روزنامههای به شدت سانسورشده ترکمنستان، حاوی اخبار بسیار کمی هستند و همین باعث شده مردم از آنها برای استفادههای جایگزین بهره ببرند.
در گذشته، این استفادهها شامل کارگیری از روزنامههای دولتی -- که مملو از تمجید از سردار بردیمحمدوف، رئیسجمهور کنونی، و قربانقلی بردیمحمدوف، رئیسجمهور سابق -- بهعنوان کاغذ تشناب، پیچیدن اشیا و روشن کردن آتش بوده است.
اکنون مقامات ترکمنستان، کارکنان دولتی را مجبور به امضای تعهدنامهای کردهاند که آنها را ملزم به «حفاظت از صفحات روزنامهها و مجلات حاوی تصاویر خانواده حاکم» میکند. این موضوع را چندین کارمند دولتی که این سند را امضا کردهاند تأیید کردهاند.
کارکنان دولتی و دانشجویان در این کشور فقیر و اقتدارگرای آسیای مرکزی، اغلب مجبور میشوند مشترک روزنامههای دولتی شوند، در حالی که مطبوعات آزاد عملاً در این کشور ممنوع هستند.
یک کارمند دولتی در ولایت بالکان غربی که خواست نامش فاش نشود، به بخش ترکمنستان رادیو آزادی گفت که از آغاز سال نو میلادی، به کارکنان دولتی در شهر او دستور داده شده که «روزنامههای دولتی را آلوده نکنند.»
برای نظارت بر رعایت این قانون، مقامات اعلام کردهاند که ممکن است کدهای QR را بر روی هر صفحه از روزنامهها چاپ کنند. این کار به آنها امکان میدهد صفحات دور انداخته شده از سوی مشترکان مشخص را ردیابی کنند.
یک کارمند دولتی دیگر در ولایت بالکان غربی گفت: «حال حتی از اینکه اطفال در خانه به روزنامهها دست بزنند، میترسیم. اگر یک کودک خردسال عکس رئیسجمهور را پاره کند یا خراب کند و آن را جایی در خیابان بیندازد، ممکن است شغلمان را از دست بدهیم.»
شمار اندکی از کارکنان دولتی، روزنامههایی که به اجبار مشترک آنها میشوند را میخوانند و بهجای آن از آنها در خانه یا محل کار استفاده میکنند.
استفاده از روزنامهها در داخل بوت هم در ماههای مرطوب سال رواج دارد. با توجه به قدرت خرید پایین مردم، روزنامهها همچنین به طور مرتب در تشنابها هم استفاده میشوند.
ترکمنستان به طور مداوم توسط نهادهای ناظر رسانهای مانند گزارشگران بدون مرز (RSF) به عنوان یکی از بدترین کشورها برای آزادی مطبوعات رتبهبندی میشود.
وضعیت از زمانی که قربانقلی بردیمحمدوف، ۶۷ ساله، در سال ۲۰۲۲ ریاستجمهوری را به پسر ۴۳ سالهاش سردار واگذار کرد، بهبود نیافته است. بردیمحمدوف پدر همچنان به عنوان تصمیمگیرنده نهایی کشور شناخته میشود.
رسانههای مستقل در این کشور وجود ندارند، جایی که روزنامهنگاری «فقط به تمجید از رژیم محدود میشود.»
حکومت همچنان سرکوب مخالفان را ادامه میدهد -- منتقدان تحت آزار، ضرب و شتم، شکنجه، زندان و حتی قتل قرار میگیرند. بسیاری دیگر مجبور به تبعید خودخواسته در خارج از کشور شدهاند.
سال گذشته، خدایبردی آلاشوف، خبرنگار سابق رادیو آزادی، در ۳۵ سالگی پس از یک بیماری طولانیمدت که به گفته حامیانش، نتیجه فشارها و سرکوبهای حکومت به دلیل فعالیتهای رسانهای او بوده است، جان باخت.