سازمان عفو بین الملل در گزارش ۴۱۸ صفحه ای که به روز سه شنبه(۲۳ اپریل) در مورد وضعیت حقوق بشر در جهان منتشر کرده، در بخش مربوط به افغانستان آن می نویسد، در حالیکه افغانستان با وخامت بحران های بشری و اقتصادی مواجه است، مردم در افغانستان از سرکوب شدید و نقض حقوق بشر نیز رنج می برند.
گزارش می افزاید، طالبان محدودیتهای در حال افزایش را بر زنان و دختران افغان وضع کرده اند که ظاهراً هدف آنها حذف کامل زنان و دختران از عرصه های زندگی اجتماعی بوده است.
براساس گزارش، بحران بشری ویرانگر در افغانستان عمیق تر شده و با تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱ میلادی مصیبت های طبیعی مانند زلزله، سیلاب ها و سال های متوالی خشکسالی نیز تشدید یافته و ادارات سازمان ملل تخمین کرده اند که تعداد افراد نیازمند به کمک های بشری در افغانستان از ۱۸.۴ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ به حدود ۲۹ میلیون تن تا اگست ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
گزارش می افزاید که عفو بین الملل و کمیسیون بین المللی حقوقدانان، محدودیتهای شدید طالبان را بر حقوق زنان و دختران، توام با دستگیری و توقیف های خودسرانه، ناپدید شدن های اجباری، شکنجه و سایر بدرفتاریهای معادل با جنایت علیه بشریت را مستند ساخته است.
عفو بین الملل در این گزارش ۴۱۸ صفحه ای خود می نویسد که تعدادی از مردم مربوط به اقوام هزاره، ازبک، ترکمن و تاجک با حاشیه رانده شدن فزاینده و اخراج اجباری از خانه ها و زمین هایشان مواجه شده اند و براساس گزارش ها، اعضای جامعه بلوچ دستگیر و به زور ناپدید شده اند.
براساس گزارش، اقلیت های مذهبی از جمله شیعیان، سیکها، هندوان، مسیحیان، احمدیه و اسماعیلیه همچنان با حاشیه رانده شدن، تعصب و تبعیض مواجه بوده اند.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) ۱۶۰۰ مورد نقض حقوق بشر مرتبط با دستگیری ها را بین جنوری ۲۰۲۲ تا جولای ۲۰۲۳ ثبت کرده که نصف آنها شکنجه و سایر رفتارهای ظالمانه، غیرانسانی و یا تحقیرآمیز بوده است.
عفو بین الملل می نویسد که پس از تسلط طالبان بر افغانستان، با وجود کاهش خشونت های مربوط به درگیری ها، افراد ملکی همچنان با حملات در سراسر این کشور روبرو هستند و ماموریت هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) ۳۷۷۴ مورد کشته و زخمی شدن افراد ملکی را بین اگست ۲۰۲۱ تا ماه می ۲۰۲۳ ثبت کرده که از جمله ۱۰۹۵ تن کشته و ۲۶۷۹ تن دیگر آن هم زخمی شده اند که اکثریت آن به شاخۀ ولایت خراسان گروه دولت اسلامی موسوم به داعش نسبت داده شده است.
براساس گزارش عفو بین الملل، فضای آزادی بیان و رسانه به شدت کاهش یافته و بر اساس گزارش ها، در ماه مارچ حداقل دو خبرنگار در یک حمله بمبی کشته شدند، ده ها تن به دلیل گزارش های انتقادی از طالبان و یا در مورد نقض قوانین از سوی طالبان، به طور خودسرانه دستگیر، مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند.
گزارش می افزاید، فعالان، مدافعان حقوق بشر و اعضای جامعه مدنی همچنان با خشونت، ارعاب و نظارت مواجه بوده اند و بسیاری از آنها در معرض دستگیری های خودسرانه، ناپدید شدن های اجباری و توقیف غیرقانونی قرار گرفته اند. براساس گزارش های سازمان ملل، زندانیان از شکنجه و سایر بدرفتاری ها، از جمله سوء استفاده جنسی، رنج می بردند.
عفو بین الملل می نویسد که ترس فراگیر از آزار و اذیت طالبان باعث شده که هزاران تن افغانستان را ترک کنند و بیش از ۱.۴ میلیون مهاجر افغان در پاکستان در معرض خطر بازگشت اجباری قرار دارند و تا دسمبر سال گذشته، بیش از ۴۹۰۸۹۱ پناهجوی افغان از سوی حکومت پاکستان به افغانستان اخراج شده اند.
عفو بین الملل می افزاید، دگرباشان جنسی نیز همچنان با انبوهی از نقض حقوق بشری توسط طالبان از جمله تبعیض، خشونت های هدفمند، تهدید و دستگیری خودسرانه مواجه بوده اند و فرهنگ معافیت از مجازات، به ویژه برای جنایات تحت قوانین بین المللی، همچنان فراگیر باقی مانده است.
عفو بین الملل در این گزارش خود از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواسته تا علاوه بر مأموریت گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان، یک مکانیزم پاسخگویی مستقل بین المللی برای جمع آوری و حفظ شواهد برای رسیدگی به جرایم احتمالی نیز ایجاد کند.
طالبان هر چند تا حال در مورد این گزارش عفو بین الملل واکنشی نشان نداده اند، اما در گذشته یافته های اکثر گزارش های نهادهای حامی حقوقبشر از جمله شورای حقوق بشر ملل متحد، عفو بین الملل و دیده بانحقوق بشر را نادرست و دور از واقعیت خوانده اند. طالبان ادعا می کنند که به فرمان عفو خود پابند هستند و حقوق زنان را در چوکات شریعت اسلامی تامین میکنند.
