این نهاد تحقیقاتی در گزارش سالانه ۹۷ صفحه‌ای خود که روز پنجشنبه «۲۷ فبروری» نشر کرده، گفته است که در سال ۲۰۲۴ افغانستان از نظر دموکراسی با کسب ۰،۲۰ از ۱۰ امتیاز در بین ۱۶۷ کشور در قعر جدول یعنی در رتبه ۱۶۷ قرار گرفته است.
پس از افغانستان، میانمار و کوریای شمالی از جمله کشورهای "دیکتاتور" جهان و ناروی دموکراتیک‌ترین کشور جهان یاد شده‌اند.
در این تحقیق پنج کتگوری شاخص دموکراسی ارزیابی شده که افغانستان در چهار کتگوری امتیاز صفر را دریافت کردهاست.
روند انتخابات و کثرت‌گرایی، عملکرد و اثربخشی دولت، مشارکت سیاسی، فرهنگ سیاسی و آزادی‌های مدنی از مواردی اند که این نهاد به بررسی آن‌ها پرداخته است.
افغانستان در روند انتخابات و کثرت‌گرایی صفر گرفته است، زیرا بر اساس این گزارش، از سال ۲۰۲۱ پس از به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در افغانستان، تمامی انتخابات حکومتی و دولتی لغو شده و هیچ مکانیزم دموکراتیک برای مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌های سیاسی وجود ندارد.
همچنان افغانستان در آزادی‌های مدنی نمره صفر را بدست آورده، زیرا بر اساس این تحقیق، مردم آزادی بیان، تجمع، مذهب و آزادی فردی خود را از دست داده‌اند و زنان و اقلیت‌ها برعلاوه مشکلات دیگر در آموزش، اشتغال و مشارکت در دولت کاملاً نادیده گرفته شده‌اند.
نارضایتی مردم
هرچند حکومت طالبان تاکنون در این مورد ابراز نظر نکرده، اما افغان‌ها در داخل کشور می‌گویند که دیکتاتوری و استبداد نه‌تنها آن‌ها را از مشارکت سیاسی و دموکراسی محروم کرده، بلکه آن‌ها را با چالش‌های متعدد مدنی و بشری نیز روبه‌رو کردهاست.
از زمانی‌که طالبان به قدرت رسیده اند، دیکتاتوری و استبداد به اوج خود رسیده.
یکی از باشنده‌گان ولسوالی ده سبز کابل که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش منتشر شود، به رادیو آزادی گفت: «از زمانی‌که طالبان به قدرت رسیده اند، دیکتاتوری و استبداد به اوج خود رسیده، افغان‌ها حق ندارند که اعمال نادرست آن‌ها را محکوم کنند، بلکه باید تمام حرف‌های گروهی به نام امارت اسلامی پذیرفته شود. به مردم عام در دولت وظیفه داده نمی‌شود، پس در این نظام نه کار است، نه زنده‌گی و نه هم روزگار.»
قبلاً زنانی‌که در دولت کار می‌کردند خانه‌نشین شده‌اند و مردان از ترس نمی‌توانند به مشاغل دولتی بروند.
گلرخ آرمل یکی از باشنده‌گان کابل نیز شکایت مشابه دارد:«نه‌تنها در سال ۲۰۲۴، بلکه از زمانی‌که امارت اسلامی به قدرت رسیده است، این‌جا وضعیت همین‌گونه است. مردم حتی نمی‌توانند در مورد سیاست صحبت کنند، چه برسد به این‌که در آن شرکت کنند. قبلاً زنانی‌که در دولت کار می‌کردند خانه‌نشین شده‌اند و مردان از ترس نمی‌توانند به مشاغل دولتی بروند.»
بر اساس تحقیق نهاد تحقیقاتی اکونومیست، افغانستان در عملکرد و اثربخشی دولت و مشارکت سیاسی نیز امتیاز صفر را دریافت کردهاست.
در این گزارش آمده که در نظام طالبان، قدرت در اختیار یک گروه کوچک قرار گرفته، هیچکس حق مخالفت ندارد و به‌گفته این نهاد در حکومتداری آن‌ها هیچ میکانیزم پاسخگویی و شفافیت وجود ندارد.
اما فرهنگ سیاسی یگانه بخشی است که افغانستان در آن امتیاز ۱،۲۵ را کسب کردهاست.
بسیاری از سازمان‌ها و کشورهای مدافع حقوق بشر، از جمله اداره‌های مختلف سازمان ملل متحد، پیش از این حکومت طالبان را «مستبد» خوانده‌اند، از وضعیت کنونی افغانستان ابراز نگرانی کرده‌اند و به رسمیت شناختن حکومت طالبان را بر ایجاد یک حکومت دموکراتیک و فراگیر مشروط کرده‌اند.
با این حال، طالبان پیش از این ادعا کرده بودند که حقوق همه شهروندان در چارچوب قوانین اسلامی تأمین است و اجازه برگزاری انتخابات را نمی‌دهند.
بر اساس معلومات وب‌سایت اکونومیست انتلیجنس یونت (ای‌آی‌یو)، این نهاد به‌عنوان یک بخش تحقیقاتی، در ۷۵ سال گذشته با یک شبکه‌ی متشکل از ۴۰۰ محقق و تحلیل‌گر در سراسر جهان، در مورد مسایل سیاسی و اقتصادی جهانی تحقیقات انجام می‌دهد.