Корумду айылынан жогору жайгашкан Көк-Көл жайлоосунда жайкысын элдин малы багылат. Бул жайлоо Казакстанга чектеш жайгашкандыктан, төрт түлүктүн ары өтүп кеткен учурлары көп катталат.
Бул жолу да жок издеген малчылар чек арадан өтүп барып, малын айдап келаткан жеринен чек арачылардын колуна түшкөнүн камалган балдардын апасы Динара Бегинбаева айтууда:
- Үч чабан, эки торпок баккан бала казактын чек арасынан өтүп кетип, кармалып калышты. Мал чек арадан өтүп кеткендиктен айдап чыгалы деп кирген экен. Эртеси мал алат элек деп айылдан келген үч бала да ал чабандарды издеп, чек арадан өтүп кетиптир. Алар да кармалып калышты. Ошентип казактар балдарыбызды кармап алып, чыгарбай жатат.
Камакта жаткан кыргызстандык сегиз жарандын эң кенжеси - 16 жаштагы Кутман Асанов. Анын атасы жылкычы Көчөрбай Узаков ноокастап калып, өзү айылга түшүп, жайлоого уулун жиберген экен. Уулу камалганын укканда жергиликтүү бийликтин жардамы менен ошол жерге барып, камактагы дагы бир жаран Үсөн Узаковдун 846 коюн чыгарышкан:
- Биз бардык. Казак чек арачылар келишиптир. Биз кыргыз чек арачы, айыл башчы болуп барганда алар өздөрү ары барып, сүйлөшүп, малыңарды санап алып кеткиле деп айтты. Анан биз Үсөн Узаков болуп малын санап кеткенбиз. Жылкысын ары айдап жибергенбиз деп айтышты. Жайлоого келгенде жылкылар жүргөн, бирок аларды санаган эмеспиз.
Көчөрбай Узаковдун айтымында, камактагы кыргызстандыктардын иши тергелип жатат жана сот чечимине жараша бир жаңсыл болот. Ошону менен катар Каракол шаарындагы 2028-аскер бөлүгүнүн саркери Кыялбек Төлөнбаев май айында Түп районундагы бардык жайлоолорго барып, малчыларга "362-токтом менен тааныштык" деп кол койдурушканын айтууда. Бирок Көчөрбай Узаков "кол койгон эмеспиз, бирок чек араны бузбагыла деген эскертмени айыл өкмөттөн укканбыз" дейт.
- Чек ара болгондо ал түз жер. Болгону бир казык орнотулган. Айыл өкмөтүндө жыйын болгондо чек арадан малыңарды өткөрбөгүлө, сак болгула деп айткан, аны өз кулагым менен уккам. Эми элдин малы болуп жатат, малды билген балдар камакта отурат.
Камалган кыргызстандык сегиз кишинин бирөөнүн колунда мылтыгы да болгону кабарланган. Бул - Мирлан Бикиров экен. Анын агасы Азимбек Бикиров быйыл карышкыр күч болгонуна байланыштуу мылтыгын жанына алып жүргөн деп түшүндүрдү.
- Быйыл негизи эле бөрү күч. Менин иним жалгыз караан болуп жүргөн мылтыгы менен кармалды. Эми болсо мылтыгы бар деп териштирүү иштерин да жүргүзөбүз деп жатышат.
Бул окуя боюнча мамлекеттик Чек ара кызматынын маалымат катчысы Гүлмира Бөрүбаева мындай деди:
- Биз тараптан тиешелүү иштер жүргүзүлдү. Эки чек аранын тараптары менен сүйлөшүлүп, кой-эчкини кайтарып берүү иштери жүрдү. Учурда ал жарандарды чыгаруу тууралуу сүйлөшүүлөр болууда. Камалгандардын бири бүгүн бошотулду. Ал эми калган 8 жарандын иши боюнча учурда Казакстан тараптан тергөө иштери жүрүп жатат. Аларды кандай жаза күтөөрү тууралуу маалымат бере албайбыз. Казак тарап тергөө иштерин бүткөндө гана маалымат бере алабыз, учурда болгону сүйлөшүүлөр жүрүп жатат.
Чек ара кызматынын маалымат катчысынын маалымдашынча, бүгүн бошотулган жаран Жоомарт Жүзбеков чек араны капыстан бузуп алган деп камалган. Бир тууганы чек ара кызматкерлеринин жана туугандардын аракети менен бошогонун Жүзбековдун агасы да белгиледи.
Мамлекеттик чек араны бузуу фактысы былтыр да катталган. Ушул эле Түп районунун эки тургуну Каркыра жайлоосунан жоголгон бодо малын издеп чек араны бузганы үчүн Казакстанда 6 ай камакта жатып чыккан.
Бул жолу да жок издеген малчылар чек арадан өтүп барып, малын айдап келаткан жеринен чек арачылардын колуна түшкөнүн камалган балдардын апасы Динара Бегинбаева айтууда:
- Үч чабан, эки торпок баккан бала казактын чек арасынан өтүп кетип, кармалып калышты. Мал чек арадан өтүп кеткендиктен айдап чыгалы деп кирген экен. Эртеси мал алат элек деп айылдан келген үч бала да ал чабандарды издеп, чек арадан өтүп кетиптир. Алар да кармалып калышты. Ошентип казактар балдарыбызды кармап алып, чыгарбай жатат.
Камакта жаткан кыргызстандык сегиз жарандын эң кенжеси - 16 жаштагы Кутман Асанов. Анын атасы жылкычы Көчөрбай Узаков ноокастап калып, өзү айылга түшүп, жайлоого уулун жиберген экен. Уулу камалганын укканда жергиликтүү бийликтин жардамы менен ошол жерге барып, камактагы дагы бир жаран Үсөн Узаковдун 846 коюн чыгарышкан:
- Биз бардык. Казак чек арачылар келишиптир. Биз кыргыз чек арачы, айыл башчы болуп барганда алар өздөрү ары барып, сүйлөшүп, малыңарды санап алып кеткиле деп айтты. Анан биз Үсөн Узаков болуп малын санап кеткенбиз. Жылкысын ары айдап жибергенбиз деп айтышты. Жайлоого келгенде жылкылар жүргөн, бирок аларды санаган эмеспиз.
Көчөрбай Узаковдун айтымында, камактагы кыргызстандыктардын иши тергелип жатат жана сот чечимине жараша бир жаңсыл болот. Ошону менен катар Каракол шаарындагы 2028-аскер бөлүгүнүн саркери Кыялбек Төлөнбаев май айында Түп районундагы бардык жайлоолорго барып, малчыларга "362-токтом менен тааныштык" деп кол койдурушканын айтууда. Бирок Көчөрбай Узаков "кол койгон эмеспиз, бирок чек араны бузбагыла деген эскертмени айыл өкмөттөн укканбыз" дейт.
- Чек ара болгондо ал түз жер. Болгону бир казык орнотулган. Айыл өкмөтүндө жыйын болгондо чек арадан малыңарды өткөрбөгүлө, сак болгула деп айткан, аны өз кулагым менен уккам. Эми элдин малы болуп жатат, малды билген балдар камакта отурат.
Камалган кыргызстандык сегиз кишинин бирөөнүн колунда мылтыгы да болгону кабарланган. Бул - Мирлан Бикиров экен. Анын агасы Азимбек Бикиров быйыл карышкыр күч болгонуна байланыштуу мылтыгын жанына алып жүргөн деп түшүндүрдү.
- Быйыл негизи эле бөрү күч. Менин иним жалгыз караан болуп жүргөн мылтыгы менен кармалды. Эми болсо мылтыгы бар деп териштирүү иштерин да жүргүзөбүз деп жатышат.
Бул окуя боюнча мамлекеттик Чек ара кызматынын маалымат катчысы Гүлмира Бөрүбаева мындай деди:
- Биз тараптан тиешелүү иштер жүргүзүлдү. Эки чек аранын тараптары менен сүйлөшүлүп, кой-эчкини кайтарып берүү иштери жүрдү. Учурда ал жарандарды чыгаруу тууралуу сүйлөшүүлөр болууда. Камалгандардын бири бүгүн бошотулду. Ал эми калган 8 жарандын иши боюнча учурда Казакстан тараптан тергөө иштери жүрүп жатат. Аларды кандай жаза күтөөрү тууралуу маалымат бере албайбыз. Казак тарап тергөө иштерин бүткөндө гана маалымат бере алабыз, учурда болгону сүйлөшүүлөр жүрүп жатат.
Чек ара кызматынын маалымат катчысынын маалымдашынча, бүгүн бошотулган жаран Жоомарт Жүзбеков чек араны капыстан бузуп алган деп камалган. Бир тууганы чек ара кызматкерлеринин жана туугандардын аракети менен бошогонун Жүзбековдун агасы да белгиледи.
Мамлекеттик чек араны бузуу фактысы былтыр да катталган. Ушул эле Түп районунун эки тургуну Каркыра жайлоосунан жоголгон бодо малын издеп чек араны бузганы үчүн Казакстанда 6 ай камакта жатып чыккан.
