Фонд 12 өлкөнү адамдын жашоосуна ылайык шарттар түзүлгөн, кыйла стабилдүү өлкөлөр деп таап, ага Финляндия, Норвегия, Швеция, Швейцария, Дания өңдүү Батыш өлкөлөрүн киргизген.
АКШга стабилдүү саналган он өлкөнүн ичинен төртүнчү орун ыйгарылган.
177 өлкөнүн деңгээлин "Тынчтык үчүн" фонду экономикалык, саясий, социалдык багыттагы 12 ченемдин негизинде аныктап, анын 35 мамлекетин өтө чабал деп тапкан. Алардын башында Сомали турат.
Сомали "Тынчтык үчүн" корунун тизмесинде 1-орунда турат
Ушуну менен Сомали дүйнөдөгү мамлекеттүүлүгүн сактай албай калуу коркунучу бар, башкарылбаган, эли жакырчылыкка белчесинен баткан, экономикасы талкалануу алдындагы биринчи өлкө деп жети жыл ичинде төртүнчү ирет аталып отурат.
7-орунда Ооганстан, 9-орунда Ирак турат, Конго Кыргызстандан бир тепкич бийигирээк упай топтоп, 32-орунга жеткен.
Бийлик алсызданды, экономика жабыркады
31-орун ыйгарылган Кыргызстан мурдагы жылдары мындан он тепкичке бийик болчу. Кошуна Өзбекстан менен Тажикстандын упайлары андан төмөн болчу.
Бул жолу Кыргызстан Борбор Азия эле эмес, жалпы постсоветтик өлкөлөрдүн ичинен чабал өлкөлөрдүн катарына жалгыз кирип калды. Муну жергиликтүү талдоочулардын бири Кубатбек Кожоналиев былтыркы окуялардын кээри дейт:
- Азыр Кыргызстан кыйын учурду башынан өткөрүп атат. Мына Ош окуясы, андан мурда Маевка окуясы, ыңкылаптар чынында эле биздин мамлекеттүүлүгүбүздү жардын чекесине түртүп келип койду. Бул жерде ачуу чындык бар. Бул биздин башыбызга түшкөн сыноо сыяктуу.
Кыргызстанда былтыр бийликте коррупция күчөп, ал массалык нааразылыктарга жалгашып, бийликтин кулашын шарттады. Бийликти күч менен алмаштырган апрель окуясы токсондон ашык, улуттар аралык араздашуулар беш жүзгө жакын адамдын өмүрүн алды, бийлик алсызданып, экономика жабыркады.
Ийгиликтин формуласы
Бириккен Улуттар уюму аныктаган ченемдерден алганда Кыргызстандагы окуялар сөзсүз анын аброюна таасир этмек деди фонддун аныктамасын эске алган президенттик аппараттын стратегиялык талдоо бөлүмүнүн башчысы Орозбек Молдалиев:
- Мамлекет боло албай жаткан мамлекеттер деген критерийге байлыгы мол Орусия өңдүү өлкөлөр деле кирет. Буга чычалабашыбыз керек. Биз өнүгүүнүн жолунда болгондон кийин колунда жок, алсыздарга бир нерсе деп айтканга башкалар аракеттене беришет. Биз аларга чычалабай, ошолордон чыйралышыбыз керек.
7-апрелдеги ыңкылаптын курмандыктарын эскерүү иш-чарасы
Орозбек Молдалиевдин ишениминде, бүгүнкү Кыргызстан кубатын арттыруу менен алек, бийлик конституциялык реформаны, анын негизинде ишке кирген парламенттик башкарууну, коррупцияга каршы күрөштүн, экономиканы чыңдоонун ачкычы катары карап жатат. Ошондуктан азыр Кыргызстан ар кандай бөлүнүп-жарылууларга эмес, жаратмандыкка умтулганда гана упай топтой алат дейт талдоочу:
- Мына Монголиянын мисалын алалы, биз андай инвестицияларды көрө элекпиз. Темпи жылына 8-9 пайыз өнүгүү менен кетип атат. Уурдалбаса, бардык нерсе мыйзам чегинде чечилсе, коррупциянын деңгээли төмөндөсө инвестиция келе баштайт. Анан биз акырындык менен өнүгө баштайбыз.
Саясат таануучу Кубатбек Кожоналиев ырааттуу башкаруунун жоктугу жаңы жаңжалдарга алып барат деп чочулап турат:
- Эгер мындан ары жарыла берсек, мындан да катуу нерселерди башыбыздан өткөрүшүбүз ыктымал. Дагы төмөн, түбүнө жете элекпизби деп атам. Анткени талаш-тартыш бүтө элек болуп атат, бийликтин аракети начар болуп атат. Бакиев кезинде коррупциялашкан схемаларды азыр да пайдаланып атышат. Азыр менин бир үмүтүм президенттик шайлоодо турат.
Качып кеткен мурдагы эки президенттин өнөкөтүнө жол бербөө, шайлоо аркылуу бийликти кийинкилерге тынч өткөрүп берүү башкы максат болуп жатканын 7-апрелде бийликке келген өткөөл бийлик буга чейин бир нече ирет айтканы бар.
"Тынчтык үчүн" фонду расмий бийликке ээ боло албаган, адамдардын жашоосуна шарт түзө албаган, саясий, экономикалык кризиске кептелген, башка өлкөлөр менен теңата кызматташа албаган мамлекеттерди өтө чабал мамлекеттердин катарына кошуп келатат.
АКШга стабилдүү саналган он өлкөнүн ичинен төртүнчү орун ыйгарылган.
177 өлкөнүн деңгээлин "Тынчтык үчүн" фонду экономикалык, саясий, социалдык багыттагы 12 ченемдин негизинде аныктап, анын 35 мамлекетин өтө чабал деп тапкан. Алардын башында Сомали турат.
7-орунда Ооганстан, 9-орунда Ирак турат, Конго Кыргызстандан бир тепкич бийигирээк упай топтоп, 32-орунга жеткен.
Бийлик алсызданды, экономика жабыркады
31-орун ыйгарылган Кыргызстан мурдагы жылдары мындан он тепкичке бийик болчу. Кошуна Өзбекстан менен Тажикстандын упайлары андан төмөн болчу.
Бул жолу Кыргызстан Борбор Азия эле эмес, жалпы постсоветтик өлкөлөрдүн ичинен чабал өлкөлөрдүн катарына жалгыз кирип калды. Муну жергиликтүү талдоочулардын бири Кубатбек Кожоналиев былтыркы окуялардын кээри дейт:
Эгер мындан ары жарыла берсек, мындан да катуу нерселерди башыбыздан өткөрүшүбүз ыктымал. Дагы төмөн, түбүнө жете элекпизби деп атам.
- Азыр Кыргызстан кыйын учурду башынан өткөрүп атат. Мына Ош окуясы, андан мурда Маевка окуясы, ыңкылаптар чынында эле биздин мамлекеттүүлүгүбүздү жардын чекесине түртүп келип койду. Бул жерде ачуу чындык бар. Бул биздин башыбызга түшкөн сыноо сыяктуу.
Кыргызстанда былтыр бийликте коррупция күчөп, ал массалык нааразылыктарга жалгашып, бийликтин кулашын шарттады. Бийликти күч менен алмаштырган апрель окуясы токсондон ашык, улуттар аралык араздашуулар беш жүзгө жакын адамдын өмүрүн алды, бийлик алсызданып, экономика жабыркады.
Ийгиликтин формуласы
Бириккен Улуттар уюму аныктаган ченемдерден алганда Кыргызстандагы окуялар сөзсүз анын аброюна таасир этмек деди фонддун аныктамасын эске алган президенттик аппараттын стратегиялык талдоо бөлүмүнүн башчысы Орозбек Молдалиев:
- Мамлекет боло албай жаткан мамлекеттер деген критерийге байлыгы мол Орусия өңдүү өлкөлөр деле кирет. Буга чычалабашыбыз керек. Биз өнүгүүнүн жолунда болгондон кийин колунда жок, алсыздарга бир нерсе деп айтканга башкалар аракеттене беришет. Биз аларга чычалабай, ошолордон чыйралышыбыз керек.
- Мына Монголиянын мисалын алалы, биз андай инвестицияларды көрө элекпиз. Темпи жылына 8-9 пайыз өнүгүү менен кетип атат. Уурдалбаса, бардык нерсе мыйзам чегинде чечилсе, коррупциянын деңгээли төмөндөсө инвестиция келе баштайт. Анан биз акырындык менен өнүгө баштайбыз.
Саясат таануучу Кубатбек Кожоналиев ырааттуу башкаруунун жоктугу жаңы жаңжалдарга алып барат деп чочулап турат:
- Эгер мындан ары жарыла берсек, мындан да катуу нерселерди башыбыздан өткөрүшүбүз ыктымал. Дагы төмөн, түбүнө жете элекпизби деп атам. Анткени талаш-тартыш бүтө элек болуп атат, бийликтин аракети начар болуп атат. Бакиев кезинде коррупциялашкан схемаларды азыр да пайдаланып атышат. Азыр менин бир үмүтүм президенттик шайлоодо турат.
Качып кеткен мурдагы эки президенттин өнөкөтүнө жол бербөө, шайлоо аркылуу бийликти кийинкилерге тынч өткөрүп берүү башкы максат болуп жатканын 7-апрелде бийликке келген өткөөл бийлик буга чейин бир нече ирет айтканы бар.
"Тынчтык үчүн" фонду расмий бийликке ээ боло албаган, адамдардын жашоосуна шарт түзө албаган, саясий, экономикалык кризиске кептелген, башка өлкөлөр менен теңата кызматташа албаган мамлекеттерди өтө чабал мамлекеттердин катарына кошуп келатат.
