د اروپايي هیوادونو مشران نن د اوکراین د جګړې د پای ته رسولو لپاره دلازمو اقداماتو په هکله خبرې کوي.

د جرمني ، فرانسې او بریتانیا د مشرانو آنلاین غونډه په سپینه مانۍ کې د اوکراین او متحدوایالاتو دمشرانو د غونډې په درشل کې دایریږي.

په عین حال کې کیف او مسکو پر یوبل خپلو بریدونو ته دوام ورکړی دی.

اوکراین هلې ځلې کوي چې اروپا د اوکراین د جګړې د ختمولو او امنیتي ضمانتونو ترلاسه کولو په زیارونو کې کې شامله کړي.

دا هم امکان لري چې یو اروپايی مشر داوکراین جمهور رییس ولودیمیرزیلنسکي سره ددوشنبې په ورځ واشنګتن ته دسفر ملګری شي.

د جرمني بهرنیو چارو وزیر یوهان وادفول ویلي چې دیکشنبې د ورځې په غونډې کې به دا څرګنده شي چې آیا زیلنسکي سره واشنګتن ته کوم اروپايی مشر ځی کنه.

کله چې له نوموړي وپوښتل شول چې آیا د جرمني صدراعظم فریدریش مرتس به زیلنسکي سره واشنګتن ته ولاړ شي ؟ په ځواب کې یې وویل ګڼ شمیر مشران که چیرې تصمیم ونیول شو آماده دي چې ولاړ شي.

زیلنسکي په الاسکا کې د امریکا او روسیې دمشرانو له غونډې یوه ورځ وروسته د شنبې په ورځ ولیکل : " دا مهمه ده چې اوروپاییان له امریکا سره په هره مرحله کې حضور ولري ترڅو د ډاډ وړ امنیتي ضمانتونو د ترلاسه کولو زمینه برابره شي. "

د تیرې جمعې په ورځ په الاسکا کې د ټرمپ او پوتین ترمینځ غونډه په اوکراین باندې د روسیې د ۲۰۲۲ کال له بشپړ برید راهیسې د مسکو او واشنګتن ترمینځ د دیپلوماسي ترټولو لوړه سطحه وه.

خو داسې ښکاري چې دغې غونډې هم د پوتین د جګړې په اهدافو کې کوم بدلون رامینځ ته نکړ.

ګڼو خبري موسسو د نامعلومو سرچینو په حواله ویلي چې پوتین وړاندیز کړی چې که کیف خپله ټوله دونیتسک سیمه روسیې ته وسپاري نو په اکثرو جبهاتو کې به جګړه ودروي.

زیلینسکي له اوږدې مودې راهیسې دا خبره کوي چې خپلې سیمې به روسیې ته پرینږدي او دا نظر د کیف د ډیری اروپایي متحدینو لخوا هم شریک شوی دی.

د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) د افغانستان د څانګې مشر جان ایلیف وايي: وچکالي، د مرستو ډراماتیک کمښت، او له ایران او پاکستانه د ۱.۵ ملیونه افغانانو جبري ایستل کېدو په دې بې وزله هیواد کې "شدیده خوارځواکي" د رامنځته کړې ده.

هغه ازادي راډیو ته وویل:

"موږ باید د قحطۍ څخه د مخنیوي لپاره هر هغه څه وکړو چې موږ یې کولی شو. دا ممکن وضعیت ښايي بې ساری وي ځکه د ژمي پر مهال، ممکن له ۱۰ څخه تر ۱۵ ملیونو پورې خلک د خوړو مرستې ته اړتیا ولري. او اوس مهال، موږ هیڅ تمویل نلرو او دې وضعیت ته به هیڅ رسېدنه ونشي."

د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) ویلي چې په افغانستان کې په راتلونکو شپږو میاشتو کې، د ټولو پروګرامونو لپاره نژدې ۵۳۹ ملیونه ډالرو ته اړتیا لري چې په ټول هیواد کې تر ټولو زیان منونکو کورنیو ته ورسیږي.

خو ډیری مرستندویه ادارو خپلې مرستې کمې کړې دي. د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) د معلوماتو له مخې، دوی د ۲۰۲۵ کال لپاره، په افغانستان کې یوازي شاوخوا ۱۵۵ ملیون ډالر ترلاسه کړي دي. دا شمېر تیر کال نژدې ۵۶۰ ملیون ډالر او په ۲۰۲۲ کې نژدې ۱.۶ ملیارد ډالر و.

د طالبانو د اقتصادي چارو مرستیال وزیر دفتر په یوه بیان کې ویلي چې اوس مهال په افغانستان کې شاوخوا ۲۰۰ د اوړو د تولید فابریکې فعالیت کوي او افغانستان د خپلې اړتیا وړ اوړو شاوخوا ۶۰ سلنه په کور دننه تولیدوي.

اعلامیې زیاته کړه چې افغانستان په کال کې شاوخوا شپږ میلیونه ټنه اوړو ته اړتیا لري، چې ۳.۵ میلیونه ټنه یې اوس مهال په کور دننه تولیدیږي.

دا خبره په داسي حال کې ده چې ډیری افغانان له پراخې بې وزلۍ او لوږې سره لاس او ګرېوان دي.

دامریکا بهرنیو چارو وزیر ویلي د غزې څخه امریکا ته د سفر په ویزو د افرادو په راتګ تر بلې خبرتیا پورې بندیز ولګیده.

د جرمني دی پی آی خبري اژانس رپوټ ورکړ چې مارکو روبیو ویلي چې ځینو هغو سازمانونو چې ددغو ویزو په ترلاسه کولو کې دخیل وو حماس ډلې سره نږدې اړیکې درلودې.

حماس ډله دامریکا او اروپايی اتحادیې لخوا د یوه ترهګر سازمان په توګه پیژندل کیږي.

دامریکا بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو د یکشنبې په ورځ CBS News ټلویزیوني شبکې ته وویل: " مونږ هغو ډلو سره چې له حماس سره اړیکې لري یا ددغې ډلې ملاتړ کوي همکاري نه کوو."

روبیو دا وونه ویل چې په وروستیو کې څومره دا ډول ویزې صادرې شوې او ایا هغه ویزې چې نوې صادرې شوې هغه به هم باطلې شي کنه.

اکثر کسان د ماشومانو په شمول دعلاج لپاره له غزې څخه امریکا ته ځي.

د هسپانیې صدراعظم پیدرو سانشیز وايي د ځنګلونو د اور د مهار کولو لپاره یې ۵۰۰ نور عسکرهم ګمارلي.

په ګرمه هوا کې دغو اورونو ډیر وچ شوي ځنګلونه له مینځه وړي دي.

اسوشیتد پرس خبري آژانس رپوټ ورکوي چې تردې مخکې ۱۴۰۰ عسکر د اور د مړه کولو لپاره ګمارل شوي وو او دغه زیارونه خصوصا د ګالیسیا په شمال لویدیځه سیمه کې ستونزمن شوي دي.

د اروپایی اتحادیې د معلوماتو په اساس د ځنګلونو سږنیو اورونو په هسپانیه کې ۱۵۸ هکتارځمکه سوځلې.

کارپوهان وايی اقلیمي بدلون د اروپا په ځینو سیمو کې ګرمي زیاته کړی او وچه فضایی را مینځ ته کړې چې سیمې د اورلګیدنی په وړاندې زیانګالې کوي.

په داسې حال کې چې د اوکراین ولسشمر ولودیمیر زیلنسکی په اوکراین د روسي د برید د پای ته رسولولپاره د یپلوماتیکو هلو ځلو په ترځ کې نن په سپینه ماڼۍ کې ولسمشمر دونالد ټرمپ سره ګوري، اوکراینی مقاماتو تیره شپه وویل مسکو داوکراین خارکیف ښار کی د هستوګنی یوه سیمه په بالستیک توغندي وویشته.

رویترز خبري آژانس رپوټ ورکوي چې په برید کی ۱۱ کسه ټپیان شوي دي.

اوله سینهوبوف د خارکیف والي په تیلیګرام کې ولیکل چې یوه ۱۳ کلنه نجلۍ هم په ټپیانو کی شامله ده .

خارکیف د اوکراین دوهم لوی ښار روسې سره ددغه هیواد شمال ختیځو پولو ته نږدی موقعیت لري.

خبر زیاتوي چې چاودنې د کورونو شیشې ماتې کړي او ځینې خلک مجبور شول چې خپل کورونه پریږدي.

مقاماتو وویل چې یوه ۵۷ کلنه ښځه هم ټپي شوې ده او لږترلږه ۱۲ کورونه زیانمن شوي دي.

په اوکراین کې د جګړې د پای ته رسولو د زیارونو په ترځ کې ددغه هیواد ولسمشر نن په سپینه ماڼۍ ولسمشر دونالد ټرمپ سره ګوري.

اروپايی مشرانو ویلي چې د زیلنسکي د ملاتړ لپاره به دوی هم په واشنګتن کې وي. سپینه ماڼۍ کې دمتحدو ایالاتو او اوکراین د ولسمشرانو نننۍ غونډه وروسته لدې کیږي چې ولسمشر ټرمپ د تیرې جمعې په ورځ په الاسکا کې خپل روسي سیال سره ولیدل.

د اروپايي کمیسیون مشرې اورسولا وان دیر لاین پر ایکس شبکه په یوه پوسټ کې ویلي چې دا به د اوکراین د ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي په غوښتنه د دوشنبې په ورځ په سپینه ماڼۍ کې له نورو اروپایي مشرانو سره د متحده ایالاتو له ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره وویني.

هغې دا هم وویل چې د یکشنبې په ورځ به وروسته په بروکسل کې د زیلینسکي هرکلی وکړي او په ګډه به د اروپایي مشرانو په غونډه کې برخه واخلي.

انګلستان او فرانسې یو ایتلاف رامنځته کړی دی چې تر ۳۰ زیات هیوادونه پکې ګډون لري او دوی د اوکراین د ملاتړ لپاره یوځای کار کوي.

هدف یې د کیېف او مسکو ترمنځ د یوې موافقې په صورت کې اوکراین ته د امنیتي ضمانتونه ورکول دي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ، چې د جمعې په ورځ (د اګست ۱۵مه) یې په الاسکا کې د جګړې د پای ته رسولو په هدف د دوه اړخیزو خبرو اترو لپاره د ولسمشر ولادیمیر پوتین کوربه توب وکړ، له کیفه غوښتي چې له مسکو سره یوې موافقې ته ورسیږي.

د اسرائیلي یرغمل شویو کسانو کورنیو د یکشنبې په ورځ (د اګست په ۱۷مه نېټه) په تل ابیب کې یوه خبري غونډه کې له ټولو اسرائیلیانو وغوښتل چې په غزې کې د جګړې د پای ته رسولو لپاره په ملي عمومي اعتصاب کې برخه واخلي.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، دغو کورنیو له خلکو وغوښتل چې د اسرائیلو پر حکومت فشار راوړي چې د خپلو خپلوانو د بیرته راستنولو لپاره یوه موافقه ترلاسه کړي، چې د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر له ۷مې راهیسې په غزه کې حماس نیولي دي.

امریکا او اروپايي اتحادیه حماس د یوې تروریستي ډلې په توګه پېژني.

په ټول اسرائیل کې زرګونه کسان په دې اعتصاب کې شامل شوي دي.

د غزې جګړه هغه مهال پیل شوه چې حماس ډلې د ۲۰۲۳ کال په اومه د اسراییل پر جنوبي سیمه برید وکړ، تر ۱۲۰۰ زیات کسان یې ووژل او ۲۵۱ نور یې یرغمل کړل.

د غزې د روغتیا چارواکو په وینا، له هغه راهیسې د اسرائیل په بریدونو کې تر ۶۰،۰۰۰ زیات فلسطینیان وژل شوي دي.

اسرائیلي چارواکي وايي چې ۵۰ یرغمل شوي کسان لاهم په غزه کې پاته دي، چې باور کیږي یوازې ۲۰ یې ژوندي دي.

د افغانستان برېښنا شرکت وایي چې په هرات ولایت کې یې د برېښنا رسولو د درو پروژو لپاره د ۴۱ ملیون ډالرو په ارزښت قراردادونه له خصوصي شرکتونو سره لاسلیک کړي دي.

د یکشنبې په ورځ په خپاره کړي یوه بیان کې، د طالبانو لخوا اداره کېدونکي بریښنا شرکت ویلي چې دا پروژې د زازو افغانستان او کابل ملي شرکتونو سره لاسلیک شوي دي.

د قراردادونو له مخې به له نور الجهاد سب سټیشنه تر پل هاشمي سب سټیشنه او بیا تر "۲۴ حوت شهیدانو" سب سټیشن پوري د ۲۲۰ کیلو ولټ بریښنا لیږدول کیږي، او همدارنګه په دغو قراردادونو کې د نوي سب سټیشن او اړوند بریښنا لینونو جوړول شامل دي.

دا اعلان په داسې حال کې کیږي چې په ټول افغانستان کې اوسیدونکي د دوبي په میاشتو کې د بریښنا له کمښت څخه شکایت کوي، چې دوی وايي جدي ستونزې یې رامینځته کړې دي.

په افغانستان کې، برېښنا ته لاسرسی محدود دی. سره لدې چې افغانستان د انرژۍ د تولید لوی ظرفیت لري خو روستي راپورونه ښیې چې یوازې شاوخوا ۳۸٪ افغانان له بريشنا برخمن دي.

ملګرو ملتونو افغانستان ته د ستنوشویو کډوالو دلاسنیوي لپاره له نړیوالې ټولنې د عاجلې مرستې غوښتنه وکړه.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمشنرۍ UNHCR نن یکشنبې په ټولنیزه ایکس شبکه ( پخواني ټویټر) کې لیکلي دي چې په داسې حال کې چې افغانستان له یو بحرانی وضعیت سره مخ دی له ایران او پاکستان څخه راستنې شوې کورنۍ له یو نامعلوم برخلیک سره مخ دي.

خبر زیاتوي چې د UNHCR اداره دغو ستنوشویو سره بیړنۍ مرستې کوي خو بودیجه یې مخ په خلاصیدو ده.

د ملګرو ملتونو دغه اداره وايي سږ کال ۱.۴ ملیونه افغانان له ګاونډیو هیوادونو او په دوی کې یو ملیون کسان له ایران څخه خپل هیواد ته په سختو شرایطو کې ستانه شوي دي.

خبر زیاتوي چې له پاکستان څخه هم د کډوالو د ستنولو لړۍ په اپریل میاشت کې ګړندۍ شوه او یواځې په دغې میاشت کې له پاکستان څخه ۱۵۰ زره کسان افغانستان ته ستانه شول.

(یو ان اچ سی آر ) وايي د مارچ د شلمې راهیسې ۶ لکه کسان افغانستان ته ستانه شوي چې په دوی کې ۳۵۰ زره کسان ډیپورت یا اخراج شوي دی.