د سوریې نوي مشرتابه له مسکو غوښتي چې د اړیکو د بیا احیا لپاره خپلې تېروتنې اصلاح کړي.

د فرانس پرېس خبري آژانس د راپور له مخې، دا څرګندونې د سوریې د نوي مشرتابه له خوا د روسي پلاوي سره د خبرو پر مهال شوې دي، چې دا مهال سوریې ته په سفر تللی دی.

دا له هغه وروسته سوریې ته د یوه روسي پلاوي لومړی سفر دی، چې د بشار اسد رژیم نسکور شو.

روسیه د اسد نژدې ملاتړې بلل کېده.

د سوریې د مشرتابه په اعلامیه کې راغلي، دوی له روسي چارواکو سره په خبرو کې ټینګار کړی، چې مسکو باید د اړیکو د بیا رغولو لپاره خپلې تېروتنې اصلاح کړي، د سوریې د خلکو غوښتنو ته درناوی وکړي او د هغوی د ګټو لپاره کار وکړي.

له دې وړاندې د کریملین ویاند دیمیتري پسکوف په مسکو کې له خبریالانو سره په خبرو کې د روسي پلاوي سفر سوریې ته مهم بللی و.

پسکوف ویلي، اړینه ده چې له نوي مشرتابه سره دایمي خبرې اترې وساتل شي، او مسکو به په دې لاره کې خپلې هڅې دوامدارې وساتي.

په جنوبي سوډان کې د یوې الوتکې د نسکوریدو پېښه کې ۱۸ کسان مړه شوي دي.

د اسوشیېټیډ پرېس خبري آژانس، ددې هېواد په تیلو د بډاۍ ایالت یونېټي د اطلاعاتو وزیر ګاتویچ بیپال له قوله راپور ورکړی، چې دا پېښه د چهارشنبې په ورځ، د دلوې په ۱۰مه، په یوه لرې پرته سیمه کې رامنځ ته شوې ده.

هغه ویلي، الوتکه هغه مهال راوغورځېده، چې د یونېټي ایالت له هوایي ډګره د جوبا نړیوال هوایي ډګر ته، چې د جنوبي سوډان پلازمېنه ده، روانه وه.

تر اوسه دا نه ده معلومه چې د الوتکې د سقوط لامل څه و، او چارواکو د قربانیانو د هویت په اړه هم څه نه دي ویلي.

رسنیو راپور ورکړی، چې د الوتکې ټوله سپرلۍ د تیلو د شرکت کارکوونکي وو.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو، د سه‌شنبې په ورځ (د دلوې ۹مه) حیاتي بشري مرستې، د امریکا د نړیوالو مرستو د ځنډیدو په اړه د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ادارې له پریکړې استثنا کړي دي.

د اسوشیتید پریس خبري اژانس وايي هغه سند یې لیدلی چې د مارکو روبیو له خوا لاسلیک شوی او په کې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر موافقه کړې چې حیاتي بشري مرستې، لکه اړین درمل، روغتیایي خدمات، خواړه، سرپناه، او نور معیشتي ملاتړ، لږ تر لږه موقتاً، پر بهرنيو مرستو د امریکا د بندیز څخه مستثنی کړي.

طالبان وایي، د امریکا د بهرنيو مرستو ځنډ د افغانستان د بشري پروژو پر فعالیتونو هم اغېز کړی.

د طالبانو د اقتصاد وزارت مسلکي مرستیال، عبداللطیف نظري، ویلي چې د امریکا له لوري د مرستو تر بندېدو وروسته، د افغانستان په ۲۸ ولایتونو کې د ۵۰ نړیوالو موسسو فعالیتونه درېدلی دی.

نظري دا خبره د سه‌شنبې په ورځ (د دلوې ۹مه) له یو شمېر افغان رسنیو سره شریکه کړې.

هغه زیاته کړه، چې ډېری دغو موسسو د کرنې، پوهنې، طبیعي پېښو پر وړاندې مبارزې، او د روغتیایي خدماتو په برخو کې فعالیت کاوه.

د امریکا ولسمشر، ډونالډ ټرمپ، تېره اوونۍ، یوازې څو ساعته وروسته له دې چې واک ته ورسېد، د خپلې ادارې له لوري د بهرنيو مرستو د ځنډ پرېکړه اعلان کړه او ویې ویل چې باید دا مرستې له سره وکتل شي، څو معلومه شي چې آیا د "لومړی امریکا" پالیسۍ سره مطابقت لري که نه.

د طالبانو حکومت دوه هغه دیني علمان نیولي چې تېره ورځې یې پر دوی نیوکې کړې وې.

د دیني عالمانو محمود حسن او عبدالقادر قانت د کورنیو غړو او خپلوانو ازادي راډیو سره خبرو کې وویل چې د طالبانو د حکومت استخباراتو تېره شپه په کابل کې دغه عالمان نیولي او بندیان کړي یې دي.

دوی وایي دا دیني عالمان له پرون سه شنبې ماښام راهیسې په کابل کې د طالبانو د حکومت د استخباراتو په شپږم ریاست کې بندیان دي.

د دیني عالم مولوي محمود حسن د کورنۍ یو غړي چې د موضوع د حساسیت له امله یې نه غوښتل په راپور کې یې نوم خپور شي ازادي راډیو ته وویل "هو زموږ ورور پرون شپه نیول شوی، تر سهاره یې ټلیفون روښانه و، کورنۍ ته یې احوال ورکړ او خپلې مېرمن ته یې وویل چې نیول شوی یم، د دې لپاره چې زموږ یو مشر ورور د زړه تکلیف لري هغه په تشویش کېږي، بیا یې ټلیفون بند شوی، نو دومره پوهېږو چې د استخباراتو شپږم ریاست کې دی، د طالبانو له حکومته مو غوښتنه ده چې دی ژر تر ژره ازاد کړي."

دغه شان د بل دیني عالم مولوي عبدالقادر قانت یو خپلوان چې ده هم نه غوښتل په راپور کې یې نوم واخیستل شي ازادي راډیو ته یې وویل " موږ ترې احوال واخیست، دوی (طالبانو) وویل چې د استخباراتو په ۶ ریاست کې دي په شش درک سیمه کې، او ویې ویل چې له عبدالقادر قانت سره یو بل دیني عالم هم دلته دی، تحقیقات ترې روان دي."

که څه د طالبانو د حکومت د استخباراتو عمومي ریاست ویاند خلیل همراز د دغو ادعاوو په اړه د ازادي راډیو پوښتنې ځواب نه کړې، خو د دې دیني عالمانو کورنیو ازادي راډیو ته وویل چې طالبانو وروته ویلي چې دوی دا مهال تر پوښتنو ګروېږنو لاندې دي.

د یادونې ده چې دغو دیني عالمانو پرون سه شنبه د جنورۍ په ۲۸ په کابل کې د “سولې او یو بل منلو” په نوم یوه غونډه کې د ویناوو پر مهال د طالبانو د حکومت د مشرانو لخوا د واک د انحصار ادعا کړې وه.

مولوي محمود حسن چې اوس یې د طالبانو له خوا د نیول کېدو ادعا کېږي، په یاده غونډه کې یې ویلي و چې د طالبانو د حکومت د مشر ملا هبت الله اخندزاده په ګډون د دوی ۱۳ تنه چارواکي یوازې له کندهار ولایته دي چې په ټکو یې دا د قدرت انحصار دی.

تېر کال د دیني عالم عبدالقادر قانت د نیول کېدو راپورونه خپاره شوي وه، خو هغه مهال هم د طالبانو حکومت دا راپورنه نه رد او نه تایید کړي وو.

د یادونې ده چې د طالبانو حکومت مخکې هم د پوهنتون یو شمیر استادان، مدني او د بشري، ښځو او زدکړو د حقونو فعالان چې د دوی د حکومت پر کړنلارو یې نیوکې کړې وې، نیولي او بندیان کړي چې ورسته بېرته خوشې شوي دي.

د طالبانو د حکومت رییس الوزرا له خوا په یوه نوي فرمان کې ټولو مسافرو، په ځانګړې توګه سوداګرو او صرافانو ته امر شوی چې د هوايي ډګرونو له لارې له ۵۰۰۰ او ځمکنیو بندرونو له لارې دې له ۵۰۰ څخه زیات ډالر بهر ته نه انتقالوي.

دا فرمان نن، چهارشنبه ( د سلواغۍ ۱۰مه) د طالبانو د حکومت د چارو د عمومي ریاست لخوا پر ایکس پاڼه / پخواني ټویټر خپور شوی دی.

دغه فرمان له افغانستان سره د امریکا د مرستو له ځنډولو وروسته صادر شوی، هغه فرمان چې له امله یې د ډالرو په وړاندې د افغانیو ارزښت کم شو.

په دې شپږ ماده ییز فرمان کې، طالبانو په افغانستان کې دننه په راکړه ورکړه کې د بهرنیو اسعارو کارول منع کړي او له ټولو افغان اتباعو یې وغوښتل چې په ټولو معاملو کې افغانۍ وکاروي.

دا په داسې حال کې ده چې په تیرو دوو اونیو کې د امریکایي ډالر په وړاندې د افغانیو ارزښت د پام وړ کم شوی دی او یو ډالر شاوخوا اتیا افغانیو ته ختلی دی.

د طالبانو د اقتصاد وزارت مسلکي مرستیال عبداللطیف نظري وايي چې له افغانستان سره د امریکا د مرستو له ځنډېدو وروسته، د افغانستان په ۲۸ ولایتونو کې د ۵۰ نړیوالو سازمانونو فعالیتونه ځنډول شوي دي.

نظري دغه څرګندونې پرون سه شنبه ( د جنورۍ ۲۸مه) ځینو ځایي رسنیو ته کړې دي.

هغه زیاته کړه چې ډیری دا موسسې د کرنې، پوهنې، طبیعي پیښو سره د مبارزې او روغتیایی خدماتو وړاندې کولو په برخو کې فعالې وې.

خو رویټرز راپور ورکړی چې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو د سې شنبې په ورځ په یوه یادښت کې د حیاتي بشري مرستو لېږل استثنا کړل او دا یې د ټرمپ ادارې لخوا د لګول شوي درې میاشتني بهرني مرستو په کنګل کې شاملې مرستې ونه ګڼلې.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ تېره اونۍ، د واک له ترلاسه کولو څو ساعته وروسته اعلان وکړ چې هیواد به یې بهرنۍ مرستې وځنډوي، او ویې ویل چې دا به بیاکتنې ته اړتیا ولري ترڅو وګوري چې"امریکا تر ټولو لومړی" تګلارې سره سمون لري او که نه.

ټاکل شوې ده چې په استرالیا کې د افغانستان د ښځینه کریکټ جلاوطنه لوبډله سبا (د سلواغۍ په ۱۱مه) د اسټرالیا د میلبورن په جانکشن اووال لوبغالي کې له بې پولې کرکټ لوبډلې سره مخامخ شي.

د افغان کډوالو ښځینه کرکټ لوبډله د درې کلنې جلاوطنۍ وروسته د دې شل اوریزې لوبې لپاره سره راټولیږي.

اسوشیټیډ پرس د چهارشنبې په ورځ د یوې افغان ښځینه کریکټرې فیروزه امیري له قوله وویل چې د هغې لوبډله به د سبا په لوبه کې د هغو ملیونونو افغان میرمنو استازیتوب وکړي چې د طالبانو د واکمنۍ پرمهال له خپلو حقونو څخه محرومې شوې دي.

اغلې امیري له دې حکومت او د اسټرالیا د کرکټ بورډ څخه د افغان ښځینه لوبغاړو د ملاتړ او د دې سپورت د ترویج له امله مننه وکړه.

له دې مخکې، د اسټرالیا د کرکټ بورډ اجرایوي مشر نیک هاکي په میلبورن کې د افغان ښځینه کریکټرانو لوبه، په نړیواله کچه د لوبېدو په لور لومړی ګام وباله.

د ۱۴۰۰ کال په دوبي کې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته، د افغانستان د ښځینه کرکټ لوبغاړو په اسټرالیا کې پناه واخیسته، چې ځینې یې په کانبرا او پاتې نیم یې په میلبورن کې ژوند کوي.

د سوریې نویو مشرانو نن وویل چې د روسیې له پلاوي سره یې د انتقالي عدالت په اړه خبرې کړې دي.

د بشاراسد د رژیم له پرځېدو وروسته د روسیې لومړنی پلاوی پرون دمشق ته ورسېد.

د سوریې نوي حکومت په یوه بیان کې ویلي دي چې نوې اداره ټینګار کوي د اړیکو له بیا ټینګېدو سره باید پخوانۍ تېروتنې اصلاح شي، د سوریې د وګړو ارادې ته درناوی وشي او ګټې یې په پام کې ونیول شي.

بیان زیاتوي چې له روسي پلاوي سره د اسد د رژیم له خوا د وحشیانه جګړې قربانیانو ته د عدالت د یقیني کولو په اړه خبرې وشوې.

د روسیې پلاوی پرون سه شنبې داسې مهال دمشق ته ورسېد چې روسیه هڅه کوي په سوریه کې د خپلو دوو پوځي اډو له پلوه ډاډ ترلاسه کړي.

په عین حال کې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین هغه نظریې رد کړي چې ګنې د اسد د واکمنۍ له پرځېدو وروسته مسکو، چې د هغه نژدې متحد و، په منځني ختیځ کې ستراتیژیکه ماته خوړلې ده.

د ریانووستي خبري آژانس د راپور له مخې د روسي پلاوي په ترکیب کې د بهرنیو چارو مرستیال وزیر میخاییل بوګدانوف او د سوریې لپاره د مسکو ځانګړی استازی الکساندر لاورنتیف شامل دي.

د هند په یوه مذهبي مېله کې د خلکو په ګڼه ګوڼه کې لږترلږه ۱۵کسان مړه شوي او لسګونه نور ټپیان شوي دي.

د فرانسپرس خبري آژانس د راپور له مخې دا مرګ ژوبله د “کومب مېله” په نوم مراسمو کې پېښه شوې ده.

په هند کې د مذهبي جشنونو پرمهال ډېر کله د خلکو په ګڼه ګوڼه کې مرګ ژوبله پېښېږي او له دې مخکې د کومب مېلې په مراسمو کې هم ورته پېښې شوي.

کومب میله چې شپږ اونۍ دوام کوي، د هندوانو په مذهبي کلیزه کې له خورا مهمو مراسمو څخه شمېرل کېږي.

د دې مراسمو په دوام به نن شاوخوا سل میلیون کسان په ګنګ او جمنا سیندونو کې د سپېڅلي غسل مراسم پرځای کړي.

د متحدوایالتونو ولسمشر ډونالډټرمپ د اسراییل صدراعظم بنیامین نتنیاهو په راروانه اونۍ کې سپینې ماڼۍ ته بللی دی. نتنیاهو لومړنی بهرنی مشر دی چې ټرمپ د خپلې ولسمشرۍ په دوهمه دوره کې د سفر بلنه ورکوي. سپینې ماڼۍ او نتنیاهو دواړو دا خبر تایید کړی دی.

دا اعلان داسې مهال کېږي چې متحدایالتونو پر اسراییلو او فلسطینۍ حماس ډلې چې امریکا او اروپايي ټولنه یې یو تروریستي سازمان بولي، فشار زیات کړی دی څو د غزې په څه باندې پنځلس میاشتنۍ جګړه کې وقفه واخلي.

د سپینې ماڼۍ په بلنلیک کې چې د نتنیاهو دفتر پرون له رسنیو سره شریک کړ، د ټرمپ له قوله ویل شوي چې په دې کتنه کې په دې اړه چې په اسراییل او ګاونډ کې یې څنګه سوله راتلای شي او د ګډو دښمنانو پرضد څنګه مقابله کېدای شي خبرې په پام کې دي.

د غزې د اوربند په اړه د خبرو دوهم پړاو چې د راروانې دوشنبې په ورځ پیلېږي او هدف یې د جګړې پای ته رسول دي، ښايي ستونزمن بهیر وي.