"وقتی به بانک رفتم دیدم معاش ما فرستاده نشده است ناراحت شدم."
نوراحمد، باشندۀ ولسوالی سروبی ولایت کابل که از هر دو پا معلول است می‌گوید، برای گرفتن حقوق خود به شهر کابل رفته بود، اما به دلیل اینکه معاش نیامده بود، با وجود مشکلات اقتصادی یک شب را در هوتل گذراند.
نوراحمد به رادیو آزادی گفت:
"وقتی یک شب را در هوتل ماندم، فردا که آمدم معاش ما هنوز پرداخت نشده بود، برادران معلول دیگری نیز با من آمدند و شب را در هوتل سپری کردند. معلولین دیگر هوتل چی که حتی شب را در مساجد می‌گذرانند. آنها از ولسوالی‌های خودشان به مراکز ولایات می‌روند تا معاشات‌شان را چک کنند وقتی می‌روند هنوز معاش حواله نشده است."
نوراحمد می‌گوید، با توجه به وضعیت بد اقتصادی معلولین باید یک سیستم منظم برای آنها ایجاد شود و حقوق و امتیازاتشان در یک زمان مشخص به آنها پرداخت شود.
عرفان‌الله یک معلول دیگر و باشندۀ ولایت کنر نیز با همین مشکل مواجه است.
او در بارۀ وضعیت خود و دیگر معلولین به رادیو آزادی گفت:
"دوستانم از ولسوالی‌های دور می‌آیند، شب را اینجا در مساجد می‌گذرانند. تعداد معلولین خیلی زیاد است، مشکلات بسیار از حد گذشته برادران معلول می‌آیند دو یا سه شب را اینجا می‌گذرانند، پول کرایه را هم از کسی قرض می‌کنند."
از سوی دیگر، سید محمد صابر، رئیس بنیاد «معلولیت محدود نیست» در کابل نیز مشکلات معلولین را تایید می‌کند و می‌گوید که در حال حاضر در سیستم پرداخت حقوق و امتیازات آنها چالش‌های وجود دارد.
وی به رادیو آزادی گفت: "از زمان وزارت شهدا و معلولین حقوق و امتیازات معلولین را به وقت آن پرداخت نمی‌کند، افراد دارای معلولیت از ولایت‌های دور به اینجا می آیند، در رستورانت‌ها و هوتل‌ها می‌مانند و حتا برخی‌شان جای برای ماندن ندارند."
این در حالیست که مشکل معلولین و وارثین شهدا در افغانستان تازگی ندارد، آنها سالهاست که از چنین مشکلات شاکی اند، اما ظاهراً پس از حاکمیت طالبان این مشکلات بیشتر شده است.
بر اساس پالیسی وزارت امور شهدا و معلولین افغانستان در کنترل طالبان، حقوق ماهانۀ وارثین هر شهید دو هزار افغانی، هر معلول ملکی سه هزار افغانی و هر معلول نظامی پنج هزار افغانی است.
این حقوق هر شش ماه یکبار و یا سالانه پرداخت می‌شود.
فیصل خموش، سخنگوی وزارت امور شهدا و معلولین حکومت طالبان به پرسش‌های رادیو آزادی در بارۀ رسیدگی به مشکلات معلولین و پرداخت حقوق و امتیازات به موقع آنان پاسخی نداد.
اما چند روز پیش، عبدالحکیم حقانی، معین این وزارت در برنامه‌ای زیر نام "حساب‌دهی دولت به ملت" گفت که آنها در یک سال گذشته به وارثین شهدا، معلولین، بیوه‌ها، یتیمان و افراد بی‌بضاعت تسهیلات لازم را فراهم کرده اند:
"به منظور ادغام اجتماعی، با ارایۀ قوانین، استراتیژی، طرح‌ها و توصیه‌های سازنده برای بهبود زندگی یتیمان، زنان بیوه و معلولین، به عنوان یک ادارۀ با ثبات و مفید فعالیت‌هایی را شامل تثبیت و ثبت نام انجام دادیم و در بخش ارائۀ کمک نقدی ماهانه فعالیت‌های موثر و شفاف انجام دادیم."
او همچنان افزود که در حال حاضر ۶۳۸ هزار و ۹۵۴ معلول، بیوه و اطفال بی‌سرپرست در کشور ثبت نام شده اند که از میان حدود ۱۸۰ هزار معلول، نزدیک به ۱۵۰ هزار نفرشان مرد و حدود ۳۰ هزار تن دیگر شان زن هستند.
با این حال دفتر هماهنگ کننده امور بشردوستانۀ سازمان ملل متحد (اوچا) برای افغانستان در پایان ماه ثور سال جاری اعلام کرد که در سال ۲۰۲۳، تعداد افراد دارای معلولیت در افغانستان به دو میلیون و چهارصد هزار نفر می‌رسد.
اوچا ابراز نگرانی کرده بود که بحران بشری در افغانستان بر افراد معلول این کشور تأثیر زیادی خواهد گذاشت.
مقامات وزارت شهدا و معلولین حکومت طالبان در حالی از بهبود ارائه امکانات برای معلولین سخن می‌زنند که بسیاری از معلولین می‌گویند، معاش ماهانه‌شان کم است و هزینه رفت و آمد تا مرکز ولایت را برای گرفتن این معاش کم ندارند.
