آناستازیا هولی ۹۹ ساله است و خاطرات واضحی از آنچه ۸۰ سال پیش در آشویتس تجربه کرد، دارد.
تنها چیزی که از ما باقی مانده بود، پوست و استخوان بود. ما مردمانی از دنیای زیرین بودیم که مردیم و دوباره زاده شدیم.
او به بخش اوکراینی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت: «تنها چیزی که از ما باقی مانده بود، پوست و استخوان بود. ما مردمانی از دنیای زیرین بودیم که مردیم و دوباره زاده شدیم.»
هولی پس از فرار از کار اجباری در آلمان در طول جنگ جهانی دوم به اردوگاه بدنام نازی‌ها برده شد.
پنج سال پیش، او برای بزرگداشت آزادسازی آشویتس توسط نیروهای شوروی در این محل حضور یافت. امسال او در میان بازماندگان اندک حاضر در این مراسم نیست.
بسیاری از بازماندگان در کودکی با واگن‌های باری به آشویتس آورده شدند. اکنون که در دهه ۸۰ یا ۹۰ زندگی خود هستند، برای گرامیداشت یکی از تأثیرگذارترین سالگردهای آزادسازی جمع می‌شوند.
آلمان نازی حدود ۱.۱ میلیون مرد، زن و کودک را بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵ در آشویتس به قتل رساند. حدود یک میلیون نفر از آنان یهودی بودند. دیگر قربانیان شامل روماها، زندانیان سیاسی و اسرای جنگی شوروی بودند.
امسال حدود ۵۰ بازمانده به آشویتس سفر کرده‌اند. طبق معمول، آنان در کنار شاهان، سیاستمداران و دیپلمات‌ها این مناسبت را گرامی خواهند داشت.
از بسیاری جهات، این سالگردها با تداوم مشخص می‌شوند: دعای یهودی برای مردگان اجرا می‌شود، قربانیان با شکوه گرامی داشته می‌شوند، و این شعار تکرار می‌شود: «هرگز دوباره.»
اما بزرگداشت از دریچه رویدادهای معاصر نیز دیده می‌شود.
این اردوگاه توسط سربازان شوروی آزاد شد، اما ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، از زمان آغاز تهاجم گسترده به اوکراین در سال ۲۰۲۲ دعوت نشده است.
رئیس موزیم آشویتس، پیوتر سویینسکی، به نقل از خبرگزاری فرانس‌پرس گفت: «ما قربانیان را به یاد می‌آوریم، اما همچنین آزادی را جشن می‌گیریم. تصور حضور روسیه، که به وضوح ارزش آزادی را درک نمی‌کند، دشوار است.»
اسرائیل هیئتی بزرگ به سرپرستی وزیر آموزش‌وپرورش، یوآو کیش، خواهد داشت. پیش از این، حضور صدراعظم بنیامین نتانیاهو نیز مورد بحث قرار گرفته بود.
آشویتس در پولند واقع شده است، کشوری که عضو محکمه جزایی بین‌المللی است. این دیوان حکم بازداشتی علیه نتانیاهو به اتهام جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت در نوار غزه، منطقه فلسطینی، صادر کرده است.
مقامات پولند اشاره رسانده بودند که در صورت حضور نتانیاهو، او بازداشت نخواهد شد، اما وی گفته است که شرکت نخواهد کرد.
یهودیان با تهدید، ارعاب و خشونت فیزیکی فزاینده‌ای روبه‌رو هستند.
این سالگرد همیشه فرصتی برای اندیشیدن به یهودستیزی است. امسال، ولکر تورک، رئیس حقوق بشر سازمان ملل‌متحد، گفت که یهودستیزی «فراگیر» است.
در بیانیه‌ای در ۲۴ جنوری، او گفت: «یهودیان با تهدید، ارعاب و خشونت فیزیکی فزاینده‌ای روبه‌رو هستند.»
در جولای، اتحادیه اروپا نتایج یک نظرسنجی از یهودیان در ۱۳ کشور عضو را منتشر کرد. این نظرسنجی نشان داد که ۸۰ درصد از آنان احساس می‌کنند یهودستیزی افزایش یافته و حوادث یهودستیزانه از زمان حمله حماس به اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳، بیشتر شده است. ایالات متحده و اتحادیه اروپا حماس را به‌عنوان یک سازمان تروریستی می‌شناسند.
در بزرگداشت‌های پیشین آشویتس، سیاستمداران سخنرانی کرده‌اند. امسال چنین نخواهد شد. این ممکن است آخرین سالگرد بزرگ باشد که بازماندگان نقش برجسته‌ای در آن ایفا می‌کنند و تمرکز کاملاً بر آنان است.
هولی گفت که خاطراتش تمام عمر او را آزار داده است. با این حال، او تأکید دارد که کینه‌ای ندارد.
او می‌گوید: «به قلب و روح من نگاه کنید؛ در آن هیچ میلی به انتقام یا نفرتی نسبت به آلمانی‌ها نخواهید یافت.»