امروز دوم اکتوبر برابر به روز جهانی عدم خشونت است که به مناسبت روز تولد مهاتما گاندی، رهبر جنبش استقلال هند نامگذاری شده است.
این روز همه ساله به مصابۀ پیام‌آور حذف خشونت و ترویج صلح بزرگداشت می‌شود.
اما همزمان با ۲ اکتوبر شماری از افغانان در داخل می‌گویند، خشونت سیاسی- نظامی هنوز هم از آنان قربانی می‌گیرد.
یک زن جوان که نظر به مشکلات امنیتی نخواست نامش در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی گفت که در ۲۱ آگست ۲۰۲۱ بیوه شده است.
او دو کودک ۳ و ۶ ساله دارد.
او ادعا می‌کند که طالبان چند روز پس از حاکمیت دوباره شان بر افغانستان شوهرش را کشتند.
به گفتۀ این زن، شوهرش در شفاخانۀ نظامی ولایت کنر داکتر بود و هنگام سقوط نظام جمهوریت به رخصتی آمده بود که چند روز بعد وقتی رخصتی‌اش تمام شد، دوباره به وظیفه‌اش برگشت.
به گفتۀ او، طالبان حدود دو روز بعد از رفتن شوهرش به وظیفه، او و یک تن دیگر را به اتهام جاسوسی برای محمداشرف غنی، رئیس جمهور مخلوع افغانستان کشتند.
او می‌گوید، آنان چند روز بعد از دفن شوهرش توسط مردم از این خبر مطلع شدند:
"درجستجو و تحقیق آنان پیدا شد که گفتند برایش که داکتر صاحب فدا محمد را شهید ساختند به جرم جاسوس‌های اشرف غنی، اگر یادتان باشد در صفحات اجتماعی، در صفحات خبری که دو جاسوس اشرف غنی را در کنر به قتل رساندند که اصلاً نه عکسی از آنان را مانده بود نه چیزی فقط عکس دو تنه را مانده بود".
این زن تأکید کرد که شوهرش داکتر نظامی بوده و با وجود تغییر نظام ترجیح داده بود که بجای خانه‌نشینی یا فرار به کارش ادامه دهد.
سخنگویان حکومت طالبان به پرسش‌ها در این باره پاسخ ندادند، اما پیش از این بارها گزارش‌های مبنی بر کشتن، بازداشت و شکنجۀ نظامیان و کارکنان نظام پیشین جمهوریت را رد کرده اند.
پیر زنی از تخار نیز با بغض جمع شده در گلویش از کشته شدن پسر جوانش بعد از حاکمیت دوبارۀ طالبان قصه می‌کند.
می‌گوید، پسرش مجیب سلمان بود و به دلیل شدت جنگ در تخار به خانۀ دیگه پسرش به کندز می‌رود.
به گفتۀ او، دو سه روز بعد از سقوط کندز به دست طالبان، حوالی ساعت یک بجه شب یک گلولۀ "هاوان" به خانه‌شان اصابت کرده و هر دو پسرش زخمی می‌شوند.
این مادر در ددیده می‌افزاید، مجیب در شفاخانه از شدت زخم‌های بدنش جان می‌دهد و برادر کلانش از یک چشم معیوب می‌شود.
او در این مورد به رادیو آزادی چنین گفت:
"مجیب نام داشت از اینجا رفت گفت مادرجان اینجا جنگ است، رفت کندز، همانجا خانه برادر خود همانجا هاوان می‌آید می‌خورد، زخمی می‌شود تا صبح به هر کی زنگ می‌زند و ویدیوها پیش خود پُر کرده که صبح به اندیوال‌هایم نشان می‌دهم که من این رقم قوی هستم، برادر کلانش هم چره از این خانه به آن خانه رفته به چشم بچه کلانم خورده، بچه کلانم هم کور شد خیر، بچه‌گک را صبح آمدند بردند به شفاخانه کندز همانجا جان داد".
این مادر هنوز نمی‌داند که گلولۀ هاوان از سوی کی و کدام طرف جنگ شلیک شده است.
اسدالله ندیم، آگاه امور نظامی می‌گوید، تداوم خشونت در حکومت طالبان نتیجۀ چهار دهه تقابل و درگیری است، اما با این تفاوت که حکومت طالبان از خشونت برای پایداری قدرتش استفاده می‌کند:
"در دوره طالبان هم خشونت کم نشده، خشونت همچنان ادامه دارد و طالبان برنامه‌ای هم برای مهار خشونت ندارند، در بسیاری مواقع خشونت یا اعمال خشونت‌بار را منحیث یک وسیله، منحیث یک ابزار بخاطر تامین قدرت‌شان، بخاطر تحکیم پایه‌های قدرت‌شان استفاده می‌کنند و از خشونت کار می‌گیرند".
طارق فرهادی، آگاه امور سیاسی هم خشونت در افغانستان زیر حاکمیت طالبان را ناشی از خلاء قانونی می‌داند:
"بعد از آمدن طالبان خشونت به این حساب است که قانون روی همگی یکسان اجرا نمی‌شود متاسفانه و در مناطق مختلف افغانستان ما می‌شنویم که میزان خشونت وجود دارد، لت و کوب وجود دارد و قضاوت‌های بسیار عجولانه وجود دارد سر مردم بنام شریعت و دیگر چیزها و قانون چون نیست شریعت به دست همان کسی است که قربانی‌اش به دستش می‌افتد و چه رقم خشونت می‌کند".
رادیو آزادی خواست در مورد این اتهام‌ها و ادعا‌ها از حکومت طالبان بپرسد، اما ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان تا زمان نشر این گزارش به پرسش‌ها پاسخ نداد.
پیش از این دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در پایان ماه اسد در گزارشی ادعا کرده بود که طالبان از زمان تسلط به قدرت در افغانستان، بیش از ۸۰۰ مورد نقض حقوق بشر علیه اعضای حکومت پیشین از جمله نظامیان پیشین انجام داده اند که شامل قتل‌های فراقانونی، بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه و بدرفتاری و تهدیدات می‌شود.
اما ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در آن زمان یافته‌های این گزارش یوناما را به دور از حقیقت خوانده و گفته بود که برخی از موارد شخصی و ناشناخته انتقام‌جویی به گونۀ جدی توسط ارگان‌های مربوطۀ حکومت‌شان بررسی شده که تعداد آنها محدود است.
یوناما همچنان در ماه سرطان اعلام کرد که از ۱۵ آگست سال ۲۰۲۱ میلادی تا ۳۰ می ۲۰۲۳ میلادی ۱ هزار و ۹۵ غیرنظامی در افغانستان کشته و ۲ هزار و ۶۷۹ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند.
دوم اکتوبر برابر به سالروز تولد مهاتما گاندی، رهبر جنبش استقلال هند و پیشگام فلسفه و راهکار عدم خشونت در ۱۵ جون ۲۰۰۷ از سوی مجمع عمومی ملل متحد نامگذاری شد.
در وب سایت ملل متحد آمده که این روز جهانی فرصتی برای "انتشار پیام عدم خشونت از جمله از طریق آموزش و آگاهی عمومی" است.
قطعنامۀ ملل متحد به این مناسبت به ارتباط جهانی اصل عدم خشونت و تمایل به تأمین فرهنگ صلح، مدارا و تفاهم تأکید می‌کند. آنچه که ظاهراً در افغانستان یک نیاز جدی به نظر می‌رسد.
