АКШнын президенти Дональд Трамп Европа Биримдигине Орусияга каршы санкция киргизүү үчүн аткарылбас шарттарды койгонун The New York Times жазды.
Буга чейин Трамп Орусияга каршы санкцияларды күчөтүүнү колдоого даяр экенин, мындай кадам НАТО өлкөлөрү орус мунайын алуудан толук баш тартса гана ишке ашырыларын билдирген.
Ошондой эле ал ЕБди Кытай 50-100% бажы төлөмдөрүн киргизүүнү чакырды.
The New York Times Трамптын талабын аткарууга мүмкүн эместигин, анткени Венгрия, Түркия Орусиянын мунайын ири сатып алуучу бойдон калганын, өз кезегинде бул мамлекеттерге АКШ президенти бир нече жолу "суктанганын" эске салды.
Шаркеттин көпчүлүк мүчөлөрү орус мунайын алууну кыскарткан, бирок Орусиянын газына көз карандылык бар.
Axios сайты жазгандай, Трамп Орусиянын президенти Владимир Путинге олуттуу басым жасоого жөндөмү бар экенинен күмөн санайт.
АКШ Конгрессинин Өкүлдөр палатасынын спикери Майк Жонсон CBS каналына берген маегинде Орусияга каршы санкцияларга мезгил келип жеткенин, бирок акыркы чечимди Трамп кабыл аларын айтты.
Жонсон "бардык мыйзамдарга президент кол кое тургандыктан, Конгресс өз демилгесинин негизинде гана иш алып бара албай турганын, санкция маселесинде "өнөктөштүк" болушу керектигин" кошумчалады.
Украинанын президенти Владимир Зеленский 14-сентябрдын кечиндеги видео кайрылуусунда Орусиянын мунай, газ жайларын таамай бутага алган аскерлерге ыраазылык билдирди.
«Орусияга чынында олуттуу жоготууларды алып келип жаткан биздин жоокерлерге өзгөчө ыраазылык билдиргим келет. Согуштагы жоготуу, чек арадагы жоготуу. Биздин ыраактан урулган соккулардан улам Орусиянын ичиндеги жоготуулар. Натыйжалуу жана баарынан тез иштей турган санкциялар — бул Орусиянын мунай заводдоруна, алардын терминалдарына, мунай базаларына сокку уруу. Орусиянын мунай тармагын олуттуу чектөө согушту да олуттуу чектейт», — деди Зеленский.
Украинанын учкучсуз аппараттары 14-сентябрда Орусиянын Ленинград облусундагы ири Кириши мунай заводуна сокку урганда катуу өрт чыккан.
14-сентябрга караган түндө Ленинград облусунда Орусиядагы эң ири мунай зафоддордун бири - "Киришинефтеоргсинтез" заводуна сокку урулуп, жарактан чыкканын Украинанын куралдуу күчтөрү кабарлады.
Жергиликтүү бийлик Кириши шаарында бир нече учкучсуз учактар атып түшүрүлгөнүн, сыныктары кулаган кезде мунай заводунда өрт чыкканын маалымдашты. Ленинград облусунун губернатору Александр Дрозденко завоlдогу өрт жекшемби таңга жуук өчүрүлгөнүн ырастады. Каза тапкандар жана жабыркагандар тууралуу маалымат жок.
Кириши мунай заводу Орусияда кубаттуулугу жагынан экинчи орунда турат. Завод жылына орточо 17,7 млн тонна мунай иштетет деп жазды Reuters.
Жума күнү учкучсуз учактар Ленинград облусундагы Приморск портундагы мунай терминалынын ишин үзгүлтүккө учуратышкан. Эки мунай танкери жарактан чыкканы айтылган.
Ошондой эле жекшембиге караган түндө облустун Луга жана Гатчина райондорунда жүк ташыгыч поезд рельстен чыгып, машинист каза тапканы кабарланды.
Орусиянын тергөө органдары эки учур тең диверсиянын натыйжасы болушун четке каккан жок. Окуя болгон жерде саперлер иштеп жатышат. Облуста темир жол коопсуздугун камсыздаган күч органдарынын иши күчөтүлдү.
БУУнун Коопсуздук Кеңеши жума күнү учкучсуз учактардын Польшанын аба мейкиндигин бузганын талкуулаган жыйын өткөрдү.
Окуя ушул аптада катталды жана Украинадагы согуш башталгандан бери НАТОго мүчө мамлекеттин аба мейкиндиги бузулуп, учкучсуз учактар атып түшүрүлгөн биринчи учур болууда.
АКШнын БУУдагы убактылуу өкүлү Дороти Ши Кошмо Штаттар “НАТО аймагынын ар бир карышын коргой турганын” билдирди. Ал Америка “кооптуу мыйзам бузуулар” учурунда өнөктөштөрүн колдой турганын кошумчалап, АКШ менен Орусиянын президенттеринин жолугушуусунан кийин Орусия Украинага сокку уруусун күчөткөнүн белгиледи.
Польшанын Тышкы иштер министринин орун басары Марцин Босацкий Коопсуздук кеңештин жыйынында учкучсуз учактардын аба мейкиндигин бузуп кирип келиши жаңылыштык болушу мүмкүн эмес экенин айтты. Ал орус тилинде жазылган жазуулары бар учактын сыныктарынын сүрөттөрүн көрсөтүп, “Польша өзүн коркутууга жол бербейт” деп белгиледи. Анын айткандарына Словениянын өкүлү Самуэль Жбогар дагы кошулап, дрондордун өлкө аймагын аралап кирүүсүн кокустук деп элестетүү кыйын экенин кошумчалады.
Орусия өз дарегине айтылган айыптоолорду четке кагууда. Орусиянын БУУдагы туруктуу өкүлү Василий Небензя 10-сентябрда Украинага колдонулган дрондор 700 чакырымдан алыс уча албай турганын, алардын Польшанын аймагына чейин жетүүсү “физикалык жактан мүмкүн эмес” экенин билдирди. Ал Варшава “чын эле чыңалган абалда азайтууну кааласа” Москва диалогго даяр экенин кошумчалады.
Жыйындын соңунда АКШ жана анын өнөктөштөрү Москваны эл аралык укук жана БУУнун уставын бузууга айыптаган биргелешкен билдирүү жасашты. Документте Украинага каршы агрессияны токтотуу жана мындан аркы чагымды болтурбоо чакырыгы камтылган.
Билдирүүнү 43 өлкө колдоду. Бул Украинада уланып жаткан согуштун жана НАТО өлкөлөрүнүн коопсуздугуна тынчсыздануунун күчөшүнүн фонунда Батыш өлкөлөрүнүн Украина жана Польша менен тилектештигинин дагы бир белгиси болду.