د لاسرسۍ وړ لېنکونه

تازه خبر
جمعه ۷ مرغومی ۱۴۰۳ کابل ۱۲:۰۵

ځانګړی راپور

جمعه ۷ مرغومی ۱۴۰۳

د مهالوېش پر اساس مشخص کول
مرغومی, ۱۴۰۳
شنبه یکشنبه دوشنبه سه شنبه چهارشنبه پنجشنبه جمعه
۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷
۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴
۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱
۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸
۲۹ ۳۰ ۱ ۲ ۳ ۴ ۵
ننګرهار کې د ګوړې پروسس
ننګرهار کې د ګوړې پروسس

د ننګرهار په کامې ولسوالۍ کې دا شپې ورځې په ګاڼیو کې د ګوړې د جوړولو وخت دی. د ګاڼیو یو شمېر مالکان وايي له بېلابېلو سیمو خلک دغې ولسوالۍ ته ورځي او فرمایشي ګوړې پرې جوړوي.

ګوړه خو هسې هم خوندور خواږه دي، خو کله چې ستا مخامخ په ګاڼۍ کې تازه جوړیږي نو خوند یې لا یو په دوه شي.

امیر حمزه شینواری وايي.

حمزه د خوږ اشنا به درته څه صفت کومه

ګوړه چې له هرې ډډې وڅکې خوږه وي.

کامه ولسوالۍ که له یوې خوا د اوړي په موسم کې د مشهور شیریخ له امله دګڼو سیلانیانو کوربه وي نو د ژمي د موسم له پیل سره سم په کې د دودیزو ګاڼیو اورونه بل، او له ګنیو د خالصې ګوړې بازار ګرم شي.

ګڼ خلک دغلته ځي او د خپلو کورنیو او ملګرو لپاره فرمایشي تازه ګوړه جوړوي.

کامې کې د ګوړې پروسس
کامې کې د ګوړې پروسس

د ګاڼیو یو شمېر مالکان وايي که څه هم د اقتصادي ستونزو له امله سږ کال د تازه ګوړې پلور کم او د تېرو کلونو غوندې نه دی خو بیا یې هم ورځ چلیږي.

د یوې ګاڼې مسول روح الله ازادي راډيو ته وویل چې د کامې ګوړه د ګنیو له خالص شربت جوړیږي" له نورو سیمو کابل او ولایتونو نه میلمانه راځي، دلته ګوړه جوړوي، کار ښه دې ډېر بد نه دی، زموږ ګوړه خالص د ګني له شربت جوړیږي، ښه پاک چاپریال مو ورته جوړ کړی دی، هر څه د خلکو مخامخ کیږي، د دې ترڅنګ خلک له موږ سره په کې په کار اخته دي د دوی کارونه هم کیږي".

د روح الله په خبره دوی سره سږ کال د یو من تازه ګوړې بیه له پنځه تر پنځه نیم سوه افغانیو ده زیاتوي چې تېر کال دا بیه یو څه لوړه وه.

د ده په خبره اوس مهال په ټوله کامه کې ښايي له شپیته تر اویا ګاڼۍ موجودې وي چې په هر یو کې لږ ترلږه له اوه تر لس کسان کار کوي.

د ګاڼیو مسولین وايي اټکل کوي چې سږ کال په دې ولسوالۍ کې د نورو سیمو پرتله د ګنيو حاصلات زیات دي او ښايي تر راتلونکو دریو میاشتو د ګنیو له شربتونو د ګوړې د جوړلو ګاڼې چالانې وي.

دوی وايي د ورځې په منځنۍ ډول په هره ګاڼۍ کې له پنځوس نیولې تر اویا منه ګوړه تولیدیږي او د ننګرهار په مارکیټونو کې پلور ته کېښودل کیږي.

شمس الرحمان چې له کندهاره ننګرهار او بیا کامې ته تللی وايي هر کال د ګنیو په موسم کې کامې ته ځي او دغلته د خپلې کورنۍ لپاره ځانګړې فرمایشي ګوړه جوړوي، هغه چې ځینې خلک په کې بادام، ممپلي، چهارمغز، پیسته او نوره مغز لرونکې وچه میوه ګډوي.

"د ننګرهار کامې ولسوالۍ ته راغلی یو، دلته ښه د میلې ځای دی، د ګاڼیو وخت دی، دوی درته ګوړه جوړوي، موږ ورته چارمغز او بادام راوړي دوی یې راته له ګوړې سره ګډوي او ډېره فرمایشي او پاکه ګوړه ترې جوړیږي."

د تازه ګوړې یو بل مینه وال صداقت چې له جلال اباد ښاره دغه ولسوالۍ ته د تازه ګوړې د اخیستلو لپاره ورغلی ازادي راډيو ته یې وویل:"موږ خو هر کال په دې موسم کې راځو، ګوړه جوړو، د کامې مشوره ګوړه ده ، نن سبا موسم ډېر ښه دی، د میلي موسم دی، خلک ډېر کامې ته راځي او بله خبره د کامې د ګوړې ده چې ډېره پاکه ګوړه ده هیڅ ډول بل څه په کې نه ګډیږي بلکې پآکه ګوړه ده، ما خپله ګوړه واخیسته."

د کامې ګوړه په افغانستان کې مشهوره ده او په خاص ډول د ژمي په راتګ سره، ډیرې کورنۍ هڅه کوي چې دا ګوړه وپیري.

د ګوړې یو شمېر سوداګر وايي د کامې ګوړه چې بیلابیله مغز لرونکي وچه میوه ورسره ګډیږي د تحفې په ډول تر امریکا او اروپا رسیږي.

خو دوی وايي که د طالبانو حکومت په دې موسم کې له پاکستانه د ګوړې په وارداتو بندیز ولګوي نو د دوی د تولیداتو بازار به ورسره لا وغوړیږي.

یو معتاد
یو معتاد

د ژمي په رارسېدو او د هوا له سړېدو سره، د افغانستان د ښارونو په ځينو برخو کې د معتادینو مړینه هم ډېره شوې ده.

د نیمروز ولایت د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست ته یو مکتوب استول شوی دی. په دې مکتوب کې د نهو مړه شویو معتادینو نومونه لیدل کېږي چې عمرونه یې له (۲۲) او (۶۵) کلونو تر منځ دي او تازه مړه شوي دي.

دا معتادین چې یوه یې ښځه ده ځینې یې د یخنۍ له امله د طالبانو د حکومت د معتادینو د درملنې په مرکزونو کې مړه شوي او مړي یې د دې ولایت سړو خونو ته وړل شوي دي.

د نیمروز ولایت د امنیې قوماندانۍ له نشه يي موادو سره د مبارزې مدير عبدالواسع ریحان له ازادي راډيو سره د خبرو په ترڅ کې ومنله چې دا نهه معتادین د معتادینو د درملنې په مرکزونو کې مړه شوي دي.

د رضا په نوم د نیمروز ولایت یوه اوسېدونکي وويل چې د هوا له سړېدو سره د دې ولایت بې کوره معتادین د مړینې له خطر سره مخ دي، ځکه چې د اوسېدو لپاره مناسب ځای نه لري.

" هغه معتادین چې په زرنج ښار کې اوسېږي، د راټولېدو لپاره ټاکلی ځای لري، خو دا ځای مناسب نه دی او د هوا له سړېدو سره لیدل کېږي چې له ډېرو ستونزو سره لاس او ګرېوان دي، آن دا چې په ورځ کې یو یا دوه تنه یې مړه کېږي، ځکه چې د اوسېدو لپاره ګرم ځای نه لري. موږ له چارواکو څخه دا هیله لرو چې دا معتادین راټول او د درملنې لپاره یې اړونده کلینیکونو او روغتونونو ته یوسي. "

د هرات او فراه ولایتونو ترڅنګ نیمروز درېیم ولایت دی چې له ایران سره ګډه پوله لري او له ایران څخه راشړل شوي ډېر بې کوره معتادین پکې راټول شوي دي.

د زرنج ښار یو اوسېدونکی سرور وايي، په وروستیو میاشتو کې په دې ښار کې معتادین څو برابره ډېر شوي چې تر پلونو لاندې او یا په کنډوالو کې اوسېږي.

هغه ویلي:

" ژمی رارسېدلی او هوا هم سړه شوې ده، د هوا د سړېدو له امله د معتادینو ژوند ورځ په ورځ له ستونزو سره مخ کېږي. ډېری یې تر پلونو لاندې او ځینې یې بیا په غارونو کې ژوند کوي، ښکاره خبره ده چې د یخنۍ له امله د دوی وضعیت نور هم خرابېږي. دا چې د نشو ترڅنګ هغوی له یخنۍ سره هم مخ کېږي ډېری یې مړه کېږي. له حکومت څخه زموږ غوښتنه دا ده چې د معتادینو د درملنې لپاره کار وکړي او هغوی دې روغتونونو ته یووړل شي. "

د طالبانو حکومت په کابل، کندهار، هرات او بلخ ولایتونو کې د معتادینو د ساتنې او پالنې د زر بستریزو مرکزونو ترڅنګ، لکه زرنج په نورو ښارونو کې هم دغه ډول واړه مرکزونه لري او له دې لارې یې له نشه يي موادو څخه د معتادینو لاسونه لنډ کړي دي، خو د دې معتادینو خپلوان په دې مرکزونو کې له بد وضعیت څخه شکایت کوي.

غلام نبي چې د نیمروز ولایت د معتادینو د ساتنې او پالنې په زر بستریز مرکز کې یې ورور تازه مړ شوی ازادي راډيو ته وویل:

" زما د کورنۍ یو غړی چې معتاد او د معتادینو په کمپ کې بستري و، د خوړو او امکاناتو د نشتوالي له امله مړ شوی دی. "

د معتادینو د درملنې متخصص ډاکټران وايي چې د نشه يي موادو استعمال د سړې او تودې هوا پر وړاندې د معتاد مقاومت کمزوری کوي او اخر دا حالت د معتاد د مړينې سبب کېږي.

د سړې او تودې هوا پر وړاندې د معتاد د وجود د کمزورۍ ترڅنګ، په افغانستان کې معتادینو ته کافي خواړه نه رسېدل او د روغتیايي امکاناتو نشتوالي هم هغوی ته ډېر زیان رسولی دی.

نور راوښيه

XS
SM
MD
LG