په پاکستان کې میشتو د POR کارت لرونکو ته د ورکړل شوي مهلت چې د سپټمبر لومړۍ نېټه ده په رانږدې کېدو سره د ملګرو ملتونو کارپوهانو له دې هیواده د افغان کډوالو د ایستلو د پرېکړې د ناوړه پایلو په اړه خبرداری ورکړی دی.
دوی د جمعې په ورځ د اګسټ ۲۹ مه په یو بیان کې د پاکستان له حکومته غوښتي چې سم دلاسه د کډوالو د اخراج لړۍ ودروي او په دې برخه کې خپلو نړیوالو مکلفیتونو ته درناوی وکړي.
په پاکستان کې میلیونونه افغانان داسې یو هیواد ته د استولو له ګواښ سره مخ دي چې له بشري بحران سره د مقابلې توان نه لري، هلته بشري ناورین زیات دي
په بیان کې په افغانستان کې د بشري حقونو وضعیت په ځانګړي ډول د ښځو او نجونو په کار او زده کړو د پراخو محدودیتونو ته په اشارې کارپوهانو ویلي، "په پاکستان کې میلیونونه افغانان داسې یو هیواد ته د استولو له ګواښ سره مخ دي چې له بشري بحران سره د مقابلې توان نه لري، هلته بشري ناورین زیات دي، د بې ځایه کېدو دوام، اقتصادي بې ثباتي او د طالبانو له خوا پر ښځو او نجونو لګېدلې محدودیتونو دا وضعیت نور هم خرابوي. "
په بیان کې راغلي چې په افغانستان کې به د دوی ماشومان، نجونې او میرمنې له زده کړو بې برخې شي ځکه د بیان په ټکو طالبانو لا له وړاندې له شپږمو ټولګیو پورته د نجونو په هر ډول زده کړو بندیز لګولی دی.
د ملګرو ملتونو کارپوهانو ټینګار کړی چې پاکستان د نړیوالو بشري حقونو او کډوالو د قوانینو له مخي مکلف دی، چې هیڅوک داسي ځای ته ونه لیږي، چې د هغوی ژوند او ازادي له ګواښ سره مخ وي.
دوی هغه هیوادونه هم غندلي چې د افغان کډوالو لپاره یې په درېیمو هیوادونو کې د بیا مېشتېندنې پروګرامونه کم کړي، دوی له نړیوالې ټولنې غوښتي چې د افغان کډوالو په برخه کې خپل ملاتړ زیات کړي.
په ورته وخت کې، په پاکستان کې یو شمیر د POR کارت لرونکي وايي په دې ورځو کې له سختو ستونزو او اندېښنو سره مخ دي او افغانستان ته استول یې د خپلو او ماشومانو د تیاره راتلونکې په معنا دي.
په اسلام اباد کې میشت یو افغان کډوال چې د پي او ار کار لري نن شنبه د اګسټ په ۳۰ مه ازادي راډيو ته وویل، "وضعیت ډیر خراب دی موږ په ډېره ویره کې ګرځو راګرځو دوی په هر چیک پواینټ کې افغانان پلټي، څوک چې پیسې ورکوي هغه پرېږدي کنه مستقیم ډیپورت کوي یې، ډیری کورنۍ نیول شوي او شړل شوي دي، وخت ډېر کم پاتې دی زه هڅه کوم چې خپل ټول شیان راټول کم او خپل هیواد ته ستون شم."
وضعیت ډیر خراب دی موږ په ډېره ویره کې ګرځو راګرځو دوی په هر چیک پواینټ کې افغانان پلټي، څوک چې پیسې ورکوي هغه پرېږدي کنه مستقیم ډیپورت کوي یې، ډیری کورنۍ نیول شوي او شړل شوي دي
د خیبر پښتونخوا په اټک سیمه کې میشت یو بل افغان کډوال ثناګل هم ورته اندېښنه لري او وايي که افغانستان ته ستون شي لوڼې به یې له زده کړو پاتې شي.
"موږ په افغانستان کې د اوسېدو لپاره ځای نه لرو، ډېر اندېښمن یو چې هلته به چرته اوسیږو، دلته مو ورځ روانه ده سل دوه سوه ګټو خو هلته به هر څه له سره پیلوو، دغه راز زموږ د لوڼو د زده کړو مسله ډېره مهمه ده چې هلته پرې اوس بندیز دی، د هلکانو د زده کړو په وړاندې هم ستونزې شته له یو این ایچ سي ار نه هم زموږ تمه ختلې ده دوی موږ ته ویلي چې د کارتونو موده مو پای ته رسېدلي ټول افغانان ډېر اندېښمن دي."
دوی وايي له لسیزو راهیسي په پاکستان کې ژوند کوي او ډیری یې په هغه هیواد کې پیدا شوي او هیڅکله یې په افغانستان کې ژوند نه دی کړی.
دا په داسې حال کې ده چې په پاکستان کې د پي او ار کارت لرونکو تر څنګ نور بې اسناده افغانان هم د ډیپورټ له جدي ګواښ سره مخ دي په ځانګړي ډول هغه کسان چې پر افغانستان د طالبانو تر بیا ځلې واک وروسته د امنیتي اندېښنو له امله دغه هیواد ته تللي او اوس یې د ویزو موده پای ته رسېدلې ده.
د کډوالو کارت د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمیشنرۍ لخوا د لومړي ځل لپاره په ۲۰۰۷ کې افغانانو ته صادر شو.
پي او ار کارتونه دلومړي ځل لپاره په ۲۰۰۷ کال کې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمشنرۍ له لوري افغان کډوالو ته ورکړل شو.
یو این ایچ سي ار ویلي د روان کال له پیل راهیسي د اګسټ تر ۲۸ له ۴ لکه ۴ زره ډېر افغانان افغانستان ته ستانه شوي چې ۶۹ سلنه یې د کډوالۍ کارتونه درلودل.
د پي او ار کارت لرونکو افغان کډوالو د کارتونو موده د تېرې جون په وروستیو کې پای ته ورسېده خو د کډوالو دشکایتونو او نړیوالو سازمانونو له ټینګار وروسته د پاکستان حکومت دا نېټه د روانې اګسټ تر ۳۱ مې وغځوله چې سبا پای ته رسیږي.
د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمشنرۍ خبرداری ورکړی چې د پاکستان له لوري د افغان کډوالو د ایستلو پرېکړه په حقیقت کې یو پراخه بشري بحران دی چې له ۱ عشاریه ۴ میلیونه ډېر افغانان اغیزمنوي.