Кыргызстандык кыз-келиндер Түркияда тейлөө, үй кызматтарында жана туристтик гид болуп эмгектенишет. Тилекке каршы кыргыз мигранттар оор жумуштарды аткарып, кордолгон күндөргө да туш болушат. Ошондой эле жеңил акча табууга алданып барып, сексуалдык кулчулукка туш болгон учурлар аз эмес. Азаттыктын “Аялзат” түрмөгүндө бүгүн Түркияда иштеп жүргөн кыргызстандык кыз-келиндер тууралуу сөз кылабыз.
Кыргызстанда аялдар укугу жаатындагы уюмдардын байкоосуна ылайык, айрым ата-энелер материалдык абалы жакшы күйөө бала табылса кыздарынын жаш курагына карабай турмушка берүүнү каалашат. Адистер ушул сыяктуу көрүнүштөрдөн улам өлкөдө секелектерди күйөөгө узатуу тыйылбай келет дешет. Бирок ошол эле учурда социалогдор бойго жеткен кыздардын жар тандоодо түшүнүктөрү өзгөргөнүн айтышат. Болочок күйөө тандоодо кыздар жигиттин материалдык абалына көбүрөөк көңүл бурушат деген талаштуу пикир бүгүн деле актуалдуу.
Кыргызстанда улгайган аялдар көбүнесе үйдө небере багат же чарбачылык менен алектенип, коомдук иштерге мурдагыдай активдүү катышпай, оолактай баштайт. Айрымдары болсо ишке жараксыз болуп калганда өз балдарынын эле зомбулугуна учурап калган учурлар да арбып бара жатат.
Нью-Йорктогу мода жумалыгында 2017-жылдын жазгы коллекциясын көрсөтүүдө хижабдын түркүн түсү чыгып, тарыхта алгач ирет кийимдин бул стили дүйнөлүк мода айдыңына кирди. Ал арада Кыргызстанда хижаб кийген кыз-келиндер барган сайын көбөйүүдө.
Соңку кездери кыз-келиндер катышкан чыр-чатактар тууралуу маалыматтар көбөйдү. Акыркылардан болуп ичкилик ичкен абалында Алматы − Куала-Лумпур багытындагы учакта чатак чыгарып, жүргүнчүлөрдү бейпайга салган кыргызстандык селки тууралуу видеотасма интернет желесинде кызуу талкууланууда.
Элзада Муминова 2004-жылы 15 жашында Казакстанга чала тааныш үй-бүлө менен барып, күңдүккө сатылып кеткен. 13 жылдык азаптуу өмүрү тууралуу ал өзү "Азаттыктын" студиясына келип айтып берди.
1950-60-жылдары Кыргызстандын түштүгүндө кыздарга 10-классты бүтүү, андан соң жогорку же орто окуу жайга барып, билимин улантуу жеңил иш болгон эмес. Буга байбичелер Айымпаша Ажымурат кызы менен Ырыс Молдо Жээнбай кызынын тагдыры далил.
Кыргызстанда руханий өксүктү толтуруу жолун динден издеген кыз-келиндер арбыды. Муну атынчалардын эле эмес, эркек аалымдардын дарсын угууга ынтызар ислам жолундагы аялдардын саны өскөнүнөн байкоого болот.
Интернет тааныштырат, ажыраштырат...
Соңку жылдары кыргызстандык кыздар арасында гуманитардык багытка ыктап, киреше булагы жогору, абройлуу деп саналган техникалык кесиптерден оолактагандар арбыды.
Маалыматтарга ылайык, Кыргызстанда өспүрүм куракта турмуш кургандардын саны жалпы баш кошкондордун дээрлик 13 пайызын түзөт. Бул деген жыл сайын 7 миңдей секелек кыз күйөөгө тиет дегенди билдирет.
Кыргызстанда үй бүлөдө зомбулук көргөн аялдар милиция менен соттун көңүл сыртында калып жатат. Ошондой эле күнөөлүүнү жоопко тартуу, иликтөө амалдарын жүргүзүү, адилет соттук териштирүүлөрдү жүргүзүү кыйла аксап келет. Хюман Райтс Вотч уюмунун соңку баяндамасында Кыргызстандагы зомбулукка кабылган аялдар, кыздар маселесине жана мамлекет бул көйгөйдү чечүүдө кандай чара көрүп жаткандыгына байкоо салынган.
Дагы жүктөңүз
