پس از گذشت بیست و دو سال از عملیات امریکا و متحدین‌اش که به هدف سرکوب شبکۀ القاعده و حکومت طالبان در افغانستان راه اندازی شده بود، شماری از تحلیلگران سیاسی و نظامی در بارۀ اهداف و دست‌آوردهای این حمله به افغانستان نظریات مختلف دارند.
داود مایار، آگاه سیاسی می‌گوید، امریکا به اهدافی که برای حملۀ نظامی به افغانستان اعلام کرده بود، نرسید و حضور حدود ۲۰ ساله‌اش در افغانستان بی‌دست آورد بود:
"امریکا به سه هدف در افغانستان حمله کرد که مبارزه با تروریزم، مبارزه با مواد مخدر و درقدم سوم یک حکومتداری خوب بود و قبل از آن در این شک نیست که یک بهانه بود بنام یازدهم سپتمبر که تا هنوز اصل قضیه مشخص نیست."
آقای مایار می‌افزاید، اهدافی که امریکا برای حمله‌اش به افغانستان اعلام کرده بود از جمله مبارزه با تروریزم و مواد مخدر و حکومتداری خوب، تحقق نیافت.
اسدالله ندیم، آگاه نظامی باور دارد که در زمان حملۀ امریکا، طالبان یک نیروی زیاد قوی نبود، اما حالا پس از خروج امریکا از افغانستان یک نیروی قوی مبدل شده است. او به رادیوآزادی گفت:
"ورود نظامی امریکایی‌ها قابل تأیید نبود، یعنی یک اشتباه استراتیژیک بود، از دید نظامی هیچ دست‌آوردی ندارد، اینها عملیات انجام دادند، داخل افغانستان شدند ولی عقب جبهه نداشتند، طالبان یک نیروی ضعیف بود، زیاد مسلح نبود، القاعده هم زیاد نیرومند نبود، پس از این که افغانستان را ترک کردند، طالبان به یک نیروی قدرتمند مبدل شدند."
اما برخی دیگر از این آگاهان حملۀ امریکا را که به تاریخ هفتم اکتوبر سال ۲۰۰۱ آغاز شد، پر دست‌آورد می‌خوانند.
اسحق اتمر، آگاه سیاسی به این باور است که امریکا توانست شبکۀ القاعده را در افغانستان شکست دهد و به اهداف خود برسد:
"هدف امریکا از بین بردن شبکۀ القاعده و رهبری القاعده بود، توانستند شبکۀ القاعده را که در داخل افغانستان بود از بین ببرند، رهبران القاعده از این جا فراری شدند، به پاکستان رفتند، در این قسمت امریکا دست‌آوردی داشت و شبکۀ القاعده نتوانست خود را تقویت بکند و در منطقه اقتدار سیاسی را بدست بگیرد."
طارق فرهادی، دیگر آگاه سیاسی هم دیدگاه مشابهی دارد و می‌گوید، امریکا در حالی به افغانستان حمله کرد که رهبران افغان متحد نبودند و توانست از همین طریق با کشتن اسامه بن لادن درابیت آباد پاکستان به هدف خود نایل شود.
از سوی دیگر ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به مناسبت هفتم اکتوبر، سالروز حملۀ امریکا به افغانستان در صفحۀ ایکس خود از این روز به عنوان روز سیاهی یاد کرده است.
به دنبال حملات تروریستی یازدهم سپتمبر سال ۲۰۰۱ در قلمرو ایالات متحده، امریکا در هفتم اکتوبر همین سال عملیات نظامی را زیر نام "آزادی پایدار" در افغانستان آغاز کرد.
امریکا شبکۀ القاعده را مسئول حملات یازدهم سپتمبر دانست و از اینکه مقام‌های آن وقت طالبان، اسامه بن لادن، رهبر و سایر اعضای شبکۀ القاعده را به واشنگتن نسپردند، دست به انجام این عملیات زد.
اسامه بن‌بادن، رهبر شبکۀ القاعده چندین سال بعد در یک عملیات نظامی ویژۀ امریکا در اوایل ماه می ۲۰۱۱ در شهر ابیت‌آباد پاکستان کشته شد.
حضور نظامی و جنگ امریکا در افغانستان نزدیک به بیست سال ادامه یافت.
بر اساس گزارش خبرگزاری اسوشیتید پرس، در این جنگ دو هزار و ۴۴۸ سرباز امریکایی کشته شدند.
شمار سربازان و نیرو های پولیس نظام پیشین جمهوریت افغانستان هم که در این دو دهه جان باختند، حدود ۶۶ هزار تن و تلفات جنگجویان طالبان در این مدت، بیش از ۵۱ هزار تن خوانده شده است.
دست‌آوردهای مهم بیست سال حضور نظامی و سیاسی امریکا و ناتو در افغانستان، سقوط دور اول حکومت طالبان، ایجاد نظام جمهوری، تأمین حقوق و آزادی‌های اساسی از جمله انتخابات، آزادی بیان، به رسمیت شناسی حقوق بشری تمام اقشار جامعه و پیوستن افغانستان به کنوانسیون‌های مهم بین‌المللی بود که بسیاری از آزادی شهروندان افغانستان را تأمین می‌کرد.
اما به باور برخی آگاهان سیاسی و شهروندان افغانستان، در حال حاضر این دست‌آوردها از بین رفته و طالبان برای بار دوم در افغانستان حاکم شدند.
