د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي وايي، نړیوال دې له افغانستانه علمي کادرونه نه باسي.
که څه هم د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي وايي چې افغانستان د ټولو افغانانو لپاره خوندی دی، خو د ملګرو ملتونو په ګډون د بشري حقونو ډېری نړیوالو او کورنیو بنسټونو له دې وړاندې په بېلابېلو راپورونو کې طالبان د مخکیني جمهوري نظام د امنیتي ځواکونو، فرهنګي شخصیتونو، خبریالانو، مدني او د ښځو د حقونو د فعالانو په نیولو، شکنجه کولو او ان وژلو تورن کړي دي.
د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر تېره ورځ د بهرنیو چارو په وزارت په بلغاریا کې د مړو شویو افغانانو له کورنیو سره په لیدنه کې په لوېدیځو هېوادونو تور پورې کړ، چې افغان کادرونه په بېلابېلو پلمو له افغانستانه باسي.
نوموړي وویل، لوېدیځ هېوادونه دې له افغانستانه د تعلیمیافته افغانانو ایستل بند کړي ځکه د ده په وینا دا کار د دغه هېواد په زیان دی.
متقي وويل: "د هېواد امنیتي وضعیت هم ښه دی او د حکومت پالیسي هم دا ده چې دا وطن د ټولو افغانانو دی او په دې وطن کې د ژوند حق لري. دا پیغام باید نړیوال هم واوري چې افغانانو ته دې په دې نوم کېسونه نه اچوي چې دلته یې سرته خطر دی، د افغانستان استعدادونه علمي کادرونه او افتخاراتو ته دې صدمه نه رسوي او زموږ کادرونه دې له هېواده نه باسي."
پر افغانستان د طالبانو تر بیاځلي واکمنېدو ورسته امریکا، کاناډا او یو شمېر اروپايي هېوادونو له افغانستانه څه د پاسه ۱۵۰ زره افغانان چې پهکې د تېر جمهوري حکومت غړي، د بهرنیو ځواکونو افغان کارکوونکي، خبریالان، ټولنیز او د ښځو د حقونو فعالان او نور شامل دي ویستلي او پناه یې ورکړې ده.
د راپورونو پر بنسټ پر افغانستان د طالبانو د بیاځلي واکمنېد له پیل راهیسې یوازې د کابل پوهنتون څلور سوه استادانو خپلې دندې پرېښي او له افغانستانه وتلي دي.
په ورته وخت کې خو یو شمېر افغان ټولنیز او سیاسي فعالان وايي، چې په وطن کې د کار او روزګار د نه موجودیت ترڅنګ سیاسي او ټولنیزې ستونزې او د طالبانو د حکومت سخت دریځۍ لامل شوي، چې افغان کادرونه له افغانستانه ووځي.
د ښځو د حقونو فعاله برښنا صافۍ چې اوس مهال په بهر کې ژوند کوي وايي، په افغانستان کې شخصي خوندیتوب نهشته.
نوموړې وايي: "که په وطن کې شخصي خوندیتوب وای، د اتباعو حقونه خوندي وای، د تعلیم حق ورکړل شوی وای، نو هیڅوک له وطنه نه وتل. په افغانستان کې د کادرونو ژوند ډېر سخت دی او طالبانو پرې د ژوند کړۍ راتنګه کړې ده، له دوی ټول حقونه اخیستل شوي دي او د طالبانو له لوري ورته په سپکه کتل کېږي، یوازې د هغه کسانو ساعت تېر دی چې طالب وي."
لیکوال شاعر او ژورنالېست ارشاد رغاند هم وايي، افغانستان اوسمهال په طالب او غیر طالب بدل شوی او د بېلاېیلو برخو کادرونو نه هر ډول حقوق اخیستل شوي دي.
رغاند وايي: "د کادرونو قدر نهشته، افغانستان اوسمهال یوازې په طالب او غیر طالب بدل شوی دی. هر څوک چې طالب نه وي هغه که هر ډول کادر وي هغې ته د ذلالت په سترګه کتل کېږي. د ښځو بحث خو ټولې نړۍ ته ښکاره دی چې هر ډول حقونه ترې اخیستل شوي دي.
که څه هم د طالبانو د حکومت ویاند ذبیحالله مجاهد د خلکو د اندېښنو په اړه د ازادي راډیو د خبریال پوښتنې ځواب نهکړې، خو وړاندې تر دې یې ویلي چې په افغانستان کې د ټولو وګړو حقونه خوندي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو حکومت د نجونو په منځنیو او لوړو زده کړو د بندیز تر څنګ د بیان ازادي محدوده کړې، د ښځو په کار یې سخت بندیز لګولی او دغه شان یو شمېر ټولنیز فعالان، د ښځو د حق غوښتونکي او خبریالان یې وخت ناوخت بندیان کړي دي، دا اوس هم د زده کړو د برخې فعال مطیع الله ویسا او فرانسوي افغاني الاصله خبریال مرتضی بهبودي د طالبانو په بند کې دي.
