امروز سوم دسمبر، روز جهانی افراد دارای معلولیت است. این روز در حالی فرا رسیده که شماری از معلولین در افغانستان می‌گویند، همواره مورد بی‌توجهی قرار گرفته اند، اما زندگی در دو سال اخیر برایشان سخت‌تر شده است.
یک تن از معلولین که نخواست نامش در گزارش گرفته شود، می‌گوید در گذشته یک داکتر دندان بود که به اثر انفجار یک ماین مقناطسی در شهر کابل، هر دو پایش را از دست داده است.
او گفت که تنها سال قبل از سوی وزارت شهدا و معلولین حقوقش را دریافت کرده، اما امسال اسم او در میان افراد مستحق معاش درج نشده است.
او به رادیو آزادی می‌گوید، کار کردن برایش مشکل است و هیچ مرجعی او را استخدام نمی‌کند:
"وقتی من آنجا مراجعه کردم آنها گفتند که ما سروی کردیم، اما پس از سروی شما مستحق نیستید، همین اواخر می‌خواستم در یک کلینیک شخصی کار بگیرم، اما آنها فردی را می‌خواهند که سالم باشد، مسلک ما طوری است که بتوانیم مقاومت و ایستادگی در مقابل یک مریض داشته باشیم."
در همین حال شفیق‌الله، یک تن دیگر از معلولان از مشکلات زندگی‌اش این گونه روایت می‌کند:
"توجه نیست برای معلولین، در حکومت پیشین معاش ما ۵ هزار بود حالا به ۳ هزار و دو هزار کاهش یافته است. ما توقع داریم که حکومت برای ما وظیفه یا کار بدهد تا که به خانوادۀ خود رسیدگی کرده بتوانیم."
نوراحمد میازاده، باشندۀ ولسوالی سروبی کابل که پس از دچار شدن به پولیو معلول شده. او می‌گوید که رشتۀ حقوق و علوم سیاسی را خوانده است.
آقای میازاده می‌گوید که بسیاری از معلولین از حقوق‌شان مطابق به کنوانسیون حقوق بشر و قوانین داخلی نمی‌دانند و این بزرگترین مشکل است و در قدم دوم ذهنیت سازی اجتماعی در ارتباط به معلولین صورت نگرفته است.
او به رادیو آزادی گفت:
"برای معلولان باید ذهنیت‌سازی شود و برایشان اطمینان داده شود که اگر یک فرد معلول است به شکل فزیکی نه به گونه دیگر از طریق دانشش در یک اداره کار کند، اما بدبختانه معلولین از ادارات رخصت می‌شوند که چون آنها معلول هستند، می‌گویند نمی‌توانید وظیفه را انجام بدهید."
در همین حال برخی معلولان می‌گویند که برعلاوه مشکلات کار و عدم دسترسی به تحصیلات و دیگر سهولت‌ها، چالش‌های اجتماعی چون صدا زدن آنها به القاب شل، کور، کر و لنگ بر روحیه آنها تاثیر منفی می‌گذارد.
سید محمد صابر، مسئول شورای "معلولیت محدودیت نیست" در کابل می‌گوید که حکومت طالبان باید در مورد تحصیل، صحت و استخدام افراد معلول در سکتور دولتی و خصوصی برنامه‌هایی داشته باشد:
"باید بر امتیازات کار معلولین افزوده شود، به دلیل اینکه تنها معاش کافی نیست، باید به آنها در بخش صحی، تعلیم، کار و دیگر امتیازات خاص در نظر گرفته شود."
این در حالی است که کمیتۀ صلیب سرخ افغانستان می‌گوید، در حال حاضر حدود ۴.۴ میلیون تن در کشور دچار انواع ناتوانی فزیکی هستند.
این کمیته می‌گوید، با راه اندازی برنامۀ بازتوانی فزیکی در هفت مرکز افغانستان، سالانه به ۲۰۰ هزار تن کمک می‌کند.
پرویز احمد فیضی، سخنگوی کمیتۀ صلیب سرخ در افغانستان به رادیو آزادی گفت:
"این برنامه شمار از افراد دارای معلولیت را برای اجرای این برنامه استخدام می‌کند. در حال حاضر در برنامۀ توانمند سازی معلولین از ۸۵۷ کارمند ۷۴۶ تن آنان معلولین هستند که ۸۷ درصد نیروی کاری این برنامه را تشکیل می‌دهند که با دریافت معاش خانواده‌هایشان را کمک می‌کنند."
او می‌افزاید که در کنار آن صلیب سرخ با برنامه‌های آموزشی، قرضه‌های کوچک، برنامه‌های ورزشی برای ادغام مجدد افراد داری معلولیت به این برنامه کمک می‌کند.
این در حالی است که برخی معلولان می‌گویند، این کمک‌ها بسنده نیست و در کنار آن کاهش مدد معاش از سوی وزارت شهدا و معلولین حکومت طالبان، زندگی‌شان را دشوارتر کرده است.
بر اساس طرزالعمل وزرات شهدا و معلولین که در زمان نظام پیشین جمهوریت تهیه شده، معلولین فزیکی سالانه ۶۰ هزار و معلولین قسمی ۳۰ هزار معاش دریافت می‌کردند، در حالی به بیان این معلولان اکنون مدد معاش‌شان به ۳۶ هزار و ۱۸ هزار کاهش یافته است.
رادیو آزادی خواست در بارۀ مشکلات معلولین، تاخیر در پرداخت معاش و کاهش مقدار معاش معلولین با مفتی فیصل، سخنگوی وزارت شهدا و معلولین حکومت طالبان صحبت کند، اما او تا زمان نشر گزارش به سوالات رادیو آزادی در این باره پاسخ نداد.
بر اساس فیصلۀ مجمع عمومی ملل متحد، در سال ۱۹۹۲ همه ساله از سوم دسمبر به عنوان روز جهانی افراد دارای معلولیت بزرگداشت می‌شود.
هدف از نامگذاری روز جهانی افراد دارای معلولیت ارتقاء درک مسائل مربوط به معلولیت و حمایت از کرامت، حقوق و رفاه افراد دارای معلولیت خوانده شده است.
شعار سال ۲۰۲۳ سازمان ملل متحد برای این روز "همبستگی در اقدام برای نجات و دستیابی به اهداف توسعه پایدار برای افراد دارای معلولیت" است.
