با آن‌که وزارت صحت عامه افغانستان از دسترسی ۹۰ درصد افغان‌ها به خدمات صحی در سال ۱۳۹۷ سخن می‌زند اما شماری از افغان‌ها در ولایات مختلف کشور از عدم دسترسی به این خدمات شکایت می‌کنند.
آنان از ولایات مختلف کشور در صحبت با رادیو آزادی گفتند، نبود داکتران زن، تشخیص و تداوی نادرست از جمله مشکلاتی اند که افغان‌ها با آن روبرو هستند.
شماری باشنده‌های ولایت کندز می‌گویند، در کنار نبود داکتران متخصص در اکثر ولسوالی‌های این ولایت داکتران زن حضور نداشته و اکثر اوقات خانم‌هایی‌که مشکلات نسایی ولادی دارند، حتی با تهدید مرگ مواجه میشوند.
امیر محمد یکتن از باشنده‌های ولایت کندز مشکلات در بخش عرضه خدمات صحی در این ولایت را چنین بیان می‌کند:
"مشکل اول اینست که پرسونل مسلکی صحی بسیار کم است، دوای کافی نمی‌رسد، مریضان بخاطر تداوی بسیار انتظار می‌کشند تا برای‌شان نوبت برسد بخاطریکه پرسونل مسلکی صحی بسیار کم است همین مشکلات شفاخانه است که باید دولت به آن توجه کند."
امیر محمد از حکومت بخصوص وزارت صحت عامه می‌خواهد تا در ساحاتی که مردم به مراکز صحی دسترسی ندارند در آنجا کلینیک اعمار نماید و در کنار آن داکتران مسلکی را به وظایف بگمارد، تا در وقت ضرورت به مشکلات صحی مردم رسیدگی شود.
اما وزارت صحت عامه افغانستان می‌گوید که تعداد قابله‌ها در کشور به ۴ هزار تن رسیده‌است.
علاوه بر امیر محمد، حی گل از ولایت هلمند نیز از نبود داکتران متخصص زن و کمبود دوا در شفاخانه‌های دولتی شکایت می‌کند:
"در ولایات دور دست کشور مردم به کلینیک‌ها دسترسی ندارند مریضان با مشکلات زیاد مواجه هستند زیرا آنجا مرکز صحی وجود ندارد و از دولت می‌خواهیم برای ما مراکز صحی بسازد."
پیش از این سازمان صحی جهانی نیز وضعیت خدمات صحی را در افغانستان نگران کننده خوانده و گفته بود که ۴۰ درصد افغان‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی به خدمات صحی دسترسی ندارند.
اما سهیلا باشنده ولایت کنر می‌گوید که عرضه خدمات صحی تا حدی در این ولایت بهتر شده اما این خدمات بسنده نیست و باید در این زمینه کارهای بیشتری صورت گیرد.
وی گفت:
"در گذشته‌ها زنان در این ولایت بخاطر دسترسی به خدمات صحی مشکلات زیادی داشتند اما حالا این وضعیت اندکی بهتر شده و نرس و قابله‌ها فارغ شده‌اند و حالا در ولایت کنر برای زنان سهولت‌ها ایجاد شده اما کارهای صورت گرفته بسنده نیست و ما می‌خواهیم یک بخش نسایی در شفاخانه ایجاد گردد و شفاخانه کنر وسیع و تجهیزات آن مکمل گردد."
مشکلات دسترسی به خدمات صحی در ولایات، حتی برخی کارمندان صحی را در کابل نیز نگران ساخته است.
عطیه نیکان که خود قابله در یکی از شفاخانه‌های کابل است در صحبت با رادیو آزادی گفت، هر چند عرضه خدمات صحی در کابل معیاری گردیده اما به گفته وی در ولایات دور دست کشور هنوز هم مردم به خدمات صحی معیاری دسترسی ندارند.
وی افزود:
"خدمات صحی در اکثر ولایات افغانستان بسیار اندک است خودم قابله هستم و این را می‌دانم که خدمات صحی در کابل خوب اما ولایات را که دیده‌ام در آنجا عرضه خدمات صحی بسیار کم است و به همین دلیل مرگ و میر مادران در آنجا‌ها بسیار زیاد است."
پیش از این مردم ولایت غور نیز از کمبود امکانات صحی و نبود دوا در شفاخانه‌ها شکایت کرده و گفته بودند که آنان از مجبوریت مریض‌های شانرا به شفاخانه‌های دولتی می‌برند تا طور رایگان تداوی شوند اما بخاطر نبود امکانات در این شفاخانه‌ها حتی آن‌ها مجبور هستند تا یک دانه سوزن را هم خریداری کنند.
از سوی هم نادر بلوچ یکتن از اعضای مشرانو جرگه نیز روی کارکردهای وزارت صحت انتقاد کرده می‌گوید، اگر خدمات صحی درست باشد چرا هنوز هم مردم بخاطر تداوی به بیرون از کشور سفر می‌کنند:
" هیچ نوع توجهی در عرضه خدمات در سطح افغانستان صورت نگرفته و حکومت بخصوص وزیر صحت عامه نتوانسته که یک یا دو شفاخانه معیاری که مردم بتوانند در آنجا بروند را بسازد، تاجر و سرمایه دار خو به بیرون از کشور می‌روند اما برای مردم فقیر خدمات صحی را معیاری سازند."
آقای بلوچ هم‌چنان از حکومت می‌خواهد تا یکبار دیگر به مسایل خدمات صحی توجه کرده و مراکز صحی را در کشور معیاری سازد.
با این همه وزارت صحت عامه افغانستان تا حدی مشکلات در بخش صحت را می‌پذیرد اما می‌گوید، در جریان چند سال اخیر پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در بخش‌های مختلف عرضه خدمات صحی بمیان آمده‌است.
فیروزالدین فیروز وزیر صحت عامه در این مورد می‌گوید:
"پیشرفت‌ها در برخی نقاط بسیار قابل ملاحظه است بطور مثال در مرگ و میر اطفال زیر سن پنج سال در سال ۲۰۰۳ دو صدو پنجاه و هفت فی هزار بود اما سروی فعلی نشان می‌دهد که ۴۹ فی هزار است یعنی هشتاد درصد کاهش، تعداد افزایش مراکز صحی از ۷۰۰ مرکز صحی در سال ۲۰۰۳ حالا به بیش از سه هزار در سال ۲۰۱۸ رسیده افزایش تعداد قابله‌ها، ولادت‌های داخل مراکز صحی بیشتر شده است."
به گفته مقامات وزارت صحت عامه، افزایش ۵۷ درصدی ولادت‌ها در مراکز صحی، استفاده ۶۸ درصدی مردم از شفاخانه‌های دولتی، افزایش تعداد مراکز صحی به بیش از ۳ هزار مرکز از جمله پیشرفت‌های وزارت صحت عامه در چند سال اخیر عنوان میشوند.
فرشته ندا
