«روز جهانی بیوه ها»؛ صد ها هزار زن بیوه در افغانستان با چه مشکلاتی مواجه اند؟

سازمان ملل متحد می‌گوید، خانواده‌های که سرپرستی آن را زنان بیوه بدوش دارند٬ بیشتر در برابر فقر آسیب‌پذیر اند و به توجه فوری نیاز دارند.

این سازمان با نشر گزارشی به مناسبت ۲۳ جون «روز جهانی بیوه‌ها» گفته که درگیری‌های مسلحانه، آوارگی و مهاجرت و همه‌گیری ویروس کرونا ده‌ها هزار زن را به تازگی بیوه ساخته و سبب شده شریک زندگی بسیاری زن‌ها ناپدید شوند.

به‌گفته این سازمان در حال حاضر بیش از ۲۵۸ میلیون زن بیوه در سراسر جهان وجود دارد.

در گزارش سازمان ملل متحد آمده که تجارب نشان داده که زنان بیوه اغلب از حقوق‌شان محروم بوده و مورد تبعیض قرار گرفته اند و این روز فرصتی برای اقدام در جهت دستیابی به حقوق کامل و به رسمیت شناختن زنان بیوه است.

سازمان ملل متحد از سال ۲۰۱۱ به این‌سو ۲۳ جون را به هدف جلب توجه به حمایت از زنان بیوه «روز جهانی بیوه‌ها» نام‌گذاری کرده است.

این در حالی‌ است که وضعیت زندگی زنان بیوه در افغانستان بدتر از گذشته شده است.

برخی از زنان که شوهران‌شان مسئولیت تأمین مخارج زندگی شان را بدوش داشتند می‌گویند پس از بیوه شدن٬ فقر تا حد گرسنگی دامن‌گیر آن‌ها شده است.

یک زن بیوه ساکن کابل که نخواست نامش در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی گفت که او از تحصیل هم باز مانده بود و پس از آن که شوهرش را دو سال قبل در یک حمله انتحاری از دست داد، هیچ کمکی دریافت نکرده و نفقه فرزندانش را از عاید لباس‌شویی در خانه‌ها به مشکل بدست می‌آورد:

"زندگی ام زیاد خراب است، واقعاً زیاد مجبور هستم، روزگارم زیاد خراب است، طفل کلان‌ام پنج ساله است، هنوز چهار طفل دارم که همه کوچک اند مشکلات اقتصادی آن قدر دارم که به اندازه آخر، شوهر من در یک انتحاری که در شهر شد شهید شد او به مسجد نماز خواندن رفته بود که در یک حمله انتحاری شهید شد."

مقدسه بانوی دیگری است که در کابل زندگی می‌کند و چهار سال قبل شوهرش را از دست داده است.

او از مشکلاتش به رادیو آزادی چنین می‌گوید:

"بسیار در جوانی بیوه شدم، وقتی بیوه شدم روزگارم بسیار سخت شد، مجبور شدم کار کنم، مسئولیت خودم و اولادهایم را بدوش بگیرم، اولادهایم هم بخاطر این‌که کار کنند مکتب را ترک کردند و یکجا با من کار می‌کردند، از پاک‌کاری خانه مردم گرفته تا تمامی کار های شاقه، بخاطر این‌که یک لقمه نان پیدا شود کار کرده بسیار مریضی‌ها برایم پیدا شده٬ جور نیستم."

این در حالی است که وزارت امور شهدا و معلولین حکومت طالبان می‌گوید با حذف نام‌های ۳،۵۰۰ تن از فهرست معلولین، یتیمان و زنان بیوه در ۱۵ ولایت، پروسۀ ثبت نام دوباره در همه ولایت‌های افغانستان را که به هدف بررسی متوقف شده بود، پس از چهار ماه از سر گرفته است.

عبدالحکیم حقانی معین این وزارت حدود یک هفته قبل در نشستی به این مناسبت در کابل گفت این افراد برخلاف طرزالعمل این وزارت ثبت شده بودند:

"۳،۵۰۰ فردی که به طرح وزارت امارت اسلامی برابر نبودند و ثبت شده بودند از این لیست حذف شدند، هدف این است این افراد که مربوط به ۱۵ ولایت می‌شوند در آینده از امتیازی که از سوی امارت اسلامی افغانستان به یتیمان، بیوه‌ها و معلولین داده می‌شود محروم ساخته شدند ما می‌خواهیم امروز روند جدید ثبت را آغاز کنیم."

عبدالحکیم حقانی در مورد معیار ها و طرزالعمل وزارت امور شهدا و معلولین حکومت طالبان توضیح نداده و هم نگفته که آیا افراد حذف شده از فهرست، از جمله معلولین، بیوه‌ها و یتیمان کارمندان نظام جمهوری پیشین بوده اند یا خیر.

بر اساس آمار این وزارت، ۸۰ هزار زن بیوه و ۳۵۰ هزار یتیم را ثبت دارند که تلاش می‌کنند تا توزیع کمک‌های نقدی از بودجه اختصاص یافته ۱۲ میلیارد افغانی سال جاری خورشیدی این وزارت، برای یتیمان، زنان بیوه و معلولین بزودی شروع شود.

وزارت کار و امور اجتماعی جمهوری مخلوع افغانستان شمار زنان بیوه و کودکان یتیم در افغانستان را سه و نیم میلیون اعلام کرده بود که بیشتر آنان شوهرهای شان را در نتیجۀ حوادث، جنگ‌های سال‌های اخیر بین نیروهای جمهوری مخلوع و طالبان، حملات انفجاری و انتحاری و بمب‌گذاری‌های کنار جاده‌ای از دست داده بودند.

از سوی هم حمیرا سادات فعال حقوق بشر می‌گوید نیاز است تا برای حل مشکلات زنان بیوه بخصوص در ولایت‌های دور دست افغانستان به دریافت راه‌های حل اساسی پرداخته شود.

او به رادیو آزادی چنین گفت:

"این زنان بیوه بعد از چند ماه که حمایت مالی شوند پس از آن روند زندگی خود را چگونه پیش ببرند؟ آن‌ها دوباره به مشکلات قبلی‌شان دچار می‌شوند، اما اگر ما برای آن‌ها زمینه فراگیری مهارت‌ها وحرفه را فراهم بسازیم و بجای ماهی دادن برای‌شان ماهی گرفتن را یاد بدهیم بسیار خوب خواهد بود."

زنان بیوه در حالی از بدتر شدن زندگی شان شاکی اند که حکومت طالبان در کنار محدودیت‌ها بر تحصیل زنان کار زنان را نیز در بیشتر اداره‌های دولتی و تمامی اداره‌های غیر دولتی ممنوع کرده است.

از سوی هم افغانستان در حال حاضر با بدترین بحران بشری روبه‌رو است که به گفته (اوچا) یا دفتر هماهنگ کننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد ۲۸.۸ میلیون تن به شمول میلیون‌ها زن و کودک نیاز به کمک‌های فوری دارند.