مسکو در ۲۷ دسمبر ۲۰۱۶ میلادی از نشست میزبانی کرد که در آن نماینده‌های چین، پاکستان و روسیه در مورد وضعیت افغانستان صحبت کردند، اما در این گفت‌وگو‌ها از حکومت افغانستان دعوت نشده بود که عکس‌العمل تند مقام‌های افغان را برانگیخت.
ریاست جمهوری افغانستان در آن زمان گفت، هیچ صحبت در مورد افغانستان بدون حضور داشت مقام‌های افغان موثر نخواهد بود.
اینبار مسکو باز هم قرار است میزبان یک نشست دیگر پیرامون صلح در افغانستان باشد، در این نشست نه تنها از افغانستان دعوت شده بلکه ایران و هندوستان نیز اشتراک کننده‌های جدید خواهند بود.
برگزاری نشست شش جانبه در مورد افغانستان به اشتراک هندوستان، پاکستان، افغانستان، چین، ایران و روسیه پس از سفر وزیر خارجه افغانستان به روسیه اعلام شد.
صلاح الدین ربانی در مسکو به خبرنگاران گفت، کشورهای که از تروریزم حمایت می‌کنند، پدیده هراس افگنی برای آنان نیز خطر آفرین است و کشورهای منطقه باید برای مبارزه با این پدیده بسیج شوند.
پیش از این مقام‌های افغان اسلام آباد را به حمایت از شورشیان که در افغانستان فعالیت می‌کنند، متهم کرده و همچنان نگرانی شانرا در مورد نزدیکی تهران و مسکو با گروه طالبان ابراز کرده‌اند.
با اشتراک کشور های‌که یا به حمایت و یا هم به نزدیکی با طالبان متهم شده‌اند، حکومت افغانستان در مورد نشست مسکو تا چه حد خوشبین است؟
حضرت عمر زاخیلوال سفیر افغانستان در اسلام آباد که در تلاش‌های اخیر حکومت افغانستان برای مذاکره با طالبان سهم دارد، در پاسخ به این سوال گفت:
"ما باید در مورد نشست مسکو محتاطانه خوشبین باشیم، چون این بار اول نیست که همچو یک نشست در مورد افغانستان دایر میشود، پیش از این نشست‌های چهار جانبه دایر شدند و شاهد نشست‌ها به میانجیگری ترکیه، انگلستان، امریکا و کشورهای عرب نیز بودیم. بدون شک که جنگ افغانستان ابعاد منطقوی دارد، جنگ داخلی نبوده و از خارج تحمیل شده‌است. کشور‌های‌که در منطقه‌اند و همسایه ما می‌باشند در این جنگ دخیل بودند و بدون شک که در حل آن نیز نقش دارند."
نقش پاکستان همواره در مذاکرات صلح افغانستان عمده خوانده شده‌است، حکومت افغانستان و جامعه جهانی بار‌ها از اسلام اباد خواسته‌اند تا دست از حمایت آن عده گروه‌های شورشی بکشد که گفته میشود در قلمرو پاکستان مستقر اند.
بر اساس گزارش‌ها، شبکه حقانی در وزیرستان شمالی، برخی از اعضای گروه طالبان به رهبری هبت الله اخندزاده در کویته و برخی هم در پشاور و خانواده ملا عمر موسس این گروه در کراچی بود و باش دارند.
سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی و روابط خارجی صدراعظم پاکستان در دوم ماه مارچ ۲۰۱۶ میلادی در جریان صحبت در یک گردهمایی در نهاد شورای روابط خارجی امریکا در واشنگتن گفت، رهبران طالبان افغان و خانواده‌های شان در پاکستان زندگی می‌کنند، از خدمات و سهولت‌های صحی در این‌کشور بهرمند می‌شوند و روی همین دلیل است که پاکستان بالای طالبان افغان نفوذ دارد.
با این‌که مقام‌های پاکستانی حضور طالبان در کشورشان و داشتن نفوذ بالای این گروه را تائید کرده‌اند، خواست حکومت افغانستان از پاکستان چیست؟
حضرت عمر زاخیلوال در پاسخ گفت:
"پاکستان بالای مخالفین مسلح افغانستان نفوذ دارد از همین رو خواست افغانستان این بود که همین اثر و رسوخ را بشکل مثبت بخاطر آوردن صلح استفاده کند که در آن بخش پیشرفت نداشتیم پس خواست افغانستان تغییر کرد. تقاضای افغانستان از پاکستان اینست که طالبان را به میز مذاکره نیارد بلکه از حمایت مخالفین دست بکشد، بدون حمایت بیرونی افغانستان می‌تواند راه صلح با مخالفین را پیدا کند."
آگاهان بدین باور اند که پاکستان با حمایت از مخالفین مسلح دولت نقش خود در صلح افغانستان را به جهانیان مهم نشان داده و تلاش کرده تا امتیاز گیری کند، اما افراسیاب ختک رهبر ایالتی حزب نشنل عوامی در پشاور می‌گوید، توجه بین‌المللی برای افغانستان خوب است اما مسایل مربوط به افغانستان را تنها بگونۀ بین‌الافغانی می‌توان حل کرد.
وی افزود:
"بالای افغانستان همه چیز تحمیل شده یا از سوی ابر قدرت‌ها و یا هم از سوی بازیگران منطقوی از همین رو تاکنون نتیجه بدست نیامده‌است. تا زمانیکه تلاش‌ها بین‌الافغانی نباشد نتیجه نخواهد داشت باید بگذارند که افغانستان تصمیم اش را خودش بگیرد."
پیش از این، نشست چهار جانبه برای پنچ بار با اشتراک افغانستان، پاکستان، چین و امریکا پیرامون صلح افغانستان در داخل و خارج کشور برگزار شد، اما دور پنجم این نشست زمانی بی‌نتیجه ماند که پاکستان با وجود تعهد نتوانست گروه طالبان را به میز مذاکرات بکشاند.
اما اینبار امریکا در نشست مسکو حضور نخواهد داشت.
امریکا کشوری‌که هنوز هم در جنگ افغانستان دخیل است و بیشترین کمک‌های مالی را با آن‌کشور می‌کند، آیا عدم حضور نماینده این‌کشور خلاء را در پروسه به هدف برقراری ثبات در افغانستان به وجود نمی‌آورد؟
حضرت عمر زاخیلوال سفیر افغانستان در اسلام آباد می‌گوید، اگر گفت‌وگو‌ها در نشست مسکو صادقانه باشد، این نشست مورد حمایت امریکا قرار خواهد گرفت.
وی گفت:
" نتیجه مهمتر از شکل مجلس است، امریکا حضور داشته باشد یا نداشته باشد موضوع در مورد افغانستان، امن در آن‌کشور و منطقه است و اگر همچو نشست در تأمین صلح و ثبات در افغانستان و منطقه کمک کند حتماً مورد حمایت امریکا هم قرار می‌گیرد."
امریکا که در سال ۲۰۰۱ میلادی با حمله بالای افغانستان، رژیم طالبان را سرنگون کرد، هنوز هم ۸۴۰۰ سرباز آن در افغانستان مستقر اند.
حسین علی زاده کارشناس مسایل ایران مستقر در فنلند نیز با آقای زاخیلوال در مورد عدم حضور امریکا در نشست مسکو هم نظر است و می‌گوید، حکومت افغانستان در نهایت نتایج نشست مسکو را با امریکا شریک خواهد کرد.
آقای علی زاده در رابطه به نقش ایران در نشست مسکو به رادیو آزادی گفت:
"افغانستان به عنوان کشور بسیار مهم برای ایران، شاهد هر گونه تحول که باشد برای تهران حایز اهمیت است. ایران نه تنها با حکومت مرکزی افغانستان روابط دارد بلکه گفته میشود که اخیراً با گروه طالبان نیز روابط برقرار کرده و به همین اساس حضور ایران در نشست مسکو بسیار مهم است."
ایران اخیراً به داشتن روابط نزدیک و حمایت از گروه طالبان متهم شده‌است.
جان نیکلسن قوماندان عمومی ماموریت حمایت قاطع ناتو در افغانستان به تاریخ نهم فبروری در کمیته نظامی مجلس سنای امریکا از روسیه و ایران شدیداً انتقاد کرد و گفت، این‌ها کشورهای اند که به طالبان مشروعیت می‌بخشند و تلاش‌های حکومت افغانستان را برای ایجاد یک کشور با ثبات زیر سوال می‌برند.
چین هم یکی از کشورهای اشتراک کننده نشست مسکو است که گفته میشود از نفوذ اش بالای پاکستان می‌تواند برای همکاری در روند صلح افغانستان استفاده کند.
گزارش‌ها از ملاقات میان مقام‌های چین و رهبران گروه طالبان در ماه می سال ۲۰۱۵ میلادی خبر دادند.
نکته مورد توجه دیگر اینست که در این نشست هندوستان رقیب دیرینه پاکستان نیز اشتراک می‌کند.
پیش از این، هند و پاکستان همدیگر را به استفاده از خاک افغانستان علیه یکدیگر متهم کرده‌اند.
در ششمین نشست قلب آسیا که در چهارم دسمبر ۲۰۱۶ میلادی در شهر امرتسر هندوستان برگزار شد، صدراعظم هند و رئیس جمهور افغانستان، هر دو پاکستان را به حمایت از گروه‌های تروریستی متهم کردند که جنوب آسیا را بی‌‌ثبات ساختهاند.
آیا رو در رو شدن این دو رقیب دیرینه در نشست مسکو می‌تواند به نفع افغانستان باشد یا این‌که به یک محل دیگر کشمکش میان اسلام آباد و دهلی نو مبدل خواهد شد؟
رستم شاه مهمند سفیر سابق پاکستان در افغانستان در صحبت با رادیو آزادی اشتراک هند و پاکستان در نشست مسکو را اقدام نیک خوانده گفت، نباید نقش هندوستان در تأمین صلح و ثبات در افغانستان را نادیده گرفت.
وی گفت:
" فکر می‌کنم که حصول یک موقف مشترک از این نشست ممکن نباشد زیرا هند و پاکستان نظریات مختلف دارند امااین خوب است که در نشستی که روی وضعیت افغانستان بحث میشود هند اشتراک خواهد داشت، هند پنجمین کمک کننده بزرگ در بازسازی افغانستان است و باید در نشست‌های که در مورد افغانستان برگزار میشود، نقش عمده داشته باشد."
نشست شش جانبه مسکو در مورد افغانستان قرار است در حالی برگزار شود که سیگار یا اداره سرمفتش خاص امریکا در امور بازسازی افغانستان در گزارش اخیرش گفت، با آن‌که عملیات نظامی زمستانی در افغانستان جریان دارد اما نظامیان افغان در مدت چهار ماه کنترول پانزده درصد خاک افغانستان را از دست داده‌اند.
براساس گزارش سیگار، در حال حاضر کنترول ۹ ولسوالی در سرتاسر افغانستان در دست طالبان مسلح قرار دارد، در حالیکه در ۳۲ ولسوالی نفوذ دارند و ۱۳۳ ولسوالی دیگر افغانستان شاهد رقابت میان نیرو‌های افغان و طالبان مسلح اند.
فرشته نگاه
