شماری از خبرنگاران افغان در تبعید در اروپا و امریکای شمالی میگویند که طالبان در سال ۱۴۰۲ در هر ماه درب یک رسانه را بسته اند.
این خبرنگاران که وضعیت خبرنگاران و رسانهها در سال ۱۴۰۲ در افغانستان را به بررسی گرفتهاند روز پنجشنبه در یک اعلامیه مشترک افزوده اند که پس از حاکمیت دوباره آنها ۱۱ رسانه در سراسر افغانستان پس از یورش بالای دفاتر شان توسط طالبان بسته شدهاست.
بر اساس این اعلامیه، در هر ماه تقریباً از سه خبرنگار تعهد کتبی گرفته شده تا دیگر به عنوان خبرنگار و کارمند رسانه کار نکند، مگر اینکه به اساس خواست آنها فعالیت کنند و بلندگوی طالبان باشند که تعداد شان به ۳۳ تن میرسد.
خبرنگاران افغان در تبعید در اروپا و امریکای شمالی در اعلامیه ادعا کردهاند که در سال ۱۴۰۲ هر هفته یک خبرنگار از سوی طالبان بازداشت شده و هر روز یک رویداد امنیتی در برابر خبرنگار رخ داده که در آن طالبان دست داشتهاند.
اعلامیه میافزاید، در این سال ۱۸۷ رویداد امنیتی در برابر رسانهها از سوی طالبان بهوقوع پیوسته است.
اعلامیه همچنان افزوده است که ۴۹ خبرنگار از سوی طالبان بازداشت شدهاند، ۹ خبرنگار محاکمه و ۶۰ خبرنگار مورد خشونتهای فزیکی قرار گرفتهاند و ۵۰۰ خبرنگار دیگر به اثر فشارها کار شان را ترک کرده و ۳۰۰ خبرنگار دیگر محبور به ترک کشور شدهاند.
نبود قانون رسانهای، دسترسی به اطلاعات، مقررههای مرتبط از چالشهای دیگر عنوان شده و گفته شده که دست طالبان را بیشتر از پیش در نقض آشکار آزادی بیان در افغانستان باز نگهداشته است.
در اعلامیه آمده است که محیط رسانهای در این سال کاملاً مردانه شده و صدای زنان به عنوان کارمند و مخاطب رسانه به اساس فرمان طالبان در سطح کشوری و محلی در رسانهها وجود ندارد و از میان بیش از دو هزار کارمند رسانهای زن در حال حاضر تقریباً هیچ و یا چند تن آن هم زیر فشارهای حد اکثری وجود دارند.
با این حال خبرنگاران در داخل افغانستان نیز وضعیت موجود را در برابر شان تأیید میکنند.
یک تن از خبرنگاران زن به شرط عدم ذکر نام و تغییر صدایش به رادیو آزادی گفت، خبرنگاران زن در کنار محدودیتهای پوشش امنیت کاری نیز ندارند:
"چیزیکه انگیزهٔ زنان خبرنگار را میتواند بگیرد محیط کاری و اجتماعی است، مثلاً یک دفتر ببیند که در نشستهای خبری زنان خبرنگار اجازه ندارند طبعاً که یک آقا را استخدام میکند که این سبب حضور کمرنگ زنان خبرنگار میشود، در گذشته ما به آمار دقیق برایتان میگویم که ۶۰ خبرنگار زن تنها در هرات داشتیم، اما حال شاید هفت یا هشت خانم خبرنگار باشد که به صورت میدانی کار میکنند."
از سوی هم یک تن از خبرنگاران مرد که او نیز از گرفتن ناماش خودداری کرد و پیش از این از سوی طالبان بازداشت نیز شده به رادیو آزادی گفت:
"از مشکلات اقتصادی گرفته تا محدودیتها، عدم دسترسی به اطلاعات و تهدیدها مشکلاتی است که خبرنگاران با آن مواجهٔ هستند، تاحال نه حکومت نه هم نهادهای حامی خبرنگاران به وضعیت خبرنگاران توجه نکرده و پروایشان را نداشتند."
اعلامیه خبرنگاران افغان در تبعید در اروپا و امریکای شمالی همچنان میگوید که دسترسی بهاطلاعات یکی از دشوارترین مواردی است که برای خبرنگاران در افغانستان بهمیان آمده و طالبان در هر رسانهی پر بیننده عضوی از استخبارات خویش را گماشته است تا آنچه نشر میشود خلاف منافع آنها نباشد.
آنها با ابراز نگرانی گفتهاند که استخبارات طالبان در سطح کابل و ولایتها چنان ترسی را در جامعهی رسانهای خلق کرده اند که هیچ خبرنگاری و رسانه ای نمیتواند بدون اجازه آن اداره، مطلبی را نشر و یا پخش نماید و خودسانسوری در ذهنیت خبرنگاران جا کرده و حتی در مواردی الگوی ذهنی آنان شده است.
مسئولان وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان و سخنگوی آنها در مورد این ادعاها به پرسشهای رادیو آزادی پاسخ ندادند، اما همواره گفتهاند که هیچ خبرنگار را به علت کار خبرنگاریشان بازداشت نکرده و مخالف فعالیت رسانهها که به گفته آنها بر اساس منافع ملی باشند، نیستند.