Сооронбай Жээнбеков 6-мартта журналисттер менен бейрасмий жолугушуусунда Орусияны таяныч кыла турган ишенимдүү өнөктөш катары сыпаттады. 18-марттагы шайлоодо учурдагы орус президенти Владимир Путиндин жеңишин кааларын шардана кылды.
ГЭСтердин багы тушалып турат
Кыргыз өкмөтүнүн Орусия менен ГЭСтерди куруу боюнча эл аралык келишимин денонсациялоо жараяны соңуна чыкты.
Кыргыз президентинин бул баасы Орусиянын өлкө башчысы Владимир Путиндин Евразия экономикалык биримдигинин алкагында интеграцияны күчөтүү демилгесине туш келди.
Мындай демилгени орус президенти өткөн аптада Федералдык жыйынга жасаган кайрылуусунда көтөргөн. Ал Кыргызстан мүчө болгон Евразия экономикалык биримдигинин алкагында интеграцияны күчөтүп, глобалдык атаандаштыкка туруштук берүүчү уюшмага айлантууга аракет көрүлөрүн белгилеген.
Владимир Путиндин бул кайрылуусу 18-мартка белгиленген Орусиядагы президенттик шайлоо алдындагы программа катары бааланды. Ошондуктан бир катар эксперттер Путин шайлоодо жеңишке жетсе, Борбор Азия өлкөлөрүнө, анын ичинде Кыргызстанга таасирин күчөтүүнү улантат деген божомолун билдирүүдө.
Идеология жана прагматикалык пайда
Москва Жогорку Экономикалык мектебинин профессору Дмитрий Евстафьев Путиндин билдирүүсүнүн Евразиядагы өнөктөштөрү үчүн маанисин талдап чыккан. Ал "Путин акыркы кайрылуусунда Москванын Евразиялык интеграцияда идеология менен катар прагматикалык пайдасын да көрсөтүүгө аракет кылды" деген пикирин жазып чыкты.
Кыргызстандын мурдагы тышкы иштер министри Аликбек Жекшенкуловдун пикиринде, Батыш өлкөлөрү менен мамилеси начарлап турганда Москва постсоветтик аймактагы өлкөлөр менен мамилени дагы күчөтүүгө аракет кылат. Мындай мамилеге кыргыз бийлиги да кызыкдар экенин дипломат белгиледи:
- Эки өлкө ортосундагы мамилени чыңдоого, стабилдүүлүктү кармоого эки тарап тең кызыкдар. Менин пикиримде, эң негизгиси коопсуздук. Бизге Орусия менен кызматташып, мамилени бекемдеп, коргонууга мүмкүн болот. Биздин бул жааттагы абалыбыз анча жакшы эмес экени белгилүү. Ошондуктан ырааттуу мамиле керек.
"Мигранттарды унутпайлы"
Ошол эле кезде ЕАЭС, ШКУ жана ЖККУ сыяктуу уюмдарда кызматташтыкты эске албаганда Бишкек менен Москванын мамилесиндеги негизги факторлордун бири Орусияда иштеп жүргөн эмгек мигранттары. Расмий саны 700 миңден ашкан кыргызстандыктарды эске алуу менен кыргыз бийлиги мамилени жакшыртууга аракет кылып келет.
Жогорку Кеңештин Эл аралык иштер боюнча комитетинин төрага орун басары Абдывахап Нурбаев эки өлкөнүн катнашында бул факторду эстен чыгарууга болбой турганын айтты:
- Орусия стратегиялык өнөктөш. Ал жакта жүз миңдеген жарандарыбыз иштеп жатат. Дагы бир фактор - мунайды ал жактан алабыз. Бирок ошого карабай биз алар менен тең ата мамиле түзүүгө аракет кылышыбыз керек. Кандай болгон күндө да, өзүбүздүн кызыкчылыкты коргогонго аракет кылабыз.
Орусия аскер базаларын чыңдай баштады
Орусия аскер базаларын чыңдай баштады
Ал эми Жогорку Кеңештин мурдагы депутаты Равшан Жээнбеков Кыргызстандын тышкы саясатта бир гана векторду карманып, Орусия менен мамилеге артыкчылык беришин жактырбайт. Саясатчы бул жаатта башкаруучу элитанын "күнөөсү" көп экенин белгиледи:
- Биринчиден, Орусия менен мамиледе объективдүү себептер бар. Бирок ошону менен бирге биздин жетекчилер шайлоо алдында мени колдогула, президент болсом дагы көп көңүл бурам, стратегиялык багыттарды мурдагыдан да көп өткөрөбүз деп жатып, ушундай абал жаралды.
Ошол эле кезде башы ачылбаган айрым маселелер бар. Буга чейин Кыргызстандын түштүгүндө Москва экинчи аскерий базаны ачууну маселеси айтылганы менен так кесе чечим кабыл алына элек.
Андан тышкары Орусия менен биргеликте курууга кол коюлуп, кийин жокко чыгарылган Камбар-Ата 1 жана Жогорку Нарын ГЭСтер каскады боюнча маселе ара жолдо турат. Бул жаатта келишим жокко чыкканы менен Нарын ГЭСтер каскадын курууга сарпталды деген 37 миллион доллардын тагдыры чечиле элек.
