د پاکستان ګمرکي چارواکو پرون (چهارشنبې) وویل چې د پاکستان او افغانستان ترمنځ د یوه مهم مځکني بندر د بندېدو له کبله دوه اړخیز تجارت ته ۱۲ میلیوه ډالره زیان اوښتی دی.

د تورخم بندر، چې خیبر پښتونخوا ایالت له ننګرهار ولایت سره نښلوي، د شنبې له ورځې راهیسې تړل شوی دی. د دې لارې د بندېدو دلیل د افغان لوري له خوا د نوې امنیتي پوستې د جوړولو پر سر شخړه بلل شوې ده.

د دواړو خواوو ترمنځ د دې لارې د پرانیستلو پر سر خبرو تراوسه نتیجه نه ده لرلې.

په تورخم کې د پاکستان د ګمرک یوه چارواکي، د نوم د نه ښودلو په شرط جیونیوز تلویزیون ته وویل چې په تېرو پنځو ورځو کې د دواړو هېوادونو سوداګرۍ ته ۱۲ میلیون ډالره زیان اوښتی دی.

تورخم د دواړو ګاونډیو هېوادونو له ۱۸ سرحدي دروازو څخه یوه ده.

په بهرنیو هیوادونو کې د پانګونې او اقتصادي همکاریو په برخو کې د روسیې د ولسمشر ځانګړی استازی وایي، د ماسکو او واشنګتن ترمنځ په اړیکو کې مثبت تحرک لیدل کیږي، خو اختلافات لاهم په خپل ځای دي چې د حل کیدو لپاره یې څو نورو غونډو ته اړتیا شته.

کریل دیمتریف پرون په واشنګتن کې د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ادارې له یوشمیر غړیو سره تر لیدو کتو وروسته ( سي این این) تلویزیون ته وویل چې اوس موږ په دې فکر کوو چې څه کارونه باید ترسره شي چې یوه اوږدمهاله حل لاره ومومو.

د روسیي رسنیو په وینا ښاغلي دمیتریف په واشنګتن کې خبریالانو ته ویلي دي چې له متحده ایالتونو سره په دوه اړخیزو اړیکو کې مثبت بدلون ترسترګو کیږي.

په خپله دیمیتریف په ټیلګرام کې لیکلي دي چې د خبرو اترو رغیدنه ستونزمنه او تدریجي پروسه ده، خو هره ناسته او صادقانه غونډه د دې سبب کیږي چې چارې ښې مخته ولاړې شي.

د اروپایي ټولنې یوشمیر مشران نن په ازبکستان کې دي. دوی به په سمرقند کې د کوربه هیواد ازبکستان، همداراز قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان او ترکمنستان له مشرانو سره غونډه وکړي.

په دې غونډه کې د اروپا د اووه ویشت غړیو هیوادو د پلاوي مشري د اروپایي کمیسیون مشره اورزلا ون دیر لین او د اروپایي شورا مسوول انتونیو کاستا کوي.

ون دیرلین تر دې سرمشریزې مخکې وویل چې هیلمنه ده چې د بروکسل او منځنۍ اسیا د هیوادو اړیکي به نوي پړاو ته داخل شي او د ترانسپورټ، طبیعي زیرمو، اوبو او انرژۍ په برخو کې به همکارۍ پراخې شي.

د منځنۍ اسیا د هیوادو خاوره تقریبا د اروپایي ټولنې د هیوادو په کچه ده خو په دغو پنځو هیوادو کې یوازې اتیا میلیونه خلک ژوند کوي چې د ټولې اروپایي ټولنې په پرتله یې نفوس پنځمه برخه کم دی او دا هیوادونه د بهرنیانو پانګونې ته سترګې په لاره دي.

د طالبانو د ترافیک عمومي ریاست نن په یوه بیان کې ویلي دي چې د روژې مبارکې په وروستۍ ورځ او د اختر په دریو ورځو کې اتیا ترافیکي پیښې رامنځته شوې دي چې له امله یې دیرش کسان وژل شوي او یوسل او پنځه پنځوس نور ټپيان شوې دي.

د اختر په ورځو شپو کې یوشمیر کسان بیلابیلو ولایتونو او تفریحي ځایونو ته په چکر ځي چې له امله یې تیرکال هم د اختر په ورځو کې شاوخوا پنځوسو کسانو د ترافیکي پيښو له امله خپل ژوند له لاسه ورکړی وو او نژدې یوسل او پنځه اتیا نور ټپيان شوي وو.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي په کابل کې د ایران د بهرنیو چارو وزارت له یوه لوړپوړي چارواکي سره د حقابې او د افغان کډوالو په اړه خبرې کړي دي.

په کابل کې د ایران سفارت په خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې لیکلي چې د ایران د بهرنیو چارو وزارت سلاکار او د جنوبي اسیا د برخې مشر محمدرضا بهرامي له ښاغلي متقي سره لیدلي.

دغه سفارت زیاته کړې چې متقي د افغانستان او ایران ترمنځ اړیکې مثبتې ارزولي او د شته فرصتونو څخه د ګټې اخیستنې پر اهمیت یې ټینګار کړی دی.

د سفارت په اعلامیه کې ویل شوي چې د غونډې په جریان کې، بهرامي "د ګاونډیتوب پالیسۍ ته غاړه ایښودل د بهرني سیاست لومړیتوب وګاڼه."

همدارنګه، د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد په یوه مطبوعاتي کنفرانس کې اعلان وکړ چې دواړو خواوو د نویو پرمختګونو، دوه اړخیزو اړیکو، د اوبو موضوع او په ایران کې د افغان کډوالو د وضعیت په اړه خبرې کړې دي.

دا په داسې حال کې ده چې ایران او طالبان پخوا له هلمنده د ایران د حقابې په اړه له سختو کړکیچونو سره مخ وو.

دې ادارې د پنجشنبې په ورځ په خپل ایکس پاڼه کې لیکلي چې له پاکستان څخه راستنیدونکې کورنۍ باید په پوله کې خپلو ماشومانو ته واکسین ورکړي ترڅو د ناروغۍ د خپریدو مخه ونیسي.

په ۲۰۲۵ کال کې، په بادغیس ولایت کې د پولیو یوه مثبته پېښه ثبت شوې ده. که څه هم د طالبانو حکومت تېر کال مثبتې پېښې نه وې تایید کړې، خو د روغتیا نړیوال سازمان اعلان کړی چې ۲۰۲۴ کال په افغانستان کې د پولیو ۲۵ مثبتې پېښې ثبت شوي دي.

افغانستان او پاکستان په نړۍ کې یوازیني هیوادونه دي چې پولیو په بشپړه توګه له منځه نه ده وړل شوې.

روبیو دا خبره پرون د ناټو یا شمالي اتلانتیک پوځي تړون د بهرنیو چارو وزیرانو په ناسته کې چې په بروکسل کې جوړه شوې وه وکړه.

هغه چې د ناټو د بهرنیو چارو وزیرانو په کنفرانس کې د لومړي وار لپاره ګډون کړی وویل زیاته کړه چې ولسمشر ټرمپ په ښکاره اعلان کړی چې له ناټو ملاتړ کوي او موږ په ناټو کې پاتې کېږو.

اروپايي هېوادونو بیا ویلي چې خپله پوځي بودیجه د پام وړ لوړوي.

د ناټو سرمنشي مارک روت هم تایید کړې چې تېرو څو میاشتو کې دې برخه کې د پام وړ بدلونونه رامنځته شوي دي.

هنګري اعلان وکړ چې له نړیوالې جنایي محکمې (ICC) څخه وځي. دا اعلان په داسې وخت کې شوی چې د اسراییل صدراعظم بنیامین نتنیاهو بوداپست ته رسیدلی دی.

وروسته تر دې چې ( ای سي سي) پر نتنیاهو په غزه کې د جنګي جنایتونو تور پورې کړ او د هغه د نیولو خبرداری یې ورکړ، دا لومړی ځل دی چې نتنیاهو یوه اروپایي هیواد ته سفر کوي.

د هنګري دفاع وزیر کریسټوف سزالي-بوبرونیکزکي د شپې شاوخوا دوه نیمې بجې د پلازمینې بوداپست په هوایي ډګر کې د نتنیاهو هرکلی وکړ.

څو ساعته وروسته د هنګري د صدراعظم ویکتور اوربان او لوی درستیز ګیرګلي ګلیاس په وینا دولتي تلویزیون خبر ورکړ چې حکومت په هاګ کې د میشتې محکمې له غړیتوبه وځي.

په هنګري کې د اونۍ په پیل کې دیپلوماتیکو سرچینو د ازادې اروپا/ازادي راډيو ته همدا خبره کړې وه چې هنګري به له ای سي سي څخه بهر شي.

د افغانستان د نولس کلنو کرکټ لوبډلې د کوربه نیپال د نولس کلونو لوبډلې ته نن ( مارچ دریمه) د یوسل او دیرش منډو په توپير ماتې ورکړه.

دا یو ورځنۍ لوبه چې کله سهار په پلازمینه کتمندو کې پيل شوه، افغان لوبډلې پچه وګټله او د بټنګ پریکړه یې وکړه.

افغان لوبغاړو په ټاکلیو پنځوس اورونو کې درې سوه منډې جوړې کړې او نهه لوبغاړي یې له لاسه ورکړل.

د افغانستان له لورې د فیصل شینوزاده اووه نوي او د خالد احمدزي شپږ اویا منډې د دې سبب شوې چې افغان لوبغاړي د نهو لوبغاړو په سوځیدو مخالف ټیم ته درې سوه یو منډې هدف وټاکي.

نیپال خپل ټول لوبغاړي د یوسل او اویا منډو له جوړیدو سره له لاسه ورکړل.

د ناټو د بهرنیو چارو وزیران نن( د اپریل ۳) په بروکسل کې دوه ورځنۍ غونډه پيلوي. په دې غونډه کې ناټو له خپلو اروپایي متحدانو سره د دې تړون د دفاعي ظرفیت پر پیاوړي کولو غږیږي.

دا غونډه په داسې وخت کې جوړیږي چې د امریکا د متحد ایالتونو له لورې د ناټو د اروپایي هیوادو پر غړیو فشار په زیاتیدو دی چې ناټو ته هغومره پیسې ورکړي چې ژمنه یې کړې ده.

د ناټو سرمنشي مارک روټه وویل چې دا غونډه د غړیو هیوادو د ګډ امنیت لپاره مهمه ده ځکه چې ننګونې دومره زیاتې دي چې په یوازې یې نه شي تحمل کولی.

روته ټينګار وکړ چې د امریکا متحد ایالتونه له ناټو سره په خپلو ژمنو ولاړ دی، سربیره پر دې چې ولسمشر ټرمپ انتقادونه کوي.

روټه زیاته کړه چې دی پوهیږي چې ترخې خبرې شته چې د ناټو ځیني غړي یې د امریکا او ناټو اوږدمهاله ژمنو ته اندیښمن کړې دي.

ټاکل شوې ده چې د امریکا د متحد ایالتونو د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو او د اوکراین د بهرنیو چارو د وزیر اندري سیبیها هم په دې غونډه کې برخه واخلي.

د پاکستان د شخړې او امنیت انستیتیوت وایي، تېره مارچ میاشت کې دغه هېواد کې له سلو زیات ترهګریز بریدونه شوي دي.

د دوی د شمېرو له مخې چې پاکستاني رسنیو نن پنجشنبه ( د حمل ۱۴مه) خپرې کړي، تېرو شاوخوا ۱۶ کلونو کې لومړی ځل دی چې د یوې میاشتې په ترڅ کې دومره ډېر بریدونه کیږي.

راپور کې راغلي چې په دغو شویو ۱۰۵ بریدونو کې ټولټال ۲۲۸ تنه وژل شوي چې ۷۳ یې د پاکستان امنیتي ځواکونه، ۶۷ ملکیان او ۸۸ یې خپله وسله وال سخت دریځي دي.

د سخت دریځو پر بریدونو سربیره په مارچ میاشت کې د پاکستان د امنیتي ځواکونو له خوا هم د وسله والو مخالفانو پر اهدافو بریدونو کې ۱۰۷ تنه وژل شوي چې ۸۳ یې سخت دریځي، ۱۳ امنیتي سرتیري او ۱۱ یې ملکیان دي.

په پاکستان کې د امنیتي وضعیت له خرابوالي را وروسته د هغه هېواد چارواکي تل تور پورې کوي چې وسله وال خپلې ډېرې حملې د افغانستان له خاورې پلانوي.

د طالبانو حکومت بیا دا تورونه رد کړي او ویلې یې دي، دوی چاته اجازه نه ورکوي د افغانستان له خاورې د بل چا په ضد کار واخلي.