ده‌ها تن از فعالان و نهادهای مختلف در افغانستان در واکنش به اظهارات روزا اوتونبایوا، نماینده ویژهٔ سرمنشی سازمان ملل متحد در افغانستان در مورد آموزش دختران در مدارس دینی، نامهٔ سرگشادهٔ را به انتونیو گوتریش سرمنشی این سازمان فرستاده‌اند.
در این نامه که توسط حداقل ۱۴۰ فعال و نهاد مختلف به امضا رسیده و روز چهارشنبه هفته روان فرستاده شده، اظهارات روزا اتونبایوا "غیر مسئولانه" خوانده شده و او را به عادی‌سازی ممنوعیت تحصیل دختران متهم کرده‌اند.
در این نامه که از سوی تعدادی از نهادها، فعالان مدنی، مدافعان حقوق بشر، قضات، وکلای مدافع و مقام‌های حکومت پیشین امضا شده، آمده که "گزارش‌ها و ارزیابی‌های زیادی نشان می‌دهد، افرادی‌که در مدارس تحت کنترل طالبان شرکت می‌کنند، به افراط‌گرایی روی می‌آورند و ستیزه‌جویی و شورش را می‌آموزند".
ظریفه غفاری یکی از امضا کننده‌گان این نامه سرگشاده به آزادی گفت:
"سازمان ملل متحد باید تدابیر روشنی برای اقدامات و فعالیت‌های طالبان، به ویژه اقدامات آن‌ها در برابر دختران و وضعیت زنان افغان داشته باشد، آن‌ها باید به گونهٔ آشکار کاری برای باز کردن مکاتب دخترانه انجام دهند، زیرا هیچ مدرسه‌ای نمی‌تواند جایگزین مکاتب و آموزش رسمی شود."
در این نامه سرگشاده بر نیاز علوم عصری در افغانستان تأکید شده و افزوده شده که هیچ کشوری تنها با آموزش دینی پیشرفت کرده نمی‌تواند.
تعدادی از دختران محروم از آموزش نیز می‌گویند که مدارس دینی نمی‌توانند جایگزین مکاتب شوند و آموزش‌های عصری یک نیاز است.
بهار و ناجیه دو دانش‌آموز در شهر کابل که از آموزش محروم هستند به رادیو آزادی گفتند:
"به نظر من آموزش دینی در کشور اسلامی مانند افغانستان امری خوب و پسندیده است، اما هرگز نمی‌تواند جایگزین مکتب و علوم عصری شود، زیرا در شرایط کنونی جهان، آموزش دینی به تنهایی برای پیشرفت جوامع کافی نیست."
"من فکر می‌کنم مدارس دینی نمی‌توانند جایگزین مکاتب شوند، زیرا در مکاتب علوم عصری تدریس می‌شود و مضامین دینی هم داریم، در مدارس فقط به موضوعات دینی توجه می‌شود و علوم عصری تدریس نمی‌شود."
این انتقادات پس از آن صورت می‌گیرد که روزا اوتونبایوا، نمایندهٔ ویژهٔ سرمنشی سازمان ملل متحد در افغانستان در ۲۰م دسمبر پس از ارائهٔ معلومات در مورد وضعیت افغانستان به اعضای شورای امنیت این سازمان گفت که "معلوماتی را بدست آورده اند که دختران اجازهٔ دارند برای آموزش به مدارس دینی در افغانستان بروند".
اوتونبایوا همچنان گفته بود که طالبان اجازه نظارت بر این مدارس را نمی‌دهند و ما نمی‌دانند در آن‌جا چه تدریس می‌شود.
پس از آن‌که طالبان دوباره بر افغانستان حاکم شدند، درهای آموزش و پرورش از صنف ششم تا پوهنتون را به روی دختران بسته اند.
هرچند سازمان‌های بین‌المللی بارها از طالبان خواسته اند تا این محدودیت‌ها را لغو کنند، اما حکومت طالبان تصمیم‌شان در این مورد را تغییر نداده‌اند.
