Москвада Орус президенти Дмитрий Медведев менен өткөргөн шейшембидеги сүйлөшүүлөрдөн кийин өткөрүлгөн маалымат жыйынында президент Курманбек Бакиев «Итар-Тасстын» кабарчысынын суроосуна жооп берип жатып, АКШнын аскер базасын чыгаруу тууралуу Кыргыз бийлигинин чечиминин жүйөөсүн экономикалык көйгөйлөргө жана бул аскердик база жергиликтүү коомчулукта "терс маанай жаратканына" байланыштырды.
АКШнын аскер базасын жайгаштыруу боюнча АКШ менен Кыргызстандын эки тараптуу келишими 2001-жылдын соңунда "Ооганстанда (эл аралык террорго каршы) чыныгы согуш" жүрүп жатканда кол коюлганын белгилеген президент Курманбек Бакиев " ошол кезде сөз бир-эки жылдык мөөнөт тууралуу жүргөнүн, бирок андан бери сегиз жыл өткөнүн белгиледи.
"Бул мезгил аралыгында биз америкалык өнөктөштөр менен экономикалык компенсация темасын бир нече ирээт талкууладык, бирок түшүнүшүү таппадык", деген президент Бакиев Кыргызстандын атуулу А. Ивановдун өлтүрүлүшү боюнча кылмыш ишин аягына чыгаруу маселесин расмий Бишкек эки жылдан бери кабыргасынан коюп келгенин кошумчалады.
«Мунун баары коомдо терс маанайдагы пикирлерди жаратты, адамдар базанын туруму боюнча адилеттүү маселе койо башташты", деп айтты.
Андан ары президент Курманбек Бакиев кабарчыларга "буга байланыштуу Кыргызстандын өкмөтү Манас аба майданында АКШ базасынын жайгаштырылышын токтотуу боюнча чечим кабыл алды жана жакынкы күндөрү сиздер өкмөт токтомду аткаруу боюнча жасай турган аракеттерге күбө болосуздар", - деп билдирди.
Ушул эле күнү (3-февралда) Курманбек Бакиевдин бул жарыясынын алдында Москвада Орусиянын Кыргызстанга 2 миллиард доллар өлчөмүндө насыя берээри жана 150 миллион доллар кайтарымсыз жардам көргөзө тургандыгы тууралуу шарттар камтылган келишимдерге кол коюлган.
Кыргызстан Орусиядан алуучу жардамдын ордуна америкалык базаны чыгарары жөнүндө бейрасмий кабарлар мурдатан каңшаар катары тараганы менен кыргыз бийлигинин өкүлдөрү буга чейин мындай малыматтарды төгүндөп келишкен болчу.
Кыргызстанда 19-январда иш-сапары менен болгон АКШнын Борбордук командачылыгынын башчысы, генерал Дэвид Петреус премьер-министр Игорь Чудинов менен жолуккан соң америкалык базаны Кыргызстандан чыгаруу тууралуу маалымат негизсиз экенин Кыргызстандын бийлик өкүлдөрүнө таянып кабарчыларга айткан эле:
- Кыргызстанда мен жолугушкан бийлик өкүлдөрүнүн ар бири андай айың кеп Кыргызстандын маалымат каражаттарына тиешеси жок чет өлкөлүк бир гана маалымат булагында айтылганын билдиришти. Ал турсун кыргыз бийлигинин эң маанилүү өкүлүнүн бири Орусия менен болгон экономикалык кызматташтык тууралуу сүйлөшүүлөрдө АКШ базасынын чыгарылышы тууралуу маселе таптакыр козголгон жок деп ишендирди. Ошондуктан база Кыргызстандан чыгарылат деген кеп негизсиз деп ойлойм.
Москвадан түшкөн жаңылыктын соңунан Франс- Пресс агенттиги Пентагондун өкүлү Жефф Морреллге шилтеме кылып, АКШ Манас аскер аба базасын колдонууну улантууга үмүттөнөрүн билдирди. Пентагондун өкүлү базанын Ооганстандагы америкалык аскерлерди камсыздоодогу мааниси эбегейсиз зор экенин белгилеген.
Ушундай эле пикирин НАТОнун Башкы катчысынын атайын өкүлү Роберт Симмонс да дүйшөмбү күнү (2-февралда) Бишкекте билдирген.
«Ооганстанга аба аркылуу жүк жеткирүүгө көмөктөшүү менен Кыргызстан дүйнөдөгү адамзатка коркунучтуу терроризм, адам сатуу, баңзаттардын күчөшүнө каршы үлкөн салым кошууда. Эгер Кыргызстан АКШнын аба базасын чыгарып жиберсе, абдан өкүнүчтүү иш болот,” деп айткан Симмонс.
АКШ менен Кыргызстандын ортосундагы келишимге ылайык, Кыргыз бийлигинин АКШнын аскер аба базасын чыгаруу тууралуу чечими Жогорку Кеңеште тастыкталган соң, аскер аба базасы алты ай ичинде көчүрүлөт.
Кыргыз аткаруу бийлигинин чечими парламентте колдоо табышы ыктымалдан алыс эмес, анткени анда басымдуу көпчүлүк – президентти колдогон «Ак Жол» Элдик Партиясына таандык.
Ал эми кыргызстандык оппозиция өкүлдөрү болсо Бакиев жарыялаган чечимди кезектеги калпыс, туура эмес кадам катары баалап чыгышты.
Мурдагы тышкы иштер министри Аликбек Жекшенкулов жана Коопсуздук кеңешинин мурдагы катчысы Мирослав Ниязов «Азаттык» үчүн курган маегинде АКШ базасын чыгаруу тууралуу чечимди Кыргызстандын бийлигинин ички-тышкы саясаттагы баш-аламан кадамдарынын бир көрүнүшү катары сынга алышты.
Азырынча Кыргыз бийлигинин өкүлдөрүнөн президент К. Бакиевдин АКШ аскер аба базасын чыгаруу тууралуу жарыясына карата пикир алууга мүмкүндүк болгон жок.
АКШнын аскер базасын жайгаштыруу боюнча АКШ менен Кыргызстандын эки тараптуу келишими 2001-жылдын соңунда "Ооганстанда (эл аралык террорго каршы) чыныгы согуш" жүрүп жатканда кол коюлганын белгилеген президент Курманбек Бакиев " ошол кезде сөз бир-эки жылдык мөөнөт тууралуу жүргөнүн, бирок андан бери сегиз жыл өткөнүн белгиледи.
"Бул мезгил аралыгында биз америкалык өнөктөштөр менен экономикалык компенсация темасын бир нече ирээт талкууладык, бирок түшүнүшүү таппадык", деген президент Бакиев Кыргызстандын атуулу А. Ивановдун өлтүрүлүшү боюнча кылмыш ишин аягына чыгаруу маселесин расмий Бишкек эки жылдан бери кабыргасынан коюп келгенин кошумчалады.
«Мунун баары коомдо терс маанайдагы пикирлерди жаратты, адамдар базанын туруму боюнча адилеттүү маселе койо башташты", деп айтты.
Андан ары президент Курманбек Бакиев кабарчыларга "буга байланыштуу Кыргызстандын өкмөтү Манас аба майданында АКШ базасынын жайгаштырылышын токтотуу боюнча чечим кабыл алды жана жакынкы күндөрү сиздер өкмөт токтомду аткаруу боюнча жасай турган аракеттерге күбө болосуздар", - деп билдирди.
Ушул эле күнү (3-февралда) Курманбек Бакиевдин бул жарыясынын алдында Москвада Орусиянын Кыргызстанга 2 миллиард доллар өлчөмүндө насыя берээри жана 150 миллион доллар кайтарымсыз жардам көргөзө тургандыгы тууралуу шарттар камтылган келишимдерге кол коюлган.
Кыргызстан Орусиядан алуучу жардамдын ордуна америкалык базаны чыгарары жөнүндө бейрасмий кабарлар мурдатан каңшаар катары тараганы менен кыргыз бийлигинин өкүлдөрү буга чейин мындай малыматтарды төгүндөп келишкен болчу.
Кыргызстанда 19-январда иш-сапары менен болгон АКШнын Борбордук командачылыгынын башчысы, генерал Дэвид Петреус премьер-министр Игорь Чудинов менен жолуккан соң америкалык базаны Кыргызстандан чыгаруу тууралуу маалымат негизсиз экенин Кыргызстандын бийлик өкүлдөрүнө таянып кабарчыларга айткан эле:
- Кыргызстанда мен жолугушкан бийлик өкүлдөрүнүн ар бири андай айың кеп Кыргызстандын маалымат каражаттарына тиешеси жок чет өлкөлүк бир гана маалымат булагында айтылганын билдиришти. Ал турсун кыргыз бийлигинин эң маанилүү өкүлүнүн бири Орусия менен болгон экономикалык кызматташтык тууралуу сүйлөшүүлөрдө АКШ базасынын чыгарылышы тууралуу маселе таптакыр козголгон жок деп ишендирди. Ошондуктан база Кыргызстандан чыгарылат деген кеп негизсиз деп ойлойм.
Москвадан түшкөн жаңылыктын соңунан Франс- Пресс агенттиги Пентагондун өкүлү Жефф Морреллге шилтеме кылып, АКШ Манас аскер аба базасын колдонууну улантууга үмүттөнөрүн билдирди. Пентагондун өкүлү базанын Ооганстандагы америкалык аскерлерди камсыздоодогу мааниси эбегейсиз зор экенин белгилеген.
Ушундай эле пикирин НАТОнун Башкы катчысынын атайын өкүлү Роберт Симмонс да дүйшөмбү күнү (2-февралда) Бишкекте билдирген.
«Ооганстанга аба аркылуу жүк жеткирүүгө көмөктөшүү менен Кыргызстан дүйнөдөгү адамзатка коркунучтуу терроризм, адам сатуу, баңзаттардын күчөшүнө каршы үлкөн салым кошууда. Эгер Кыргызстан АКШнын аба базасын чыгарып жиберсе, абдан өкүнүчтүү иш болот,” деп айткан Симмонс.
АКШ менен Кыргызстандын ортосундагы келишимге ылайык, Кыргыз бийлигинин АКШнын аскер аба базасын чыгаруу тууралуу чечими Жогорку Кеңеште тастыкталган соң, аскер аба базасы алты ай ичинде көчүрүлөт.
Кыргыз аткаруу бийлигинин чечими парламентте колдоо табышы ыктымалдан алыс эмес, анткени анда басымдуу көпчүлүк – президентти колдогон «Ак Жол» Элдик Партиясына таандык.
Ал эми кыргызстандык оппозиция өкүлдөрү болсо Бакиев жарыялаган чечимди кезектеги калпыс, туура эмес кадам катары баалап чыгышты.
Мурдагы тышкы иштер министри Аликбек Жекшенкулов жана Коопсуздук кеңешинин мурдагы катчысы Мирослав Ниязов «Азаттык» үчүн курган маегинде АКШ базасын чыгаруу тууралуу чечимди Кыргызстандын бийлигинин ички-тышкы саясаттагы баш-аламан кадамдарынын бир көрүнүшү катары сынга алышты.
Азырынча Кыргыз бийлигинин өкүлдөрүнөн президент К. Бакиевдин АКШ аскер аба базасын чыгаруу тууралуу жарыясына карата пикир алууга мүмкүндүк болгон жок.
