Бирдиктүү салык декларациясы деген эмне, ал кыргыз экономикасына кандай пайда алып келет, анын башка күңгөй-тескейи тууралуу “Арай көз чарай” берүүбүздө кеп кылдык.
Талкууга Мамлекеттик салык кызматынын бөлүм башчысы Анарбек Мойдунов, Салык кызматынын ага инспектору Кадырбек Киркиев жана экономика эксперти Мейманбек Абдылдаев катышты.
"Азаттык": Анарбек мырза, быйылкы башталып жаткан Бирдиктүү салык декларациясын тапшырууда мурдагы жылдарга караганда өзгөчөлүктөр бар деп жатышат. Алар кайсылар, эмне өзгөртүүлөр кирүүдө?
Анарбек Мойдунов: Бул бирдиктүү салык саясаты эки этап менен өтмөкчү. Юридикалык жактар үчүн 1-мартка чейин, жеке адамдар 1-апрелге чейин салык декларациясын тапшырууга милдеттендирилүүдө. Айталы, жер тилкесин иштетип, мүлк объекттерин ижарага берип жана башка экономикалык ишмердүүлүк жасап, киреше таап жаткан бардык тараптар тапшыруусу зарыл...
"Азаттык": Мисалы, менин айылдагы жер үлүшүмдү бирөөгө берип, андан акча таап жатам, Бишкектеги бир батиримди бирөөлөргө ижарага берип, андан да киреше табам, ошонун баарын көрсөтүп декларация тапшырышым керекпи?
Анарбек Мойдунов: Албетте, сиз экономикалык ишмердүүлүк жүргүзүп жатпайсызбы, милдетүү түрдө декларация тапшырууңуз керек.
"Азаттык": Эгер тапшырбай койсо эмне болот?
Анарбек Мойдунов: Тапшырбаса, жеке адамдарга 2 миң сом, юридикалык тараптарга 5 миң сом айып пул салынат...
"Азаттык": Мейман мырза, "Азаттыктын" угармандарынын арасында да Бирдиктүү салык декларациясы боюнча тынчсыздануу бар. Кыргызстанда өзүнүн кирешесин ачык көрсөтүп, ага жараша салык төлөө маданияты, салты калыптана элек. Азыр киргизилип жаткан Бирдиктүү салык декларациясы боюнча кампания канчалык өзүн актайт, натыйжасын берет?
Мейманбек Абдылдаев: Менимче, мындай кампания менен эч качан олуттуу иш бүткөн эмес. Бул системалуу түрдө жана мыйзам чегинде жүргүзүлүшү керек болчу. Бизде гана эмес, дегеле бүткүл өлкөлөрдө өз киришесин ачык айтып, салык төлөгөндөр аз. Албетте аларды төлөтүү керек. Бул үчүн жылчыгы жок, жакшы мыйзам түзүп, кынтыксыз көзөмөлдөп, ар бир салык төлөөчүнү каттоодон өткөрүп, эсептөө зарыл. Антпесе азыр экономиканын алтымыш пайызы көмүскөдө. Болгондо да бийликтеги бай адамдардын көбүнүн бизнестери. Биринчи кезекте ошолор салык төлөбөйт.
