شماری از زنان در ولایت های فراه و نیمروز که شوهر های شان را در رویداد های مختلف از دست داده اند،میگویند که به دلیل رسم و رواج های ناپسند و حاکم در جامعه مجبور شده اند بار دوم تن به ازدواج اجباری با برادر شوهر شان بدهند و یا هم در بسیاری از موارد از طرف خانواده های شوهر به آنان اجازه داده نمیشوند که بار دوم به خواست خود شان ازدواج کنند.
ماجبین ۲۶ ساله باشنده ناحیه چهارم شهر فراه یکی از هزاران زنی است که قربانی فرهنگ های نامناسب و حاکم در جامعه شده است.
او که مادر یک پسر شش ساله است میگوید که بعداز وفات شوهرش، به دلیل سنتی بودن جامعه و فرهنگ های حاکم درکشور، نتوانسته که به خواست خودش به بار دوم ازدواج کند و مجبور شده که باقی عمر زندگی اش را به تنهایی سپری کند:
"فرهنگ افغانستان همین رقم است که به یک خانم اجازه ازدواج دوباره را نمیدهد، اگر یک خانم بخواهد به بار دوم ازدواج کند همه گی به او به چشم بد میبیند حتی خانم ها در افغانستان حق انتخاب اول را هم ندارد.پدرم میگوید بخاطر که ننگ است تو نباید به بار دوم ازدواج کنید و خسرم هم میگوید که تو باید با یکی از بچه های دیگرم نکاح کنید.من هم مجبور استم بخاطر بچه ام تا آخر عمر تنها زنده گی کنم."
شوهر ماجبین که در نظام جمهوری مخلوع افغانستان سرباز پولیس قوماندانی امنیه فراه بود؛ سه سال پیش در جنگ با طالبان کشته شد.
اما ماجبین به خانواده ها پیشنهاد میکند که دختران شان را قربانی چنین فرهنگ های ناپسند نکنند:
"پیامم برای مردم این است که بالای دختران شان ظلم نکنند همین بی شوهر بودن برای شان کافی است."
عایشه یک باشنده دیگر شهر فراه میگوید که خواهرش بعداز وفات شوهرش، دو طفل خود را به دلیل ازدواج بار دوم از دست داد:
"خواهرم بار اول که ازدواج کرد شوهرش تکلیف قلبی داشت و فوت شد خسرش گفته بود که باید با یکی از بچه های دیگر اش نکاح کند که خواهرم با آنها قبول نکرد، خسر خواهرم هم دو دخترک خواهرم را پیش خود گرفت و خواهرم را دوباره خانه ما روان کرد،حالا خواهرم به اجازه پدرم ازدواج دوباره کرده و یک بچه دارد."
سنتی بودن جامعه، رسم و رواج های ناپسند و حاکم در کشور و عدم آگاهی خانواده ها ،همواره در بسیاری از ولایت های افغانستان،از زنان و دختران قربانی گرفته اند.
یکی از این زنان در ولسوالی دلارام ولایت نیمروز در همسایه گی فراه است که نخواست به دلیل خشونت های خانواده گی نام اش در گزارش گرفته شود اما به رادیو آزادی میگوید که هر چند نمی خواست با برادر شوهرش ازدواج کند اما بخاطر اینکه فرزندان اش را از او نگیرد و از حقوق مالی و مالکیت باقی مانده از شوهر قبلی اش محروم نشود مجبور شد که به ازدواج دوم با برادر شوهرش تن بدهد:
" اول به من گفت که باید با برادر شوهرم نکاح شوم اما من از اول قبول نکردم و گفتم که آنها مثل برادران من استند، خسرم و خانواده اش گفتند که اگر تو با پسر دیگر خانواده ما ازدواج نکنید و بخواهید که با شخص دیگری ازدواج کنید هم فرزندان تان را از تو میگیریم و هم از تمام حقوق مالی و مالکیت بجا مانده از شوهر قبلی تان محروم میشوید، بالاخره منم به اثر جنگجال های زیاد و خشونت های خانواده گی تصمیم گرفتم و قبول کردم که با برادر شوهرم ازدواج دوم کنم. از خانواده ها میخواهم که به اصول شرعی و اسلامی احترام داشته باشند و زنده گی یک خانم را جهنم نسازد و قربانی فرهنگ های بیجا نکنند."
شوهر این خانم دو سال قبل در یک رویداد ترافیکی در مسیر دلارام نیمروز کشته شد.
او مادر دو دختر و یک پسر است.
اما نجیبه ۴۵ ساله یک باشنده دیگر نیمروز که شوهرش عضو نیروهای طالبان بوده و شش سال پیش در جنگ با نیروهای امنیتی سابق جمهوری مخلوع افغانستان کشته شده است می گوید که به او اجازه داده نشد که برای بار دوم ازدواج کند و تا هنوز بی سرپرست مانده است و حال با دو دختر جوان و دو پسر جوان اش در خانه ای که از شوهر اش مانده زندگی میکند:
"یک خانم بیوه اخیتار خود را ندارد اختیار وی را خسرش و یاورش می داشته باشد و گپ دیگر این است که در افغانستان ظلم زیاد است.با خانم های بیوه و با یتم ها مهربانی و شفقت نیست در افغانستان."
پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، ملا هیبت الله اخندزاده رهبر طالبان در ماه دسمبر سال ۲۰۲۱میلادی، فرمانی شش ماده ای را در مورد حقوق زنان صادر کرده بود و در یکی از ماده های این فرمان چنین آمده بود : بعداز فوت شوهر زمانیکه عدت شرعی چهار ماه و ده روز و یا وضع حمل سپری شود، زن بیوه را نه برادر شوهر به زور به نکاح خود گرفته میتواند و نه هم کسی دیگری، زن بیوه برای ازدواج دوم و تعین سرنوشت اش، خود مختار است.
هر چند آخندزاده دو سال پیش این فرمان را صادر کرده بود اما تا حال اقدامات عملی در این مورد به چشم نمی خورد.
مرضیه نظری فعال مدافع حقوق زنان مهُر تائید بر این مشکل میزند و اما میگوید که عدم آگاهی خانواده ها، سنتی بودن جامعه و فرهنگ های حاکم در کشور باعث سلب آزادی زنان، ازدواج های اجباری و خشونت های خانواده گی در برابر زنان شده اند.
او برای بیرون رفت از این مُعضل، رسانه ها را بهترین وسیله برای آگاهی دهی مردم عنوان میکند و به خانواده ها چنین پیشنهادی دارد.
"رسانه های ما با نشر درامه ها، با نشر برنامه های که اصل و اساس این فرهنگ های ناپسند را بتوانند به گوش مردم برسانند می توانند نقش عمده را بازی کنند. دین ما در تمام بخش ها احکام و قوانین را ارایه کرده است مثلا؛ خانمی که شوهرش وفات میکند او میتواند مطابق دین اسلام از حق و حقوق خود دفاع کند و حق انتخاب شخص دیگر را دارد یا می تواند به خواست و رضایت خود تا آخر عمر با اولاد هایش زنده گی کند و کسی او را مجبور به ازدواج با کسی دیگر نمی تواند."
