د ملګروملتونو د وګړو صندوق UNFPA خبرداری ورکوي چې په افغانستان کې ښځې، خوندي او اغېزمنو صحي خدماتو ته د نه لاسرسي له کبله له زیاتېدونکي ګواښ سره مخامخ دي.

د ملګروملتونو دې اړوندې ادارې پر خپله ایکس پاڼه په یوه ویډیويي پیغام کې د افغان ښځو لپاره د خوندي او موثرو روغتیايي خدماتو پر نه شتون اندېښنه ښودلې ده. په ویډیو کې د ننګرهار ولایت له یوشمېر ښځو سره چې روغتيايي خدماتو ته د لاسرسي په برخه کې له ننګونو سره مخامخ دي خبرې شوي.

UNFPA په افغانستان کې ښځو ته د خوندي روغتیايي مرکزونو په برخه کې د پانګونو پر اړتیا ټینګار کړی.

د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې ځانګړی استازی توماس نیکلاسن پرون( د سلواغې ۱۵مه) د تاجکستان د بهرنیوچارو له وزیر سراج الدین مهرالدین سره د افغانستان پر مسایلو خبرې وکړې.

د تاجکستان د بهرنیوچارو وزارت په یوه بیان کې وايي چې دواړو لورو په دې کتنه کې د افغانستان د روانو پرمختګونو او د ګواښونو او ننګونو پر وړاندې د مقابلې لپاره د ګډو همکاریو په اړه خبرې وکړې.

د بیان له مخې د تاجکستان او اروپايي ټولنې ترمنځ په بېلابېلو برخو کې د همکاریو پراختیا او د دوه اړخیزو اړیکو راتلونکې د دې خبرو نور موضوعات وو. تاجکستان په افغانستان کې د طالبانو له بیاواکمنېدو وروسته د سیمې هغه هېواد دی چې د طالبانو له حکومت سره یې نژدې اړیکي نه دي ټينګ کړي.

نن د فبروري ۴مه د سرطان پرضد د مبارزې نړیواله ورځ ده. سږکال د دې ورځې شعار له سرطان سره د مبارزې په برخه کې پر ګډو نړیوالو هڅو ټینګار دی.

افغانستان د نړۍ له هغو هېوادونو څخه دی چې له سرطان سره د مبارزې په برخه کې د امکاناتو د نشتوالي له کبله وروسته پاتې دی.

د سرطان پرضد د مبارزې د بنسټ د معلوماتو له مخې، په افغانستان کې د ۲۰۲۴ کال تر پایه د سرطان د ناروغانو شمیر شاوخوا ۵۰۰ زره کسانو ته رسیده. د لازمو روغتیايي امکاناتو او خدماتو د نشتوالي له وجې له دې ډلې د مړینو شمېر نژدې ۷۶ سلنه راپور شوی دی.

په افغانستان کې په اوسط ډول هرکال شاوخوا شل زره تنه په سرطان اخته کېږي چې اکثر د سینې، معدې او سږو سرطانونه دي.

افغانستان د نړۍ له هغو هېوادونو دی چې له سرطان سره د مبارزې په برخه کې د امکاناتو د نشتوالي په سبب وروسته پاتې دی.

په افغانستان کې د سرطان پر وړاندې د مبارزې بنسټ د معلوماتو له مخې، د ۲۰۲۴ کال تر پایه پورې په دې هیواد کې د سرطان د ناروغانو شمیر شاوخوا ۵ لکو ته رسیده.

د لازمو روغتیايي امکاناتو او خدماتو د نشتوالي په سبب له دې ډلې د مړینو شمېر نږدې ۷۶ فیصده راپور شوی دی.

په اوسط ډول هر کال شاوخوا شل زره تنه په افغانستان کې په سرطان اخته کېږي چې اکثر د سینې، معدې او شش/سږو سرطانونه دي.

په سمنګان ولایت کې د یوه کان د نړېدو په پېښه کې دوه کان‌کیندونکي مړه شوي دي.

د سمنګان د طالبانو د امنیې قوماندانۍ ویاند، حشمت‌الله رحماني، د دغو کان‌کیندونکو مړینه تایید کړې او ویلي یې دي، چې د صوف درې اړوند شاقول سیمه کې د ډبرو د سکرو د کان د نړېدو په دې پېښه کې، چې پرون دوشنبې شوې، یو بل تن ټپي شوی.

څه موده وړاندې هم په صوف دره کې د یوه کان د نړېدو په پېښه کې څو کان‌کیندونکي بند پاتې وو، چې له څو ساعتونو هڅو وروسته وژغورل شول.

په افغانستان کې په غیرمعیاري ډول د کانونو استخراج، د دا ډول ناوړه پېښو له عمده عواملو بلل کېږي.

د افغانستان لپاره د نړیوال سره صلیب څانګې پرون دوشنبې په خپله ایکس/پخواني ټویټر پاڼه کې په یوه بیان کې دغه راپورونه بشپړ ناسم بللي او ویلي یې دي چې کارکوونکي یې د کابل په ګډون په ټول افغانستان کې له کوم خنډ پرته خپلو عادي کارونو ته دوام ورکوي.

سره صلیب همدارنګه ویلي، چې د بشري مرستو د پروګرامونو په ګډون یې ټول پروګرامونه لکه د پخوا په څېر فعال دي. دې کمېټې ټینګار کړی چې په افغانستان کې اړمنو ټولنو ته د بشري مرستو رسولو په برخه کې خپل تعهد ته ژمنه ده.

ICRC دا نه دي ویلي، چې د دې کمېټې د فعالیت په اړه ناسم راپورونه کومو رسنیو خپاره کړي. خو په کابل کې د فرانسوي روغتون مشر ایریک چیسون په دې وروستیو کې د فرانسې "لوموند" ورځپاڼې ته ویلي وو، چې د روغتون د ښځینه ډاکټرانو له نیمایي ډېرو یې، د طالبانو د محدودیتونو له کبله خپلې دندې پرېیښې او د سره صلیب نړیواله کمېټه هم ورو ورو له افغانستانه په وتلو ده.

د کډوالۍ نړیوال سازمان IOM خبرداری ورکړی چې د دوی په نوم جعلي ټولنیزې پاڼې جوړې شوي او د کډوالۍ د کیسونو په بدل کې له خلکو پیسې غواړي.

آی او ام نن په خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي چې په افغانستان کې د کډوالۍ د دوسیو په تړاو هېڅ مسوولیت نه لري.

د کډوالۍ نړیوال سازمان ویلي دا جعلي پاڼې ادعا کوي چې د P-1 او P-2 مرکې د پیسو په بدل کې ترسره کوي.
P1 او P2 قضیې د امریکا د کډوالۍ لپاره دي چې له لارې یې د امریکا د قراردادي شرکتونو افغان کارکوونکي کولای شي د امریکا د بشردوستانه ویزو غوښتنې وکړي.

د طالبانو په بیا واکمنېدو سره امریکا د افغان ژباړونکو او مستقیمو کارکوونکو لپاره د کډوالۍ د ځانګړو ویزو SIV سربېره د امریکا د قراردادي شرکتونو افغان کارکوونکو ته د P1 او P2 ویزې هم پیل کړې.

ګڼ افغانان له دې لارې امریکا ته تللي خو لا هم زیات شمېر افغانان په افغانستان یا نورو ګاونډیو هېوادونو کې د خپلو دوسیو د پروسس په تمه ناست دي.

نوي معلومات:

په کابل کې د ملګرو ملتونو په یوه دفتر کې په ډزو سره یو کس وژل شوی او یو بل ټپي دی.

د یوناما مطبوعاتي دفتر دا خبره ازادي راډیو ته تایید کړه او ویلي یې دي چې پېښه یکشنبه له غرمې وروسته شوې ده.

د یوناما په خبره وژل شوی د طالبانو غړی دی او د ملګرو ملتونو یو نړیوال قراردادي ساتونکي برسېرن ټپي شوی دی.

مخکیني معلومات:

په کابل کې د ملګرو ملتونو د مرستندویه ماموریت یا یوناما په دفتر کې په ډزو سره یو کس وژل شوی او یو بل ټپي دی.

رویټرز راپور ورکړی چې پېښه نن غرمه مهال شوې ده.

د راپور په اساس ډزې د طالبانو اړوند ساتلونکو کړي دي او په اړه یې څېړنې روانې دي.

د دې پېښې ډېر جزییات او د وژل شویو کسانو په اړه معلومات لا نه دي رسنیز شوي.

په کابل کې د طالبانو امنیتي چارواکو هم د دې خبر تر لیکلو په دې اړه څه نه دي ویلي.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت وايي چې د یکشنبې په ورځ په کابل کې د افغانستان او ازبکستان د خصوصي سکتور ترمنځ د ۴.۵ ملیون ډالرو په ارزښت سوداګریز تړونونه لاسلیک شول.

وزارت د قراردادونو د لاسلیک اعلان پرون ناوخته په ایکس پاڼه کې په یوه بیان کې خپور کړی پرته له دې چې جزئیات ورکړي.

د ازبکستان د پانګونې د مشر عزیز بیک صلاح الدینوف په مشرۍ یو ازبکستانی پلاوی د شنبې په ورځ کابل ته ورسید.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ مرستیال وزیر احمدالله زاهد د یکشنبې په ورځ له پلاوي سره وکتل ترڅو د کابل او تاشکند ترمنځ د ګډې پانګونې په اړه بحث وکړي.

که څه هم د طالبانو حکومت تر اوسه د کوم هیواد لخوا په رسمیت نه دی پیژندل شوی؛ خو ازبکستان یو له هغو هېوادونو دی چې له طالبانو سره یې اړیکې ټینګې کړي او د دې ډلې ډیپلوماټ یې منلی دی.

د بشري حقونو د مدافعینو ټولنې د هغو دیني عالمانو د خوشې کولو غوښتنه کړې چې د طالبانو منتقدین دي.

دغې ټولنې د یکشنبې په ورځ ناوخته په یوه بیان کې وویل، دیني عالمانو د نجونو د زده کړو، د یو بل منلو، په ټولو باندې د قانون یو شان حاکمیت، د اتباعو ترمنځ د تبعیض له منځه وړلو او په افغانستان کې د یو ټول شموله حکومت د جوړولو په ملاتړ خبرې کړې دي.

په خبرپاڼه کې ویل شوي چې د دیني عالمانو له خوا دا غوښتنې د ټولو افغانانو غوښتنې دي او هیڅوک حق نلري چې د خلکو ارادې او غوښتنو ته سپکاوی وکړي.

د راپورونو له مخې، د طالبانو استخباراتو تېره سه شنبه د طالبانو دری منتقد دیني عالمان عبدالقادر قانت، محمود حسن او عبدالعزیز شجاع په کابل کې نیولي دي.

طالبانو تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.

د محمود حسن ورور د پنجشنبې په ورځ ازادي راډیو ته وویل چې ښاغلی حسن شکنجه شوی او په نازک حالت کې دی.

هغه د بشري حقونو پر سازمانونو غږ وکړ چې د هغه د ورور د خوشې کولو لپاره سمدستي اقدام وکړي.