سه سال از کشته شدن الیاس داعی، خبرنگار متعهد و پرکار رادیو آزادی در ولایت هلمند گذشت.
محمد الیاس داعی صدای رسای مردم و پنداشته میشد و گزارشهایش تصویر واضحی از زنده گی مردم و تحولات در هلمند را ارائه میکرد.
به همین دلیل داعی برندۀ جوایز متعدد از سوی نهاد های مدافع رسانه ها شناخته شده بود.
داعی در دوازدهم نومبر سال ۲۰۲۰ در نتیجۀ بمب مقناطیسی کارگزاری شده در موترش به قتل رسید.
مسوولیت قتل داعی را گروهی به دوش نگرفت و تحقیقات راه اندازی شده در مورد آن نیز نتیجۀ نداد.
حکومت پیشین افغانستان تعهد کرده بود که عاملان قتل داعی را دستگیر و مجازات خواهد کرد، اما کسی به طور علنی در این خصوص محکوم یا مجازات نشد.
هرچند آنزمان مقامات حکومتی یک شخص را به اتهام قتل داعی دستگیر کردند اما خانوادۀ داعی در بارۀ نقش داشتن این فرد در این قضیه ابراز شک و تردید کرده بود.
اکنون طالبان که در قدرت استند٬ قضیۀ قتل داعی را به فراموشی سپرده و به آن توجهی نکرده اند.
مهربانی، دختر الیاس داعی اکنون هم شبها و روزها را د رانتظار آمدن پدر خود میگذراند.
محتبی محمدی٬ برادر الیاس داعی که اکنون در جرمنی زنده گی میکند٬ میگوید:
" هروقتی که تلیفونی با اعضای خانواده صحبت میکنم، مهربانی، یگانه فرزند داعی تلیفون را میگیرد و مرا بابا میگوید. وقعاً این برای من خیلی سخت است. او پدر خود را گم کرده. پدر خود را بابا میگفت، حالا مرا بابا میگوید. این برای من و خانواده ام لحظۀ خیلی دشوار است".
اتحادیۀ خبرنگاران آزاد افغانستان، در سال ۲۰۲۰ شمار کارمندان رسانه یی را که کشته شده بودند، به شمول الیاس داعی، ۱۱ تن گزارش داده بود.
این اداره همچنان گفته بود که در همان سال ۲۰ خبرنگار دیگر زخمی شده اند و ۳۳ مورد خشونت علیه خبرنگاران ثبت شده است.
اتحادیۀ خبرنگاران آزاد افغانستان میگوید که در حکومت جمهوری مخلوع، خبرنگارانی هدف قرار میگرفتند که به گروه های مافیایی داخلی و اداره های استخبارات خارجی وابسته نبودند.
عبدالمعید هاشمی٬ معاون نهاد حمایت کنندهٔ از رسانه های آزاد افغانستان ( نی) در مورد میگوید:
"شهید الیاس داعی، و خبرنگاران مانند او، به آزادی بیان و اصل بیطرفی متعهد بودند. آنها در برملا کردن حقایق پروای هیچ کسی را نداشتند. به همین دلیل برای آنها اینگونه مشکلات ایجاد میشد. هر کسی که با اداره های استخبارات کشور های دیگر، یا با مافیای داخلی ارتباط نداشت، برایش زنده گی در وطن سخت بود. بناً این خبرنگاران هدف گرفته میشدند".
در سال ۲۰۲۰ پس از قتل الیاس داعی، بعضی از طرفداران طالبان از این رویداد ابراز خرسندی کرده بودند.
سخنگویان رسمی طالبان به طور رسمی مسوولیت نگرفتند، اما این قتل هدفمند را تقبیح هم نکردند.
نهاد حمایت از رسانه های آزاد افغانستان میگوید، پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان حملات هدفمند بر خبرنگاران و قتل آنها ادامه یافته است.
ظریف کریمی٬ رئیس این نهاد گفت:
"ما متاسفانه در بیست سال گذشته بیش از ۱۶۵ نفر خبرنگار و کارمند رسانه را در افغانستان از دست دادیم. هنوز هم قتل خبرنگاران و تهدید خبرنگاران در افغانستان دیده میشود. ما خواستار این هستیم که هرچه عاجلتر قضایای قتل خبرنگاران را حد اقل محکمۀ جزایی بین الملل بررسی کند. ما سه سال پیش شاهد کشته شدن الیاس داعی خبرنگار برجستۀ افغانستان در ولایت هلمند بودیم و پس از آقای داعی چندین خبرنگار دیگر در سالهای متمادی جانهای خود را در افغانستان از دست دادند که قضایای آنها کشف ناشده و بدون تحقیق مانده"
شماری از باشنده های هلمند به رادیو آزادی گفته اند که پس از قتل الیاس داعی حس میکنند که صدای آنها نیز خاموش شده است.
به گفتۀ آنان هیچ خبرنگار دیگر مانند داعی، قصه های مردم را از دل جامعه و با شیوۀ منحصر به فرد روایت نمیکند.
صفت الله زاهدی٬ خبرنگار پیشین در ولایت هلمند در مورد وضعیت رسانه ها پس از کشته شدن داعی میگوید:
"بعد از شهادت شهید الیاس داعی در هلمند وضعیت رسانه ها آنچنانی که قبلاً بود، رسانه های محلی و خبرنگاران با قوت فعالیت میکردند، دیگر از قوت آنها کاسته شد. آنها با آرامش و احساس امنیت گزارش دهی گرده نمیتوانستند زیرا یک نوع ترس در دل شان جا گرفته بود"
سومین سالروز قتل الیاس داعی در زمانی فرا میرسد که تحت حاکمیت طالبان در افغانستان، آزادی بیان، فعالیت رسانه ها و خبرنگاران به طور جدی محدود شده است.
ادارۀ نی میگوید، شرایط کار برای رسانه ها اکنون خیلی محدود است.
ظریف کریمی رئیس نهاد حمایت کننده رسانه های آزاد افغانستان ( نی) میگوید:
"متاسفانه اگر وضعیت در مقابل خبرنگاران به ویژه در موضوعات مصئونیت جانی چنین ادامه پیدا کند، ممکن جامعۀ رسانه یی افغانستان قربانی بیشتر را متقبل شود"
در بیست سال پیش از حاکمیت طالبان، آزادی بیان و رسانه ها، یکی از دست آوردهای افغانستان دانسته میشد، اما به گفتۀ خبرنگاران و سازمانهای مدافع از رسانه ها اکنون این دست آورد به شدت تضعیف شده و به سوی محو شدن روان است.
