Ишкерлердин укугубу же Орусиянын оюнубу?

20-февралда өткөргөн жыйынында аталган бирикменин өкүлдөрү Бажы союзун колдой турганын да кабарлашты. Бул иш-чара Орусия элчилигинин өкүлүнүн коштоосу астында өткөнүнөн улам серепчилер ырасмий Кремлдин Кыргызстанга басымы катары да баалашты.

Епифанцев: Биз саясатка аралашабыз!

“Мекендештер гильдияларынын бирикмеси” Кыргызстанда саясий кырдаал, этностор аралык мамилелер жана бизнес чөйрөсүндө кооптонууга негиз бар экенин билдирип, өз кызыкчылыктарын коргоого активдүү киришерин белгилешти. Бирикменин төрага орун басары Станислав Епифанцевдин айтымында, мындан ары бул уюм жөн гана сырттан байкоо салып тим болбостон, кыргыз коомундагы дээрлик бардык жараяндарга аралашууна көздөйт:

- Биз сырткы өнөктөштөр менен, биринчи кезекте Орусия менен мамилени өнүктүрүү боюнча иш-чараларга катышабыз. Ошондой эле гуманитардык маселелерге көңүл буруп, долбоорлорду ишке ашырганы жатабыз. Биз баарыбыз жаран болгондуктан, шайлоого катышып, депутаттарга добуш бергендиктен өз кызыкчылыктарыбызды талап кыла алабыз. Мыйзамды сыйлап, салык төлөгөн жаран катары биз кайсы бир жараянды колдоп, же ага каршы чыкканга акыбыз бар. Эгер биздин кызыкчылыгыбызга туура келген партиялар болсо, аларды колдоого даярбыз.

“Мекендештер гильдияларынын бирикмеси” көбүнесе Кыргызстандагы орус ишкерлерге тиешелүү компаниялар менен гильдиялардын башын бириктирет. Мындан бир жарым жыл мурда түзүлгөн уюмдун курамында 170ке чукул ишкана бар. Алардын айрымдарынын кожоюндары Орусиянын жарандары.

Кыргыз-орус бизнес коомчулугунун кызыкчылыктарын коргогон бул бирикме Кыргызстандын Бажы биримдигине киришин колдоорун да билдирүүдө. Маалымат жыйынына катышкан Орусиянын Кыргызстандагы элчилигинин кеңешчиси Евгений Терехин да бул демилгени колдоорун “Азаттыкка” кабарлады:

- Бажы биримдигине кирүү бул Кыргызстандын өзүнө эле пайдалуу. Бул жагдай кыйынчылыктар менен коштолот деген сөздөр айтылып келет. Бирок жашоонун манызын алып караганда, бардык эле жаңы башталган иштерде кыйынчылыктар болбой койбойт.

Бизнес менен саясатты ажыратыш керекпи?

Бүгүнкү демилге кыргыз президенти Алмазбек Атамбаевдин жакынкы күндөрү Москвага бараар алдында Орусиянын Кыргызстандагы базаларынан акча талап кылабыз деген билдирүүсүнө удаа болуп жатат.

Бишкектик саясый экперт Леонид Бондарец бирикменин ниетин жакшы саамалык катары баалады:

- Орусияга кетүүнү каалагандардын баары көчүп бүтүштү. Бул жерде Орусияга барууну каалабагандар эле калышты. Адамдар укуктары бийлик тарабынан эске алынбай калган учурда кемсинтүүгө кабылгандай сезишет. Натыйжада ар кыл маселелерди чечүүдө активдүү катышуу муктаждыгы келип чыгууда. Мен бул бирикме өлкө турмушуна активдүү катышып, ички саясаттын түптөлүшүнө кызматташат деп үмүттөнөм.

Өткөн аптада орус элчиси Валентин Власов Кыргызстан бийлиги орусиялык инвесторлорго жоопкерчилик менен мамиле кылбаганын сынга алган. Себеби буга чейин кыргыз жергесинде иш алып барган орусиялык айрым тоо-кен ишканаларынын иши жергиликтүү калктын нааразылыгынан улам үзгүлтүккө учураган.

Саясат таануучу Марат Жаанбаев бирикменин бизнес тармактары боюнча сын пикири жүйөөлүү деп эсептейт. Бирок маселенин саясий өңүтү башкада деди илимпоз:

- Саясий деңгээлден караганда, бул Орусиянын Кыргызстанда болгон кызыкчылыктарын алдыга жылдыруу, Орусиянын жеке эле ишкерлердин эмес, мамлекеттик деңгээлдеги саясатын Кыргызстанда жүргүзүп, Кыргызстанга таңулоо. Ушундай деп бааламакмын. Менин оюм боюнча, бул терс көрүнүш. Себеби башка бир мамлекет өзүнүн саясаты менен кызыкчылыктарын ушундай мамлекеттик деңгээлде таңуулаганга эч бир акысы жок. Анткени биз көз карандысыз өлкөбүз. Өзүбүздүн мандатыбыз бар.

Бүгүнкү маалымат жыйынына Орусия элчилигинин өкүлү катышканы да түрдүү суроолорду жаратууда. Бул боюнча серепчи Жыргалбек Касаболотов ой-пикирин ортого салды:

- Эгерде Орус элчилигинен өкүлдөр ээрчип келип, ушул маалыматты айтып жаткан болсо, бул алардын кызыкчылыгы бар экенин көрсөтөт. Кызыкчылыгы жок адам кошо келип, андай маалыматты бербейт. Экинчиден, бирикменин саясий турмушка аралашабыз дегени кандай формада экенин карап көрүш керек. Эгер түздөн-түз партия түзө турган болсо, буга биздин мыйзамдар жол бербейт.

2009-жылдагы эл каттоонун жыйынтыгына ылайык, Кыргызстанда 400 миңдин тегерегинде орус улутундагы жарандар калган. 1999-жылдан бери эле 200 миңге жакын орус Кыргызстандан көбүнесе Орусияга көчүп кеткен.

Орус ишкерлеринин кызыкчылыгын коргогон “Мекендештер гильдияларынын бирикмеси” эртең Бишкекте конгресс өткөрүп, Кыргызстандагы кырдаалды талкууга алганы жатат.