افغان ولسمشر محمد اشرف غني وايي اسلامي جمهوریت د افغانستان نظام دی او په اوسني وخت کې تر ټولو مهمه موضوع د دې نظام ساتنه ده.
ښاغلي غني تېره شپه پنجشنبه «۱۳۹۸ کال د زمري ۲۴» د افغانستان د خپلواکۍ د سلمې کلیزې په تړاو د نیمګړي څپرکي په نوم غونډه کې چې په ارګ کې جوړه شوې وه، وویل چې افغانستان د جمهوري نظام په چوکاټ کې سولې ته رسېږي، خو د طالبانو راتګ د افغانستان د شا تګ په معنی دی.
ښاغلی غني وايي، افغانان باید نور د شخصیت پرستۍ له دایرې ووځي او تګلاره باید داسې وټاکل شي چې په داخل کې د ټولې اجماع لپاره د منلو وي.
دا په داسې حال کې ده چې د امریکايي چارواکو او طالب استازو ترمنځ د سولې اتم پړاو خبرې په قطر کې وشوې او دواړو لورو په دې اړه خپل رضایت څرګند کړی دی.
که څه هم د تمې خلاف د امریکا او طالبانو ترمنځ د مذاکراتو په دغه پړاو کې د سولې هوکړه لاسلیک نهشوه، خو د دواړو لورو ترمنځ په مذاکراتو کې شویو پرمختګونو ته په کتو ویل کېږي چې ښايي د دواړو لورو ترمنځ د سولې هوکړه په بل پړاو مذاکراتو کې چې لا یې ځای او وخت نهدی معلوم، لاسلیک شي.
په ورته وخت کې ولسمشر محمد اشرف غني وايي، په افغانستان کې د يوه پیاوړي دولت د جوړولو لپاره سیاسي، اقتصادي، هویتي او فکري خپلواکۍ ته اړتیا ده او ټول حرکتونه باید د خلکو او ټولنې د غوښتنو او اړتیاوو سره سم ترسره شي.
ښاغلی غني ټینګار کوي چې د خلکو له اجماع پرته حرکت کول د بېاتفاقۍ لامل کېږي او هېڅچا ته باید اجازه ورنهکړل شي د هېواد د پرمختګ مخه ونیسي.
ښاغلی غني زیاتوي: "د ملت له اجماع نه پرته باید حرکتونه ترسره نهشي چې د پاشل کېدو لامل کېږي، خو که د ملت اجماع وي، نو يوه اقلیت ته باید اجازه ورنهکړو چې د پرمختګ مخه ونیسي."
ښاغلي غني ټینګار وکړ چې د غازي امانالله خان نیمګړی څپرکی چې د افغانستان د پرمختګ يوه هڅه وه باید بشپړ شي او د هغه په خبره دغه ظرفیت اوس په هېواد کې پیدا شوی دی.
خو هغه وايي، د افغانستان د پرمختګ لپاره يوازې تخینکي پوهه کافي نهده، بلکې ترڅنګیې وطنپالنه هم ډېر ارزښت لري.
