مخالفت طالبان با هنرهای تجسمی در هرات هنرمندان این ولایت را از ادامه فعالیتهای هنری نگران ساخته است.
اداره امر باالمعروف و نهی از منکر طالبان در هرات میگوید که به تصویر کشیدن عکس انسان و حیوانات در اثرهای نقاشی و مینیاتوری حرام است و از آن جلوگیری میکند.
با روی کار آمدن حکومت طالبان برگزاری نمایشگاههای نقاشی و مینیاتوری در هرات متوقف شده و هنرمندان در بیسرنوشتی قرار گرفته اند. هنرهای تجسمی پیوند چند صد ساله با فرهنگ و تاریخ افغانستان دارد و بخشی از افتخارات تاریخ این کشور شناخته میشود.
حبیبالرحمان سلطانی پس از ۱۰ سال کار در رشته مینیاتوری از ادامه فعالیتهای هنری خود دلسرد شده و آینده هنر را در افغانستان ناروشن میداند.
او ۲۵ سال دارد و از رشته مینیاتوری هنرهای زیبای پوهنتون هرات فارغ شدهاست.
سلطانی ۵۰ اثر مینیاتوری دارد که در خلق آن از سبک مکتب هرات استفاده کردهاست. او در جریان فعالیتهای هنری اثارش را در سه نمایشگاه انفرادی و دهها نمایشگاه جمعی به نمایش گذاشته است.
با روی کار آمدن حکومت طالبان برگزاری نمایشگاههای آثار نقاشی و مینیاتوری در هرات متوقف شده و هنرمندان زیادی مانند حبیبالرحمان بیسرنوشت ماندهاند.
آقای سلطانی میافزاید: "در جامعهای که دولت توجهی و سرنوشتی برای این کار نکند، عاقبت خوبی در پی ندارد و یا باعث فراموش شدن هنر نهتنها از ذهن هنرمند، بلکه باعث نابودی یک فرهنگ بسیار مهم در افغانستان میشود. این کار یک جفای بزرگ در حق کسانی است که در طول سالها در راستای هنر زحمت کشیدند."
طالبان در ولایت هرات هر گونه اثر هنریکه در آن تصویر انسان و یا حیوان دیده شود را ممنوع کردهاند.
مولوی عزیز الرحمان رئیس اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان در هرات میگوید که اثرهای نقاشی و مینیاتوری باید فقط طبیعت و اشیای غیر زنده را نشان دهند.
بهگفته او، چهره انسان و یا هر زندهجان دیگر در آثار هنری حرام است و جلو آن گرفته میشود.
مولوی عزیز الرحمان میگوید: "جسم کشیدن از دیدگاه شریعت حرام است، تصویر از صورت حرام است. اگر تصویر را به دیوار نصب کند، حرام است. محتسبین ما منع کردهاند و نباید این کار انجام شود و چیزیکه از دیدگاه شریعت حرام باشد، ما اجازه آنرا نمیدهیم."
آگاهان فرهنگی هر گونه محدودیت در برابر هنرهای تجسمی را که بخش مهمی از فرهنگ و تاریخ افغانستان خوانده میشود، نگران کننده و نپذیرفتنی میدانند.
نعمتالله سروری یکی ازآگاهان فرهنگی در ولایت هرات میگوید، نقاشی و مینیاتوری پیوند عمیق با تاریخ افغانستان دارد و بخشی از افتخارات کشور است. او با اشاره به مکتب میناتوری هرات میگوید که بسیاری از کشورهای همسایه و منطقه با پیروی از این مکتب به هنر دست یافته اند، اما در افغانستان هرگونه محدودیت در برابر هنرهای تجسمی به معنی آتش زدن تاریخ کشور است.
آقای سروری گفت: "هنرهای تجسمی در تاریخ بشریت و تاریخ افغانستان هم ریشه عمیق در فرهنگ و هویت ملت و کشور ما داشته. هویت ملت و قدرت معنوی یک ملت در آثار تجسمی آن ظهور میکند و این باعث افتخار و بزرگی و شأن یک ملت نظر به سایر ملل میتواند محسوب شود."
نقاشی و مینیاتوری در افغانستان صدها سال پیشینه تاریخی دارد. مکتب مینیاتوری هرات توسط استاد کمالالدین بهزاد بیش از ۵۵۰ سال پیش به شگوفایی رسید و این هنر از طریق هرات به کشورهای همسایه و منطقه گسترش یافت.
در سال گذشته میلادی هنر مینیاتوری بهعنوان هنر مشترک میان افغانستان، ایران، ترکیه، تاجکستان و آذربایجان در لیست میراثهای فرهنگی جهان در سازمان یونسکو ثبت شد.
با این همه، در دو دهه گذشته هنرهای تجسمی در افغانستان به ویژه در هرات رشد چشمگیری داشته است. صدها هنرمند جوان با فراگیری این هنر از پوهنحی هنرهای زیبای پوهنتونهای کشور فارغ شدهاند.
اکنون با عملکرد سختگیرانه طالبان در برابر هنرهای تجسمی مشخص نیست که در آینده سرنوشت این هنر غنی و تاریخی و هزاران هنرمند مانند حبیبالرحمان سلطانی چه خواهد شد؟