د هند د بهرنیو چارو وزیر ایس جي شنکر د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ له وزیر نورالدین عزیزي سره پرون تر لیدو وروسته په ایکسپاڼه کې ولیکل چې له ښاغلي عزیزي سره یې د کابل او نوي ډیلي ترمنځ د سوداګرۍ، اتصال او د خلکو ترمنځ د اړیکو د پیاوړتیا په لارو چارو خبرې وکړې.

نور الدین عزیزي د چهارشنبې په ورځ د یوه پلاوي په مشرۍ په پنځه ورځني سفر هند ته ولاړ.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ د وزارت ویاند اخندزاده عبدالسلام جواد رسنیو ته وویل چې د هند له بهرنیو چارو وزیر سره د لیدو پرمهال د افغانستان د خصوصي سکتور غړیو ته د ویزو د ورکولو په اړه خبرې وشوې او د دواړو هیوادونو ترمنځ د ګډ کاري ګروپ د بیا فعالولو، د سوداګرۍ د ګډې خونې د جوړولو او د چابهار بندر د ستونزو د حل په اړه یوشمیر موافقې وشوې.

اخندزاده عبدالسلام جواد دا ونه ویل چې د چابهار بندر په اړه څه هوکړې شوې دي. دا بندر د امریکا د متحد ایالتونو تر بندیز لاندې و او نژدې درې اونۍ مخکې نوي ډیلي خبر ورکړ چې له بندیزونو څخه د دې بندر د فعالیت لپاره یې شپږ میاشتې وخت اخیستی دی.

د قزاقستان د روغتیا وزارت وايي، روغتیايي ټیمونه او طبی وسایل یې د افغانستان زلزله ځپلو سیمو ته استولي دي.

دغه وزارت پرون (پنجشنبه) افغانستان ته د قزاقستان په استول شوې طبي ډله کې داسي متخصصان شامل دي چې د تروما او عاجلو حالاتو په برخو کې تجربې لري.

د قزاقستان د روغتیا وزارت د خبر له مخې، د دغه هیواد ډاکترانو په افغانستان کې لسګونه ناروغان معاینه کړي، مشورې یې ورکړي او جراحي عملیات یې کړي دي.

په وروستیو کې دوو سختو زلزلو د افغانستان په ختیځ او شمال کې سلګونه کسان مړه او ټپیان کړل.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې وايي چې سږ کال د جلغوزو حاصلات د ښه دي او ټاکل شوې چې دا محصول د هوايي دهلیزونو له لارې چین ته صادر شي.

د دغو خونو د مشرتابه پلاوي غړي خانجان الکوزید پنجشنبې په ورځ (د نوومبر ۲۰مه) ازادي راډیو ته وویل چې د جلغوزو د صادراتو د اسانتیا لپاره له افغان هوايي شرکتونو سره خبرې روانې دي.

د افغانستان د وچو میوو د صادرونکو د اتحادیې د معلوماتو له مخې، تمه کېږي چې یوازې خوست ولایت سږ کال شاوخوا ۲۰ زره ټنه جلغوزه تولید کړي، او د نورو ولایتونو مجموعي حاصلات ښايي ۳۵ زره ټنو ته ورسېږي.

د جلغوزو یو شمېر کاروباریانو هم سږني بازار او د صادراتو فرصتونه مثبت بللي دي.

دا څرګندونې په داسې حال کې کېږي چې په دې وروستیو کې د کابل او اسلام‌اباد ترمنځ ترینګلتیا زیاته شوې، او پاکستان خپلې ترانزیتي لارې د افغانستان د سوداګریزو توکو او کرنیزو محصولاتو پر مخ تړلې دي

ټاکل شوې ده چې د امریکا ولسمشر، ډونالد ټرمپ، نن، جمعه (د لړم ۳۰مه) د نیویارک له نوې منتخب ښاروال له زهران ممداني، سره، په سپینه ماڼۍ کې وګوري.

دا به د ولسمشر ټرمپ او د نیویارک د نوي ښاروال ترمنځ لومړنۍ کتنه وي.

ټرمپ او ممداني پخوا څو ځله یو پر بل نیوکې کړې وې. ټرمپ د نیویارک د ښاروالۍ د ټاکنو پر مهال د ممداني د سیال اندرو کومو ملاتړ کاوه.

ممداني بیا څو ځله د ټرمپ د ادارې پر سیاستونو، په ځانګړي ډول د غزې د جګړې پر مهال د اسراییل د ملاتړ او د مهاجرتي محدودیتونو پر پالیسیو، توندې نیوکې کړې وې.

ولسمشر ټرمپ د چهارشنبې په ورځ (د لړم ۲۸مه) په خپله ټولنیز شبکه تروټ سوشل کې ولیکل:

«د نیویارک د ښار کمونیست ښاروال، زهران ‘کوامه’ ممداني، د لیدنې غوښتنه کړې ده. موږ توافق کړی چې دا لیدنه به د جمعې په ورځ، د نومبر په ۲۱مه، د سپینې ماڼۍ په افل (بیضوي) دفتر کې ترسره شي.»

ممداني هم د دې اوونۍ په پیل کې رسنیو ته وویل چې د هغه ټیم له سپینې ماڼۍ سره د لیدنې د تنظیم لپاره اړیکه نیولې ده.

د ممداني ویاند د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ چې منتخب ښاروال غواړي له ټرمپ سره وویني او د عامه امنیت، اقتصادي چارو او د سپما د پلانونو په اړه بحث وکړي.

د پنجاب د فیصل اباد کې په یوه فابریکه کې د ګازو چاودنې ۱۵ کسان وژلي او ګڼ نور یې ژوبل کړي دي.

د فيصل اباد کمېشنر راجا جهانګير انور په يو بيان کې ويلي دي چې نن (د نومبر پر ۲۱مه) د فیصل اباد ملک پور سیمې ته نژدې په یوه فابریکه کې ګاز وچاودل.

د ژغورنې ادارې په لومړني بیان کې ویلي چې پیښه سهار وختي د فابرییکې د بایلر له چاودېدو وروسته وشوه چې له امله یې فابریکه او نژدې ودانۍ ونړېدلې. خو وروسته تایید شوه چې ګاز لیک شوی دی.

د کمېشنر دفتر په بیان کې ویل شوي دي چې ۱۵ جسدونه را ایستل شوي دي. لس تنه ټپيان روغتون ته وړل شوي دي.

همداراز په دې پېښه کې اووه کورونه هم اغیزمن شوي دي.

د ملګرو ملتو لپاره د روسیې مرستیالې استازې په افغانستان کې د داعش خراسان موجودیت ته اندیښنه څرګنده کړه او خبرداری یې ورکړ چې دا ډله خپل نفود پراخوي او غواړي چې افغانستان او ورها خوا سیمه بې ثباته کړي.

انا اوستیګنیوا د ملګرو ملتو د امنیت شورا یوې غونډې ته د پنجشنبې په ورځ دا هم وویل چې د داعش پر ضد د طالبانو اقدامات کافي نه دي او د دې ترهګرو د مخنیوي لپاره یوې جامع ستراتیژۍ ته اړتیا شته.

په امنیت شورا کې د روسیې استازي سرګي شویګو تر دې مخکې ویلي و چې په افغانستان کې د نړیوالو افراطي ډلو مربوط تر دوه زره درې سوه ډیر وسله وال شته چې دا د سیمې او نړۍ لپاره یو جدي خطر دی.

طالبان وایي چې بهرني وسله وال په افغانستان کې نه شته او داعش خراسان څانګه هم ځپل شوې ده.

د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان وویل چې د ګڼې ګوڼې او د اوبو د ژور بحران له امله باید د ایران پلازمینه له تهران څخه بل ځای ته انتقال شي.

په تهران کې سږ کال ډیر لږ باران وریدلی دی چې د ځینو راپورونو له مخې په تیرې یوې پیړۍ کې دومره لږ ورښت نه و شوی.

پزشکیان تر دې مخکې هم د اوبو له امله بلې سیمې ته د پلازمینې د لیږدیدو نظر ورکړی و.

د ایران ایرنا اژانس د پنجشنبې په ورځ د پزشکیان په وینا خبر ورکړ چې وایي، حقیقت دا دی چې دوی بله هیڅ چاره نه لري، دا یو ضرورت دی چې پلازمینه بل ځای یوسو، د دې سیمې د اوبو ستونزه نه شو هوارولی.

پزشکیان د دې میاشتې په پيل کې ویلي و، که باران ونه شي ښایي تر ژمي مخکې تهران تخلیه شي، خو نوموړي په دې تړاو نور توضحیات نه و ورکړي.

اوکراین وایي چې د دغه هیواد په جنوب ختیځ ښار زاپروژیا کې د روسیې د برید له امله لږ تر لږه پنځه کسان وژل شوي او درې نور ټپيان دي.

دا خبر تیره شپه د زاپروژیا والي ایوان فیدوروف په ټیلګرام کې ورکړ، خو نوموړي دا نه دې ویلي چې دا برید په څه ډول وسلې شوی دی.

تر دې مخکې اوکرایني چارواکو د لارښود بمونو په اړه خبرداری ورکړی و.

زاپروژیا د اوکراین یو صنعتي ښار دی چې د جګړې له لومړۍ کرښې څخه یوازې شل کیلومتره لرې پروت دی.

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پشتين وايي د بنو پولیسو د هغه تحريک د يو وژل شوي مخکښ، ګيله من وزير ورور عرفات او د تره زوی حاضر خان نیولي دي. پښتين د نومبر په ۱۹مه پر خپله فیسبوک پاڼه د غندنې په ترڅ کې ليکلي چې پولیسو هغه کسان له عدالته له ځان سره وړي دي.

د عرفات پښتين د کورنۍ يو غړي چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شی، د نومبر په ۲۰مه مشال راډيو ته وويل چې پر هغو دواړو تور وو چې د ګيله من وزير په وژنه تورن کس، ازاد داوړ باندې یې حمله کړې ده. خو د هغه په وينا دا بې بنیاده دعوه ده او کورنۍ یې پر ازاد داوړ هېڅ برید نه دی کړی. تر اوسه پولیسو او د ازاد داوړ کورنۍ په دې اړه څه نه دي ويلي.

منظور پشتين په خپله ليکنه کې د پاکستان پر ریاست تور پورې کړی چې د ګيله من وزير د قاتلينو د نيولو پر ځای د هغه د کورنۍ غړي نيول کېږي او "د پښتنو خيرخوا لادرکه" کوي. د پاکستان حکومت په دې هلکه څه نه دي ويلي خو پر پښتو ژغورنې غورځنګ یې د ریاست پر ضد د خلکو د پاڅولو په تور کې بندیز لګولی. پي ټي اېم او د بشري حقونو نړیوالو ادارو دا بندیز غندلی دی.

شاعر او د پښتون ژغورنې غورځنګ د مرکزي کمېټې غړی، ګيله من وزير د ۲۰۲۴ کال د جولای په ۱۱مه په اسلام اباد کې ووژل شول. د هغه کورنۍ د نوموړي د وژنې تور د جایدادونو پر يو کاروباري ازاد داوړ او د هغه په ملګرو پورې کړ. تر اوسه پولیسو نوموړی یا بل څوک د ګيله من وزير د وژنې په تور نه دي نيولي.

د پاکستان پنجاب حکومت چارواکو منلې ده چې په دغه ایالت کې د بې اسناده افغانانو د شتون په اړه د "کره معلوماتو" او خبر ورکولو پر سر د جایزې په توګه نغدې پیسې ورکوي.

د پنجاب ایالت د اطلاعاتي چارو وزیرې عظما بخارۍ د نومبر پر ۱۹مه رسنیو ته په استولي بیان کې ویلي دي چې حکومت غواړي یې اسناده بهرنيان وباسي نو ځکه یې هغه اعلان کړی دی. د هغې په وينا به د پنجاب حکومت په تېرو درو اونیو کې ۶۲۲۰ افغانان، افغانستان ته لېږلي دي.

تر دې مخکې په ټولنيزو رسنيوو خپرو شويو عکسونو کې ښکارېدل چې خبر او معلوماتو ورکوونکو ته ۱۰ زره روپۍ د جايزې په ډول اعلان شوي دي خو بخاري د انعامي پیسو د څومره والي په اړه څه نه دي ويلي.