба, вазири корҳои хориҷии Украина, гуфт, бояд додситони Додгоҳи байнулмилалӣ нафареро, ки дар ҷинояти ҷангӣ даст дорад, ба ҷавобгарӣ кашад. Ӯ гуфт, ҳодиса бори дигар нишон дод, ки ҷанги Русия дар Украина наслкушист.
Дмитрий Лубинетс, ваколатдори ҳуқуқи инсони Украина, гуфт, наворро ба ҳамкоронаш аз кишварҳои гуногуни олам чун як намунаи дигари ҷинояти ҷангӣ фиристод.
Ба ин навори нашршуда Владимир Зеленский, президенти Украина, низ вокуниш кард ва ваъда дод, ки қотилро меёбанд. Нисбат ба ин ҳодиса Хадамоти амнияти Украина низ парвандаи ҷиноӣ боз кард.
Давоми беш аз як соли ҷанги Русия дар Украина даҳҳо навори кушта шудани низомиёни асири украинӣ ва рус паҳн шудааст. Дар ҳар маврид ҷонибҳо ҳамдигарро гунаҳкор мекунанд.
Ҳукумати Украина расман хабар дода буд, ки даст доштани сарбозонаш дар қатли асиронро месанҷад, вале аз натиҷаи ин таҳқиқ дигар хабаре нашр нашуд. Мақомоти Русия дар бораи кушта шудани низомии асири украинӣ шарҳе надодаанд.
Ҷанги сахт миёни нерӯҳои Украина ва Русия дар Бахмут идома дорад
Украина рӯзи душанбеи 6-уми март гуфт, нерӯҳои ин кишвар ҳанӯз дар шаҳри Бахмут муқовимат мекунанд. Дар ҳамин ҳол ҷанҷоли лафзӣ байни раиси ширкати хусусии "Вагнер", ки дар муҳосираи Бахмут нақши муҳиме иҷро мекунад, ва артиши Русия, боло гирифтааст. Раиси ин ширкат хостори аслиҳаи бештар шуд ва иддао кард, ки фармондеҳи артиши Русия аз фиристодани кӯмакҳои мавриди ниёз ба афроди ин ширкат дар ҷабҳаи ҷанги Бахмут пешгирӣ кардааст.
Набард дар Бахмут, ки аз ҳудуди шаш моҳ пеш ва беист идома дорад, хунинтарин рӯёрӯӣ дар ҷанги Украина хонда мешавад ва дар сурати ақибнишинии нерӯҳои украинӣ, бузургтарин пирӯзии низомии Русия дар чандин моҳи ахир хоҳад буд. Артиши Украина барои ақибнишинии эҳтимолии нерӯҳояш аз чанд вақт пеш ба таҳкими сангарҳояш дар ғарби Бахмут оғоз кардаааст, вале ба назар мерасад, ки ҳанӯз дастури ақибнишинии комил содир нашудааст.
Ллойд Остин, вазири дифои Амрико дар ҷараёни сафар ба кишварҳои Ховари Миёна гуфт, ақибнишинии нерӯҳои украинӣ аз Бахмут қатъӣ нест ва агар чунин тасмиме гирифта шавад, замони он маълум нест. Ӯ афзуд, "суқути ин шаҳр ба маънои ба даст гирифтани ибтикори амал аз сӯи артиши Русия нест ва ба бовари ман, назорати Бахмут бештар ҷанбаи рамзӣ дорад, на аҳамияти стратегӣ".
Маскав иддао дорад, ки тасарруфи Бахмут роҳро барои пешравӣ ва ишғоли минтақаҳои бештар дар Донбас хоҳад кушод. Дар муқобил, Украина мегӯяд бо ворид кардани талафоти вазнин ба нерӯҳои Русия дар ин ҷабҳа, ният дорад тавоноии ҷангии он дар набардҳои ояндаро коҳиш диҳад.
Фармондеҳи нерӯҳои украинӣ дар ҷабҳаи Бахмут рӯзи душанбе дар шабакаи "Телеграм" навишт, ки ҳанӯз дастури ақибнишинӣ дарёфт накардааст.
Дафтари раёсати ҷумҳури Украина низ рӯзи душанбе эълон кард, ки Владимир Зеленский, дар мавриди вазъияти ҷанг дар Бахмут, бо раиси Ситод ва фармондеҳи нерӯҳои заминии Украина гуфтугу кардааст ва ҳар ду мақоми баландпояи низомӣ тарафдори идомаи набард ва тақвияти мавзеъҳои дифоии Украина дар ин минтақа ҳастанд.
Ҳамзамон, Евгений Пригожин, раиси ширкати хусусии амнияти "Вагнер" дар идомаи интиқодҳои тунд ва ошкор аз фармондеҳони артиши Русия иддао кард, ки бо вуҷуди номае ба фармондеҳи амалиёт дар Украина дар рӯзи якшанбе, таҷҳизоти мавриди ниёз барои афроди ин гурӯҳ фиристода намешавад. Ӯ субҳи рӯзи душанбе афзуд, ки иҷозаи ҳузури намояндаи ӯ дар ҷаласаҳои фармондеҳони амалиёт дар минтақа, бекор шудааст.
Вазорати дифои Русия то кунун дар ин маврид изҳори назар накардааст. Аз оғози соли ҷорӣ фармондеҳии амалиёт дар Украина ба генерал Валерий Герасимов, раиси Ситоди артиши Русия, вогузор шудааст.
Евгений Пригожин рӯзи ҷумъа дар як паёми видеоӣ иддао кард, ки Бахмут амалан дар муҳосираи комил аст, вале рӯзи якшанбе дар як паёми дигар бо лаҳни норозиёна гуфт, агар афроди "Вагнер" маҷбур ба ақибнишинӣ шаванд, хати пеши нерӯҳои Русия аз ҳам мепошад.
Фармондеҳи яке аз воҳидҳои артиши Украина дар ҷабҳаи Бахмут дар мусоҳибае бо расонаҳои ин кишвар гуфтааст, ки ҳамлаҳои заминии Русия барои шикастани хати дифоии Украина дар рӯҳои ахири сахттар шудааст, вале то кунун ҳамаи ин ҳамлаҳо ақиб зада шудаанд.
Пажӯҳишгоҳи мутолеоти ҷанг дар Вашингтон гуфт, ҳанӯз маълум нест, ки оё артиши Украина аз Бахмут ақибнишинӣ хоҳад кард ва ё ба набард барои фарсуда кардани артиши Русия идома хоҳад дод.
Ин пажӯҳишгоҳ афзуд, "ба назар мерасад, ки ҳамлаи Русия ба марҳилаи ниҳоӣ расидааст. Зери таъсири ҷамъ омадани нерӯҳо дар ҷабҳаи Бахмут ва бештар шудани ҳамлаҳои он кишвар дар ҷабҳаҳои дигар, ҳар гуна зиддиҳамлаи Украина дар оянда барои бозпасгирии минтақаҳои ишғолӣ дар Донетск ва Луҳанск, бисёр душвор хоҳад буд".
Қурбониёну вайронаҳои ҷанги Украинаро дар Душанбе намоиш доданд. ВИДЕО
Дар Душанбе бо намоиши аксҳо аз харобаҳои Украина ёди қурбониёни ҷанги бедалели Русияро дар ин кишвар гиромӣ доштанд. Намоишгоҳ рӯзи 24-уми феврал аз тарафи сафорати Украина баргузор шуд, вале бе ҳузури намояндагони ҳукумати Тоҷикстону ҷумҳуриҳои дигари пасошӯравӣ. Маҳалли баргузории он низ дар лаҳзаҳои охирин тағйир ёфт.
"Ҳамеша дар ҳоли афсурдагӣ ҳастанд"
Руслана Сирман тасвири пайомадҳои як соли ҷанги Русияро дар Украина бо чашми пур аз ашк дид. Ин зодаи Украина шаш моҳ пеш аз оғози ҷанг ба Тоҷикистон омадааст. Мегӯяд, порае аз қалбаш дар зодгоҳаш монда.
"Дар Тоҷикистон ҷойи кор дорам, вале аз вазъи имрӯзаи кишвар дар азобам," – нақл кард ӯ. Хонум Сирман афзуд, бо модараш дар Украина пйаваста тамос дорад ва ҳар дафъа бо шунидани мушкили онҳо дардаш афзун мегардад.
"Мегӯянд, барқ зуд-зуд хомӯш мешавад. Мунтазам бонги хатар садо медиҳад. Мушакҳо аз болои сарашон мегузарад. Ҳамеша дар ҳоли афсурдагӣ ҳастанд," -- нақл кард Руслана Сирман.
Намоишгоҳи аксҳо дар солгарди ҳамлаи Русия ба Украина дар шаҳри Душанбе бо лаҳзаи хомӯшӣ ба ёди қурбониёни ҷанг шуруъ шуд.
Валерий Евдокимов, сафири Украина дар Тоҷикистон, мегӯяд, "як соли вазнинтарин барои Украина буд. Мехоҳем, одамон аз ҳақиқат огоҳ шаванд. Мехоҳем, пуштибонӣ аз моро бибинанд, дар ҳама ҷо, чӣ дар Амрикову Маҷмаи Умумии СММ ва чӣ дар Киеву Душанбе."
Бе ҳузури мақомот ва на дар "Серена"
Дар намоишгоҳи аксҳо аз пайомади як соли ҷанги бедалели Русия дар Украина асосан дипломатҳои ғарбӣ ва украиниҳои муқими Тоҷикистон иштирок карданд. Сезин Синаноғлу, намояндаи Созмони Милал, гуфт, “таҷовузи Русия ба хоки Украина нақзи дастурамали СММ ва қонунҳои дигари байнулмилалӣ аст. Дар ин шакке нест."
Сафорати Украина дар Душанбе хостааст, намоишгоҳи аксҳоро дар меҳмонхонаи "Серена" дар Душанбе баргузор кунад, аммо бо сабабҳои эълоннашуда ба қароргоҳи намояндагии Иттиҳоди Аврупо дар Душанбе кӯчонданд.
Намояндагони ҳукумати Тоҷикистон ва сафирони кишварҳои пасошӯравӣ, ки аз шарикони Русия ва ё зери фишори Маскав ҳастанд, дар намоишгоҳ набуданд. Ҳарчанд, ба гуфтаи масъулони сафорати Украина дар Душанбе, "даъват шуда буданд".
Видеоро дар инҷо бинед:
Тоҷикистону кишварҳои дигари Осиёи Марказӣ дар мавриди ҷанги Русия дар Украина мавқеи ниҳоӣ ва яксон надоранд. Аз як тараф ҷумҳуриҳои худхондаи Донетску Луҳанскро дар шарқи Украина напазируфта, хоҳони сулҳ ҳастанд, аммо аз сӯи дигар ба рафтори Русия ҳам мухолифат намекунанд.
Як соли ҷанг. Аз сари Украина ва мардумаш чӣ гузашт?
Ҳелена, омӯзгори 53-сола, пас аз ҳамла ба Чугуев, шарқи Украина. 24-уми феврали 2022
Аз таҷовузи Русия ба хоки Украина як сол гузашт. Баъзе аз шаҳру минтақаҳои Украина аз тарафи Русия ва ҷудоиталабони зери ҳимояти Маскав ишғол шуда, дертар дубора ба дасти Киев гузаштанд. Даргирӣ дар чанд гӯшаи дигар идома дорад. Дар аксҳо бинед, ки аз сари Украина ва мардуми он чӣ гузаштааст.
Як соли ҷанг дар Украина. Тоҷикистон ва ҳамсояҳояш рӯ ё пушт ба Русия? ХАРИТА
Кишварҳои Осиёи Марказӣ мехоҳанд, аз Маскав фосила бигиранд, аммо ҳамзамон ҳамкориро бо он тақвият медиҳанд.
Як сол пеш, 24-уми феврали 2022, Русия ба Украина ҳамла кард ва тасмими худро “амалиёти махсуси низомӣ” номид. Киев ва кишварҳои ғарбӣ таҷовуз ба хоки Украина донистанд.
Дар миёни муттаҳидони наздики Русия танҳо Беларус ба таври мустақим ва Эрон ғайримустақим аз амалкарди Русия дар Украина пуштибонӣ доранд.
Барои Осиёи Марказӣ чандсамтӣ дар сиёсати хориҷӣ шарти ҳатмӣ барои пешрафти иқтисодист. Аз ин рӯ, худи Кремл аз сарони кишварҳои Осиёи Марказӣ талаби вафодорӣ намекунад.Темур Умаров
Кишварҳои Осиёи Марказӣ ба унвони ҳампаймонҳои наздики Кремл дар як соли ҷанг бо Маскав сиёсати тағйирпазир доштанд: аз як сӯ аз дастгирии ҷанбаи сиёсии он фосила гирифтанд, то истиқлоли худро ба намоиш гузоранд ва аз сӯи дигар ҳамкории худро тақвият доданд.
Чунин бархӯрди эҳтиёткорона на ҳамеша Маскав ва шарики наздиктаринаш Минскро қонеъ мекунад. Александр Лукашенко, раиси ҷумҳури Беларус, аз муттаҳидони Маскав дар Созмони Паймони Амнияти Дастҷамъӣ хост, мавқеи худро дар мавриди муноқишаи Русия ва Украина рӯшан кунанд.
“Агар касе фикр мекунад, ки муноқишаи Украина ва Русия муноқишаи мо нест ва худро канор мегирад, чунин нахоҳад буд. Замоне фаро мерасад ва он хеле ҳам дур нахоҳад буд, ки мавқеи муайян бояд дошта бошанд," -- таъкид дошт раиси ҷумҳури Беларус рӯзи 13-уми феврал ҳангоми суҳбат бо дабири кулли СПАД.
Ба ҳар ҳол, ба назар мерасад, ин ҷанг барои санҷидани сиёсати бисёрҷанбаи кишварҳои Осиёи Марказӣ имтиҳони ҷиддӣ ва барои тақвияти равандҳои худкома фурсати бесобиқа аст.
Пушт ба Маскав?
Дар як соли даргирии Русия ва Украина ҳеч як аз кишварҳои Осиё Миёна сарзаминҳои ишғолии Донетск, Луганск ва минтақаҳои дигарро ҳамчун бахше аз Русия ба расмият нашинохтанд. Қосимҷомарт Тоқаев, раиси ҷумҳури Қазоқистон, иброз дошт, ки кишвари ӯ давлатҳои худхондаи мавриди ҳимояти Русияро ба расмият намешиносад.
Дар бештари кишварҳои Осиёи Марказӣ барои гурез аз таҳримҳо аз пазириши кортҳои русии “МИР” даст кашиданд. Дар соли 2022 раисони ҷумҳуриҳои Қазоқистон ва Узбекистон ба Аврупо рафтанд, ки аз сӯи Маскав хасмона унвон мешаванд. Ғайр аз ин, ба намояндагони Амрико дар мавриди риояти таҳримҳо алайҳи Русия машварат карданд.
Даргирии мусаллаҳонаи Тоҷикистон ва Қирғизистон дар сентябри соли 2022 ва радди иштирок дар размоиши СПАД аз сӯйи коршиносон ба маънои эътирози Бишкек аз Маскав дониста шуд.
Танқиди Эмомалӣ Раҳмон аз Русия барои “таваҷҷуҳи кам ба кишварҳои Осиёи Марказӣ” дар расонаҳои байнулмилалӣ ба унвони талоши рӯ гардондани шарикони наздик таъбир шуд.
“Хеле рӯшан аст, ки ҷанг дар Украина на танҳо тавозуни қувваҳо дар Осиёи Миёнаро иваз кард, балки робитаи онҳо бо Русияро низ тағйир дод. Албатта, мазмуни аслии ин раванд канор гирифтани ин кишварҳо аз Русия ва талош барои дар инзиво қарор додани худ аз рухдодҳои номатлуб аст, ки хоси Русия мебошад”, - мегӯяд коршиноси умури Осиёи Марказӣ Аркадий Дубнов дар мусоҳиба бо пойгоҳи хабарии CAAN.
Ба қавли ӯ, чархишҳои Русия дар Шарқ ва талоши ҳамкорӣ бо Чин ва Ҳиндустон на ҳамеша ба суд ё фоидаи кишварҳои Осиёи Марказӣ аст, ки барои мисол бо Чин робитаи ҳамсон надоранд.
Ҳамкории амалӣ
Бо вуҷуди нишон додани истиқлол, маълум аст, ки садоқат ба Маскав нигоҳ дошта мешавад ва ҳар яке аз ин кишварҳо бо Русия муносибати дуҷониба пеш мебаранд.
Дар соли 2022 табодули молу коло бо кишварҳои минтақа ба таври чашмрас боло рафт. Аз ҷумла, бо Тоҷикистон 22%, бо Узбекистон 40%, бо Туркманистон 45% ва бо Қирғизистон 20 дарсад. Тибқи иттилои тарҳи KNOMAD-и Бонки Ҷаҳонӣ дар соли 2022 интиқоли пул аз Русия ба Тоҷикистон 4%, ба Узбекистон 11% ва ба Қирғизистон 7% бештар шуд. Ба ин тартиб, Русия мақоми сарчашмаи аслии интиқоли пул ба минтақаро нигоҳ медорад.
Ҳамаи кишварҳои минтақа соли гузашта дар мавриди қабули қатънома алайҳи Русия дар Созмони Милал мавқеи бетарафиро гирифтанд. Ҳеч яке аз ин кишварҳо мавқеи худро нисбат ба Маскав дар мавриди бурдани шаҳрвандони худ ба ҷанги Украина иброз накарданд.
Бо ин ҳол, ҳамаи ин кишварҳо дар сатҳи Вазорати умури хориҷӣ ба шаҳрвандони худ ҳушдор доданд, ки иштирок дар амалҳои мусаллаҳона ҷавобгарии ҷиноӣ дорад.
“Барои Осиёи Марказӣ чандсамтӣ дар сиёсати хориҷа шарти ҳатмӣ барои пешрафти иқтисодист. Ин ҳам дар ҳолест, ки Русия омода нест, хисороти бархоста аз қатъи робита бо Ғарбро пардохт кунад. Аз ин рӯ, худи Кремл аз сарони кишварҳои Осиёи Марказӣ талаби вафодорӣ намекунад”, - менависад коршиноси минтақаӣ Темур Умаров дар пойгоҳи Carnegie Politika.
Имконият барои тақвияти иқтидоргароӣ
Ин коршинос ишора мекунад, ки Русия дар навбати худ тариқи кумак ба пешвоёни хос ҳарчи бештар ба сиёсати маҳаллии дохилӣ кашонда мешавад. Ӯ ба унвони мисол ба террористӣ эълон шудани ҲНИТ дар ҳудуди Русия пас аз чандин сол дархости Душанбе ва боздошту хориҷ кардани фаъолони сиёсӣ бо талаби Душанбе ва Бишкек ишора кард. Бисёре аз он фаъолон шаҳрванди Русия буданд.
Стив Свердлов, фаъоли ҳуқуқи башар ва коршиноси масоили Осиёи Марказӣ, мегӯяд, ҷанги Русия дар Украина ба тақвияти равандҳои иқтидоргароёна мусоидат ва ҳуқуқи байнулмилалиро заиф мекунад. Чизе, ки роҳбарони худкома мехоҳанд.
“Барои Ғарб ҳоло муҳим он аст, ки чӣ тавр аз наздик шудани роҳбарони Осиёи Марказӣ ба Русия пешгирӣ кунад. Онҳо талоши қаноат додан ва фишор наовардан мекунанд ва бо ин режимҳо чунон рафтор кунанд, ки онҳо Русияро ҳимоят накунанд”, -- мегӯяд Свердлов.
Ин коршинос ба унвони мисол ба саркӯби эътирозҳо дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, тақвияти фишор аз сӯи мақомот ба расонаҳо ва ҷомеаи шаҳрвандӣ дар Бишкек ишора мекунад.
Бо ин ҳол, ҳамсуҳбатони Радиои Озодӣ ба тақвияти мавқеи дарозмуддати Маскав дар минтақа ишора мекунанд, чун ҷанг дар Украина имконияти Русияро суст мекунад.
Парвиз Муллоҷонов, сиёсатшиноси мустақил, мегӯяд, дар пойтахтҳои кишварҳои Осиёи Марказӣ мебинанд, ки Маскав он имкониятҳои пештараро надорад ва ҳамаи манобеи худро ба Ғарб равона мекунанд.
“Ин раванд аз суханрониҳои сарони кишвар, фаъол шудани қудратҳое ба мисли Туркия ва Эрон ва тасмимҳои дигар рӯшан аст”, - мегӯяд коршинос.
Ба ҷуз ин, Муллоҷонов мегӯяд, вобастагии шадид аз манобеи кории Русия, тарҳҳои нафту газ дар минтақа, ҳузур дар Иттиҳоди иқтисодии АвруОсиё ва кафолати амният дар доираи СПАД иҷоза намедиҳад, дар бораи заиф шудани таъсири Русия дар кутоҳмуддат сухан гуфт.
Байден: Русия ҳеч вақт дар ҷанги Украина пирӯз нахоҳад шуд. ВИДЕО
Ҷо Байден, раиси ҷумҳури Амрико, дар Варшава, маркази Лаҳистон (Полша), бори дигар пуштибонии собити кишварашро аз Украина дар набард бо Русия баён дошт.
Изҳороти ӯ рӯзи 21-уми феврал, пас аз чанд соати суханронии Владимир Путин, раиси ҷумҳури Русия, садо дод. Путин аз ҳамлаи бедалели кишвараш ба Украина дар моҳи феврали соли гузашта ҳимоят кард.
“Як сол пеш ҷаҳон барои вожгунии Киев омода буд,” -- гуфт Байден ва дар айни замон афзуд, “ҳоло гуфта метавонам, ки Киев нерӯманд, ифтихорманд ва сарабаланд истодааст. Муҳимтар аз ҳама, озод аст.”
Раиси ҷумҳури Амрико гуфт, “диктаторе, ки нияти эҳёи империяро дорад, ҳеч гоҳ муҳаббати мардумро ба озодӣ кам карда наметавонад. Ваҳшигарӣ ҳеч гоҳ ба иродаи озодихоҳон осеб нахоҳад расонд. Русия ҳеч гоҳ дар Украина пирӯз нахоҳад шуд. Ҳеч вақт.”
Аз ин пеш Владимир Путин дар паёме иддао кард, ки Ғарб ба будани Русия таҳдид мекунад. Кишварҳое, ки пас аз таҷовузи Русия ба хоки Украина дар тақрибан як сол қабл дар канори Киев саф кашиданд.
Путин рӯзи 21-уми феврал дар паёмаш ба Шӯрои Федератсия гузориши ошно ва аксаран дурӯғро дар бораи Украина ва масоили дигар такрор кард. Иддао кард, ки кӯшидааст, аз ҷанг пешгирӣ кунад, “вале дар паси мо сенарияи тамоман дигар омода мешуд”.
Байден дар Варшава бар хилофи иддаои Путин гуфт, “Ғарб қасди ҳамла ба Русияро надорад. Миллионҳо шаҳрванди Русия, ки мехоҳанд дар канори ҳамсояҳои худ ва дар оромиш зиндагӣ кунанд, низ душман нестанд.”
Суханронии Путин бояд моҳи декабри соли гузашта садо медод, аммо ба сабаби нокомӣ дар минтақаҳои ҷанг то моҳи феврал ба таъхир уфтод. “Онҳо ҷангро оғоз карданд. Мо барои поён доданаш аз зӯр истифода мекунем,” -- гуфт Путин.
Ҷо Байден, раиси ҷумҳури Амрико, рӯзи 20-уми феврал ногаҳонӣ ба Киев рафт. Пуштибонии кишварашро аз Украина баён дошт. Ваъда дод, ки 500 миллион доллари дигар ёрӣ мекунанд. Аз онҷо ба Лаҳистон гузашт.
Байден дар Варшава бо раисҷумҳури Лаҳистон Анджей Дуда вохӯрд. Касе, ки аз пуштибонҳои аслии тақдими аслиҳа ва ёриҳои дигар ба Украина дар муқобила бо нерӯҳои Русия аст.
“Аз ҳама кишварҳои аврупоӣ, кишварҳои узви НАТО даъват мекунам, ки бо Украина ҳамраъй бошанд, пуштибонии низомӣ кунанд, аз дастгирӣ натарсанд,” – изҳор дошт Дуда.
Байден дар Украина: "Путин ғалат кард" ВИДЕО
Ҷо Байден, раиси ҷумҳури Амрико, бо сафари аз пеш эълоннашуда ба Украина рафт. Ҷое, ки ба сабаби ҳамлаи бедалели Русия як сол боз ҷангу хунрезӣ ҷараён дорад. Аз ду тараф ҳазорҳо нафар кушта ва миллионҳо украинӣ муҳоҷиру бехонаву дар шудаанд.
Бино ба аксу наворе, ки ба шабакаҳои иҷтимоӣ роҳ ёфт, Ҷо Байден рӯзи 20-уми феврал бо ҳамтои украинияш Владимир Зеленский дар шаҳри Киев вохӯрд. Зеленский гуфт, сафари Байден "аломати ниҳоят муҳими пуштибонӣ аз ҳамаи украиниҳо аст".
Раиси ҷумҳури Амрико дар баёнияе гуфт, "имрӯз дар Киев ҳастам, то бо президент Зеленский мулоқот карда, бори дигар ба аҳди собити худ барои демократия, соҳибихтиёрӣ ва тамомияти арзии Украина таъкид намоям."
"Тақрибан як сол пеш, вақте Путин ҳамлаи худро оғоз кард, фикр дошт, ки Украина сусту нотавон аст ва Ғарб аз ҳам ҷудо шуда... аммо комилан ғалат кард," – афзуд ӯ.
Байден гуфт, бастаҳои нави кумаки низомиро ба Украина эълон хоҳад кард. Таҷҳизоте, ки Киев ва шаҳрҳои дигари Украинаро аз ҳамлаҳои ҳавоии Русия эмин хоҳад дошт.
Сафари ногаҳонии Ҷо Байден ба Украина дар ҳоле аст, ки нерӯҳои Русия ба ҳамла ба иншооти низомӣ ва шаҳракҳои ғайринизомӣ дар шарқу ҷануби Украина идома медиҳанд.
Дар айни замон Владимир Зеленский мегӯяд, нерӯҳои кишвараш дар ҷанг бо сарбозони рус дар атрофи шаҳрҳои Бахмут ва Вулҳедари вилояти Донетск ба онҳо “талафоти фавқулода” ворид кардаанд.
Ӯ дар муроҷиати видеоӣ дар шаби 19-уми феврал гуфт, “айни замон вазъият бисёр душвор аст. Мо таҷовузгарро мешиканем ва талафоти қобили таваҷҷуҳ ба Русия ворид кардем. Ба такрор мегӯям, Русия ҳар қадар талафоти зиёд бидиҳад, ҳамон қадар зудтар ба ин ҷанг ва бо пирӯзии Украина хотима медиҳем.”
Бино ба гузоришҳо, нерӯҳои Русия дар ҳафтаҳои гузашта дар атрофи Бахмут ва Вулҳедар талафоти зиёд додаанд. Дар ин ҷангҳо сарбозони зиёде аз Украина ҳам талаф ёфтаанд. Ҳеч яке аз тарафҳо дар бораи талафоти сарбозонашон иттилои дақиқ намедиҳад ва тасдиқи иддаоҳо дар бораи ҷанг ҳам мушкил аст.
Боррел: Кафкӯбиро кам, интиқоли тиру тӯпро бештар кунед
Раҳбари сиёсати хориҷии Иттиҳоди Аврупо, дар нишасти амниятии Мюнхен аз ҷомеаи ҷаҳонӣ даъват кард, ки ёриҳои низомиро ба Украина бештар кунанд ва ҳарчӣ зуд ба Киев лавозимоти ҷангӣ бидиҳанд
Ҷозеп Боррел гуфт, мулоқоти вазирони корҳои хориҷии кишварҳои Иттиҳоди Аврупо дар рӯзҳои 6-7 уми март ба ҳамин мавзуъ бахшида хоҳад шуд.
Ба таъкиди масъули сиёсати хориҷии Иттиҳоди Аврупо, Украина ҳоло аз нигоҳи таъминот бо лавозимоти низомӣ дар вазъияти бад аст ва бояд то ҳафтаҳои оянда кумакҳои навбатӣ ба ин кишвар расонда шавад.
Вай аз талоши сусти кишварҳои Аврупо барои расондани техника, аз ҷумла интиқоли тонк ба Украина танқид кард. Аз ин давлатҳо хост, то аз сухан ба амал гузаранд.
“Иттиҳоди Аврупо артиши Украина аст. Зеро вазъ ба амнияти Аврупо таҳдид мекунад,” - таъкид кард Боррел.
Ҷозеп Боррел афзуд, Украина аллакай ба “оилаи Аврупо” шомил шуд ва ба таъкиди ӯ ин мақом бояд расмӣ шаваду бас, вале барои ин "Украинаро мебояд вазифаи хонагии худро анҷом бидиҳад". Боррел аз давлатҳои ғарб даъват кард, “кафкӯбиро ба Зеленский кам кунанду ба ӯ тиру тӯпи бештар фиристанд.”
Конфронси байнулмилалии амниятӣ дар Мюнхен аз 17 то 19-уми феврал идома кард. Имсол мавзӯи аслии нишаст ҳамлаи бедалели Русия ба Украина буд. Дар конфронс раҳбарону мансабдорони аксар кишварҳои дунё иштирок карданд.
Ҳайати Русия ба ин нишаст даъват нашуд. Маскавро сиёсатмадорони мухолифи Кремл дар хориҷ, аз ҷумла Михаил Ходоровский ва Гарри Киспаров намояндагӣ карданд.
Вазир: мухолифи ширкати тоҷикон дар ҷангҳои хориҷӣ ҳастем
Тоҷикистон ҳама талошро мекунад, то аз ширкати шаҳрвандонаш дар ҷангҳои хориҷӣ, аз ҷумла даргирӣ миёни Русияву Украина пешгирӣ кунад. Дар ин бора Сироҷиддин Муҳриддин, вазири корҳои хориҷӣ дар ҳузури хабарнигорон ибрози назар кард. Дар моҳҳои ахир ҷасади даҳ шаҳрванди Тоҷикистонро аз Украина оварданд. Бештари онҳо аз тарафи Русия дар ин ҷанг ширкат доштанд.
Вазири корҳои хориҷии Тоҷикистон 17-уми феврал зимни нишасти хабарӣ дар Душанбе гуфт, намояндагиҳои дипломатии кишвар ба шаҳрвандон мефаҳмонанд, то ба ҷангҳои кишварҳои хориҷӣ пайваст нашаванд.
"Сафорат ва консулгариҳои Тоҷикистон бо мусоидати тамоми ҷамъиятҳои тоҷикӣ дар худи Украина, Русия, Қазоқистон ва дигар кишварҳо корҳои лозимиро бурда истодаем, бо донишҷӯён ва дигарон вохӯриҳо мегузаронем. Намояндаҳои мо ба онҳо мефаҳмонанд, мо талаб мекунем, ки ба ягон чиз пайваст нашаванд. Лекин мутаассифона чихеле, ки шумо гуфтед баъзе шаҳрвандони мо дар онҷо меафтанд,”-афзуд Сироҷиддин Муҳриддин.
Вазири корҳои хориҷии Тоҷикистон мушаххасан нагуфт, ки мақомот дар бораи ҳузури чанд тоҷикистонӣ дар ҷанг алайҳи Украина маълумот доранд. Юсуф Раҳмон, додситонии кулл ҳам рӯзи 17-уи феврал ба ин суол посухи рӯшан надод.
Юсуф Раҳмон танҳо гуфт, агар шаҳрвандон барои интиқоли наздиконашон аз зиндонҳои Русия ба Тоҷикистон муроҷиат кунанд, “баррасӣ мекунем, мебинем.”
Масъалаи фиристодани шаҳрвандони Тоҷикистон аз Русия ба ҷанги Укрина дар нишастҳои хабарии чанд ниҳоди давлатӣ баҳс шуд. Масъулини Вазорати меҳнат, муҳоҷират, Вазорати корҳои дохилӣ ва Додситонии кулл ҳам дар бораи ҳузури тоҷикон дар ҷанги Русия ва Украина дақиқ посух намедиҳанд. Мақомоти тоҷик мегӯянд, то имрӯз дар бораи интиқоли муҳоҷирони тоҷик ба ҷанги Украина касе расман ба онҳо муроҷиат накардааст.
Шуҳрат Аҳмадзода, як масъули намояндагии Вазорати меҳнати Тоҷикистон дар Русия рӯзи 13-уми феврал гуфт, “шаҳрвандоне, ки аз зиндонҳо ба Украина сафарбар карда шуданд, онҳо тибқи қонунгузории Русия розигии шахсии худро дода, аз онҷо сафарбар шуданд.” Аммо наздикони чанд зиндонии кушташуда гуфтанд, онҳоро маҷбурӣ аз маҳбасҳои Русия ба ҷанги Украина бурданд. Хабарҳо дар бораи интиқоли маҳбусони тоҷик аз Русия ба ҷанги Украина, пайвандони дигаро зиндониёнро нигарон кардааст.
То кунун исми даҳ зиндонии тоҷик, ки дар ҷанги Украина кушта шудаанд, ба Радиои Озодӣ маълум шудааст. Мақомоти тоҷик пас аз як моҳи оғози ҷанги бедалели Русия зидди Украина бе гирифтани номи кишвари мушаххас ширкат дар ҷанги кишварҳои хориҷиро ҷиноят дониста буданд.
Эътирофи муассиси "Вагнер" ва иддаои Украина дар бораи талафоти Русия
Артиши Украина рӯзи 11-уми феврал иддао кард, ки Русия дар шабонарӯзи гузашта дар ин кишвар беш аз 1100 нерӯяшро аз даст дод.
Муассиси гуруҳи хусусӣ ва низомии "Вагнер" эътироф кард, ки нерӯҳои Русия дар Бахмут бо муқовимати шадиди нерӯҳои украинӣ рӯбарӯ ҳастанд, аммо омор наовард.
Изҳороти Евгений Пригожин рӯзи 10-уми феврал садо дод.
Мақомоти Украина мегӯянд, ҳамлаи Русия дар шарқи ин кишвар ҳамчунон идома дорад. Киев ба ин назар аст, ки раисҷумҳури Русия мехоҳад, пеш аз солгарди ҳамлаи беасосаш дар рӯзи 24-уми феврал дар майдони ҷанг комёбӣ ба даст биорад.
Қарор аст, Владимир Путин паёми солонаи ба таъхир гузоштаи худро ба порлумон рӯзи 21-уми феврал ироа кунад.
Евгений Пригожин дар мусоҳиба бо хабарнигори низомии Русия гуфтааст, нерӯҳои Русия бояд Бахмутро, ки макони даргириҳои шадиди ҳафтаҳои охир аст, ба даст бигиранд. "Бахмут зарур аст, то нерӯҳои мо бемалол кор кунанд," – афзудааст ӯ.
Пригожин, сарватманди наздик ба Кремлин, дар замони Шӯравии собиқ 9 солро дар зиндон гузарондааст. "Вагнер", гурӯҳи зери раҳбарии ӯ, дар тобистони соли 2022 ба ҷалби маҳбусон ба ҷанг дар Украина оғоз кард.
Ба зиндониён пешниҳод шудааст, агар ним сол дар Украина биҷанганду зинда бимонанд, афв хоҳанд шуд.
То ин дам камаш тобути шаш шаҳрванди зиндонии Тоҷикистонро аз Русия ба Душанбе фиристодаанд. Пайвандонашон гуфтанд, онҳо бо шарти раҳоӣ ба майдони даргирӣ дар Украина бурда шуданд, вале зинда намонданд.
Гурӯҳи "Вагнер" рӯзи 9-уми феврал эълон кард, ки ҷалби зиндониёнро ба ҷанг дар Украина бас кардааст.
Вазорати дифои Бритониё рӯзи 10-уми феврал дар гузорише гуфт, нерӯҳои "Вангер" аз ҳафтуми феврал ба ин сӯ дар шимоли Бахмут "аз ду то се километр пеш рафтанд". Аммо, ба иттилои манбаъ, ин дастоварди хурди Русия бо нархи гарон ба даст омад. Аз ҷумла, ҳадди ақал 30 мошини зиреҳпӯши Русия дар як ҳамла нобуд карда шуданд.
Ситоди кулли нерӯҳои мусаллаҳи Украина рӯзи 11-уми феврал гуфт, дар 24 соати гузашта зиёда аз 1100 низомии Русия кушта шуданд.
Инчунин, 9 тонк ва 3 мошини зиреҳпӯш аз байн рафтанд. Тасдиқи хабар аз манобеи дигар ғайриимкон аст. Русия теъдоди воқеии қурбониён ва зиёни расидаро фош намекунад.
Нашрияи "Ню-Йорк Таймс" бо истинод ба мақомоти баландпояи амрикоӣ рӯзи 2-юми феврал навишт, ки задухӯрдҳо дар атрофи Бахмут талафоти нерӯҳои Русияро бештар кардааст.
Гуфтугӯ