Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
19-Ноябрь, 2024-жыл, шейшемби, Бишкек убактысы 03:48

2008: Саясий күрөш эмнеси менен эсте калды?


Өлкөдөгү оппозициялык күчтөр Бириккен элдик кыймылды түзүштү. 24-декабрь,2008-жыл.
Өлкөдөгү оппозициялык күчтөр Бириккен элдик кыймылды түзүштү. 24-декабрь,2008-жыл.

Кыргызстанда өткөн жылдагы бийлик менен оппозиция ортосундагы саясий күрөш эмнеси менен эсте калды? Бул өңүттө жыл башында коомдук саясий чөйрөдө түрдүү көз караштар айтылууда.

2005-жылкы март ыңкылабынан берки жылдардан айырмаланып жаңы узаган жылы Кыргызстанда жамы журтту катыштырган массалык нааразылык акциялары болгон жок. Коррупциялык башкаруунун туткунунда калды, ыңкылаптын талаптарын аткарган жок деп, азыркы бийликке каршы чыккан саясий күчтөр жылы бою маселени кеңсенин ичинде чечүү, күч топтоо, баш бириктирүү, башкаруу системасынын жаңы концепциясын даярдоо, АКШнын, Орусиянын саясий чөйрөлөрүнөн колдоо издөө, президент Курманбек Бакиевди мөөнөтүнөн мурда кызматынан кетирүүгө жол табуу аракетинде болушту.

Бийлик болсо күчүн дагы бекемдөө, демилгени алдырбоо менен алектенип, аны бир катар мыйзамдар менен бышыктады. Талдоочулар буга мисал катары “Жарандардын митингдерди, демонстрацияларды куралсыз, тынч өткөрүү жөнүндөгү” мыйзамдын кабыл алынышын, Коомдук палатанын түзүү демилгесин, президенттин алдындагы Эл аралык стратегия институтунун кайра түзүлүшүн, оппозициядагы Исмаил Исаков, Аликбек Жекшенкулов өңдүү мурдагы мамлекеттик кызматкерлерге каршы кылмыш иштеринин козголушун, көз карандысыз, оппозициялык көз карашты тутунган эки маалымат каражатынын жабылышын, мамлекеттик жана бийликке ыктаган басма сөз аркылуу жасалган маалымат чабуулдарын айтып жатышат.

- Мамлекеттик ар бир кызматкердин артынан мыйзам бузууну тапсак болот. Анткени, азыр антпей иштөө мүмкүн болбой калды. Ошондуктан азыр расмий бийлик бир аз ката кетирип атат окшойт. Оппозициянын өкүлдөрүнө коркутуу тактикасын көрсөтүп атышат. Бул тескери көрүнүш, - деген оюн айтты “Азаттыкка” берген интервьюсунда саясат таануучу Бекбосун Бөрүбашев.

Өткөн жылы мурдагы жылдардан айырмаланып бийлик менен оппозициянын ортосунда бир үстөлгө отуруу, кызматташуу аракеттери байкалган жок.

Бийлик менен оппозициянын кызматташтыгы Кыргызстан үчүн керек деп эсептеген талдоочулардын бири Жолборс Жоробеков мындай пикирде:

- Бийликтин оппозицияга болгон мамилесин, албетте, конструктивдүү деп айта албас элем. Менин каалоом боюнча бийлик оппозиция менен кандайдыр бир жакындашууга барыш керек эле.

Бирок саясат таануучу бийликтин жүз бурбай жатышын оппозициянын алсызданышы, жөндүү сунуштарды бере албагандыгы, баркынын кетиши, демилгесиздиги менен байланыштырды.

Бийликтеги саясатчылар оппозициянын ашынган радикалдык маанайы бийликти иренжитип атканын айтышууда. Парламентте көпчүлүк орунга ээ “Ак жол” партиясынын мүчөсү, депутат Бейшен Абдырасаков мындай дейт:

- Маселен, оппозициячылар дүйнөлүк экономикалык кризистен кантип чыгабыз, электр жарыгы жок, бир жылдан бери өчүрүп атат, бул проблеманы кантип чечебиз деген өңдүү маселелер боюнча жакшы бир сунуштарды жиберсе, эл деле жакшы көрмөк, бийлик деле жакшы көрмөк, аброю көтөрүлмөк. Анан жанагинтип саясатташтырып, кечке эле папке талаша бергенден булар аброй ала албайт.

Оппозициядагы лидерлер болсо оппозициянын сунушу президент Курманбек Бакиевдин башкаруу системасынын тушунда эч качан колдоого алынбасын бөркүндөй көрүшүп, бул өз кезегинде радикалдык кадамдарга түртүп жатат деген ишенимде болушууда:

- Бийлик оппозициянын сунуштарын укканга ачык да, көмүскө түрүндө да аракет кылган жок. Мамилелер келишкис түргө, аракеттер радикалдык түргө айланып бара жатат, - деди “Ата мекен” партиясынын лидери Өмүрбек Текебаев.

Саясат таануучу Аскарбек Мамбеталиевдин ишениминде, өткөн жылы бийликтен айырмаланып оппозиция саясий күрөштүн жаңы жолдорун ачууга аракет кылды. Ал эми бийлик болсо коммунисттик мезгилдегидей эле Орусия өндүү карылуу мамлекеттердин караанына жамынып, башкача өнүгүүнү каалаган саясий күчтөрдү кысмактап, баш көтөртпөө менен жылды өткөрдү. Бийликтин бул ыкмасы ички саясатты быйыл татаалдантып жибериши толук ыктымал, дейт талдоочу:

- Европалык бир топ изилдөөчүлөр Кыргызстанда эч кандай өзгөрүү болбойт, Бакиев ордунда калат деп айтып атышат. Бирок мен ойлойм ушундай репрессивдүү, авторитардык бийлик көпкө чыдабайт.

Жогорку Кеңештин мурдагы депутаты Алманбет Матубраимов өлкөдө ырааттуу саясат жүрбөсө саясатчылардын айыгышын күтүп отурбай эле эл өзү көчөгө чыгып кетиши толук ыктымал дейт:

- Биз жалган айтып, эртең антебиз-минтебиз деп сөз бергенден башка конкреттүү эч нерсе жасай элекпиз. Мына ушундайга келдик, эмне кылышыбыз керек деп эл менен кеңешип туруп кыйынчылыктан чыгуу керек. Эл алдаганга тоюп бүттү, саясат кандай экенин, кайда алып барарын түшүнүп калды. Эл кокустан көтөрүлүп кетсе чоң жоготууларга учурап калышы мүмкүн.

Ал эми Бекбосун Бөрүбашевдин пикиринде, өтүп кеткен жылы оппозиция да, бийлик дагы саясий күрөштүн жаңы жолдорун издөөгө аракет кылып, бирок андан майнап чыгара албай коюшту. Талдоочунун баамында, бул эки жээктеги саясий күчтөрдүн тең артында социалдык базанын жоктугун далилдеди.

  • 16x9 Image

    Бурулкан Сарыгулова

    "Азаттык" радиосунун Бишкек кеңсесинин баш редактору. Кыргыз Мамлекеттик улуттук университетинин журналистика факультетин бүтүргөн.

XS
SM
MD
LG