Алардын курагы, балким жыйырмада, балким беш-беш жыл ашыгыраак. Ойлору болсо отуз-кырктын кырын ашып кеткен. Кээ бири "эл катары" болом деп жанын сабап, кээси "элге аралашуу" үчүн жеке жашоосунан эбак кечип салган. Сөздөрү да оор, эскиче айтканда, "жашабай" жатып, балээнен баарын башына үйгөн. Же бул бүтпөгөн күнүмдүк тирлик өмүрүнүн акырына чейин тизмектелген жалгыз максат болуп. Тушоо кесүү керек, туулган күнгө баруу керек, кайын журттун жакшылыгына (жамандыгына) көрүнүктүү нерсе көтөрүп баруу керек. Тыйын табуу керек кошумчага. Өткөндө кошкон акчасынан бир тыйын кемитпей кошуу керек. Керек, керек... Эс алуу керек, жеке турмушума кароо керек, бактылуу болуу керек деген жок бул "керектер" тизмесинде. Же ичибиздеги балалыкты батырбай көпкө, батыраак "токтолуп" элге аралашуубуз керек. Керектерге кор болгон кайран гана балалык!
Кичинебизден "чоңойгондо билесиң, угасың, түшүнөсүң" деп мээбизге куя беришип, батыраак чоңоюу үчүн бул "жек көрүндү" балалыгыбыздан эртелей кечип кетип, дароо "оор басырыктуу" жана "токтоо" болгубуз келет. Кыялга, бейгам сезим бөлөнгөн баёо балагыбызды муздак жана эсепчил сезимге алмаштырууга ашыгабыз.
А өмүр? А бакыт? А сүйүү? Алар тойдон тойго чейинки көз ирмемде калса калат, же күнүмдүк санааларга көмүлүп калгандай. Миңдеген мигранттар балдарынын, башкалардын бактылуураак, татыктуураак өмүрү үчүн жанын сайып койгондой. Өзүнүн бактысы курмандыкка чалынгандай башкалар үчүн. Ал эми күнүмдүк көртирлик бүтпөйт да, түгөнбөйт да. Айтылуу Алыкулдун ырындагы
"Тоого тоолор курамалап, курашып,
Узун тартып уламалап улашып"
деген сымал тойлор тойго уланып, чеги жоктой.
Аяш энемдин окуясы бар, эстен кеткис болуп сезимде изи калган. Ал киши ооруду көпкө, жан айласы менен алпурушуп төшөктө жатып, улуу кызына айтпайбы ооруканага барсамбы деп. Кызы ушунчадан жашырган сырды айтыптыр чыдабай: “Мам, сиздики айыккыс оору, рак да”. Апасы бул кара кабарды абдан токтоо кабыл алыптыр:”Аа, ошондойбу? Билсем кичине вино ичип коймок экенмин да”... Андан соң чакырып жубайын: “Сен эми өзүң үчүн жаша, ойлобо башкаларды, турмуш кур жаңыдан”, - деп коштошуптур... Элүү жылдык өмүрүнүн соңунда, оорудан алсыз төшөктө жатканда, балким, арттагысына башкача көз менен карагандыр... Балким, көртирликке көмүлүп өтүп кеткен өмүрүнө башка өңүттөн сереп салгандыр...
Балким, бир күнү "эл эмне дейттерди унутуп", өз каалаганыбыздай күлүп, жыргап, короодогу күчүгүбүз менен томолонуп ойноп, өмүргө сүйүнүп, сүйүүгө бөлөнүп жашаарбыз... Узак болбосо да, бир күнгө, бир жумага. Бактылуу күндөрүбүз жетсин бүт өмүрүбүзгө!
Аян Осмонов, Жапония, Токио шаары.
Кичинебизден "чоңойгондо билесиң, угасың, түшүнөсүң" деп мээбизге куя беришип, батыраак чоңоюу үчүн бул "жек көрүндү" балалыгыбыздан эртелей кечип кетип, дароо "оор басырыктуу" жана "токтоо" болгубуз келет. Кыялга, бейгам сезим бөлөнгөн баёо балагыбызды муздак жана эсепчил сезимге алмаштырууга ашыгабыз.
А өмүр? А бакыт? А сүйүү? Алар тойдон тойго чейинки көз ирмемде калса калат, же күнүмдүк санааларга көмүлүп калгандай. Миңдеген мигранттар балдарынын, башкалардын бактылуураак, татыктуураак өмүрү үчүн жанын сайып койгондой. Өзүнүн бактысы курмандыкка чалынгандай башкалар үчүн. Ал эми күнүмдүк көртирлик бүтпөйт да, түгөнбөйт да. Айтылуу Алыкулдун ырындагы
"Тоого тоолор курамалап, курашып,
Узун тартып уламалап улашып"
деген сымал тойлор тойго уланып, чеги жоктой.
Аяш энемдин окуясы бар, эстен кеткис болуп сезимде изи калган. Ал киши ооруду көпкө, жан айласы менен алпурушуп төшөктө жатып, улуу кызына айтпайбы ооруканага барсамбы деп. Кызы ушунчадан жашырган сырды айтыптыр чыдабай: “Мам, сиздики айыккыс оору, рак да”. Апасы бул кара кабарды абдан токтоо кабыл алыптыр:”Аа, ошондойбу? Билсем кичине вино ичип коймок экенмин да”... Андан соң чакырып жубайын: “Сен эми өзүң үчүн жаша, ойлобо башкаларды, турмуш кур жаңыдан”, - деп коштошуптур... Элүү жылдык өмүрүнүн соңунда, оорудан алсыз төшөктө жатканда, балким, арттагысына башкача көз менен карагандыр... Балким, көртирликке көмүлүп өтүп кеткен өмүрүнө башка өңүттөн сереп салгандыр...
Балким, бир күнү "эл эмне дейттерди унутуп", өз каалаганыбыздай күлүп, жыргап, короодогу күчүгүбүз менен томолонуп ойноп, өмүргө сүйүнүп, сүйүүгө бөлөнүп жашаарбыз... Узак болбосо да, бир күнгө, бир жумага. Бактылуу күндөрүбүз жетсин бүт өмүрүбүзгө!
Аян Осмонов, Жапония, Токио шаары.
