با حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان، دختران معلول نیز از تحصیل محروم شده اند.
یکی از دانشآموزان انستیتوت نابینایان در کابل که به دلیل حساسیت موضوع نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود میگوید که در مکاتب و انستیتوتهایی که زیر نظر انستیتوت تخنیکی و مسلکی تاسیس شده بود، درسهای اسلامی، عمومی و حرفهای میخواندند، اما اکنون از همۀ این آموزشها محروم هستند:
"برنامه درسی ما متفاوت است، دروس دیگری مانند تاریخ، جغرافیا، ادبیات و ساینس به ما کم تدریس میشد و بیشتر معارف اسلامی، مضامین عمومی، هنر و کامپیوتر را میآموختیم."
او میگوید، در گذشته نیز به آنان توجۀ کمتری میشد، اما اکنون همه چیز متوقف شده است.
یکی از دانش آموزان انستیتوت نابینایان تحت کنترل طالبان در ننگرهار که نخواست نامش در این گزارش ذکر شود، به رادیو آزادی گفت:
"من و خواهرم هر دو نابینا هستیم، قبلاً با هم مکتب میرفتیم، حالا من میروم اما خواهرم نمیتواند برود، ناراحتم، ما کوریم، حتی نمیتوانیم به هم نگاه کنیم، اما هنوز زنان اجازۀ رفتن ندارند."
لازم به ذکر است که آموزش و تحصیلات معلولان متفاوت و ویژه است.
به نابینایان با استفاده از خطوط بریل و به ناشنوایان با زبان اشاری آموزش داده میشود.
یکی از استادان انستیتوت نابینایان در کابل که نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود، در پیوند به آموزش ویژه نابینایان به رادیو آزادی گفت:
"زمینۀ تدریس برای معلولان در کورسهای دیگر برابر نیست، زیرا آنها به صورت ویژه تدریس میشوند، هرکس به آنها آموزش میدهد باید با آموزش ویژه آشنا باشد، خط بریل بلد باشد، به همین ترتیب، معلم ناشنوایان باید زبان اشاره را یاد بگیرد که بتوانند به درستی به آنها آموزش دهند و تنها نهادی که میتواند به آنها کمک کند، موسسات تعلیمات خاص و استثنایی هستند."
۱۴۵ انستیتوت و ۲۲۰ مکتب لیسه در کابل و ۱۰ ولایت مختلف در زیر کنترل ادارۀ تعلیمات تخنیکی و مسلکی که در کنترل حکومت طالبان است، فعالیت میکنند. ۶۴ هزار دانشآموز پسر و دختر در این انستیتوتها و مکتبها مشغول آموزش بودند که این مرکزها از ۱۷ ماه به اینسو به روی دختران بسته هستند.
لیدا، یکی از دانشآموزان لیسۀ ناشنوایان در کابل با استفاده از زبان اشاری در یک ویدیو به رادیو آزادی گفت، از اینکه اجازۀ رفتن به مکتب را ندارد، احساس خوب ندارد.
یکی از آموزگاران لیدا حرفهای را به ما بیان کرد:
"اسم من لیدا دختر ناشنوا هستم چون اجازۀ رفتن به مکتب را ندارم، حالم خوب نیست، اما در آینده امیدوارم درهای مکتب دوباره برای ما باز شود."
با این حال، مفتی فضل الرحمن فاضل، معین اداری و مالی ادارۀ تعلیمات تخنیکی و مسلکی حکومت طالبان میگوید که آموزش و تحصیل دختران در انستیتوتها و مکتبهای این اداره تا امر بعدی ممنوع است:
"همه دانشآموزان از صنف اول تا دوازدهم آنجا هستند و در رشتههای مختلف کار میکنند، اما بخش دخترانۀ آن متوقف شده است و ما منتظر هدایت مقامها هستیم و دختران در رشتههای مختلف کار میکنند، رشتهها ثقیل یا شاق برای دختران متوقف شده است."
آقای فاضل به پرسش ما در بارۀ اینکه کدام رشتهها برای دختران دشوار است، پاسخی ندادند.
با حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان، مکتبها به روی دختران بالاتر از صنف ششم تعطیل شدند.
محدودیتهای حکومت طالبان در زمینۀ تحصیل دختران در داخل و خارج از کشور مورد انتقادات گسترده قرار گرفته و واکنشهای گستردهای را نیز در پی داشته است، اما طالبان هنوز تصمیم خود را تغییر نداده اند.