Ауғанстанда тәліптер билікке келген соң елден кеткен мыңдаған ауған сарбазы Иранда тұрып жатыр. Көбі қара жұмыс істеп, қоқыс теріп кетуге мәжбүр болса, кейбірі Ресейдің жекеменшік әскери топтарының шақыруымен Украинадағы соғысқа қатысуға дайын екенін айтады.
Он бес ай бұрын "Талибан" қозғалысы билікке келіп, мектептерді жаба бастағалы, елде қыздарды ерте әрі мәжбүрлеп тұрмысқа беру жиілеген. Көбі қызының қолын тәліптер сұрай ма деп қауіптеніп, осы қадамға барып жатыр.
Associated Press фотографы Эбрагим Норузи Ауғанстан астанасы Кабулдың шетінде кірпіш құйып жүрген балаларды суретке түсіріп алған. Жұмыс істеп жүрген балалардың кейбірі бес жасқа да толмаған.
Ауғанстан қаржы министрлігінің қызметкерлері жұмыс орнын сақтап қалу үшін ислам туралы тест тапсырған. Азаттықтың Ауған қызметіне хабарласқан дереккөздер министрлік ислам туралы кітапша таратып, кейін қызметкерлерінің діни ұстанымы талапқа сай екеніне көз жеткізу үшін тест алғанын айтады.
Бір жыл бұрын "Талибан" қозғалысы Батыс қолдап келген ауған үкіметін құлатып, билікке келді. Содан бері тәліптер билігін күшейтіп, елдегі оппозицияны басып-жаншыды. Сарапшылар топ ішінде талас-тартыстың күшеюі тәліптер билігіне қауіп төндіріп отыр дейді.
"Талибан" қозғалысы Ауғанстан мен Тәжікстан шекарасы маңында жаңа бақылау бекетін тұрғызып жатыр. Тәліптерді Ауғанстанның заңды билігі деп мойындамаған Душанбе мұны "Тәжікстанға сес көрсету" деп санайды.
Ауғанстанда билікте отырған "Талибан" қозғалысы мен Тәжікстанның онсыз да мәз емес қарым-қатынасы кейінгі кезде одан сайын ушығып кетті. Тәліптер Тәжікстанмен шекараны жауып, Ауғанстанға тауар таситын жүк көліктерін өткізбей жатыр.
Ауғанстанда билікке "Талибан" қозғалысы келген соң, Қазақстан былтыр ол елден 35 қазақты тарихи отанына жеткізген еді. Билік атамекенге оралуға ықылас білдірген өзге қазақтарды да эвакуациялауға уәде еткенімен, ол іс аяқсыз қалды. Ауғанстанда қалған қазақтар өздерін көшіріп алуды сұрайды.
Тәліптер Орталық Азия елдерімен шектесетін уәлаяттарға әскер кіргізіп, көрші мемлекеттерді үрейлендіріп қойды. Олар бұл әрекет Ауғанстандағы ғана емес, аймақтағы тұрақтылыққа да септігін тигізеді дейді. Ал сарапшылар не дейді?
Кейінгі апталарда Ауғанстанда "Талибан" қозғалысы бейбіт наразылықтар мен сөз бостандығын басып-жаншуды жиілетті. Кабулдағы үйінде шабуылға ұшыраған журналист мұны содырлардан көріп отыр. Сондай-ақ тәліптердің бейбіт наразылыққа қатысқан екі әйелді тұтқындағаны жайлы хабар тарады.
Тамызда "Талибан" қозғалысы Ауғанстанда өз билігін орнатқанда, бұлай боларын ешкім күтпеген еді. Бірақ тәліптер билікке келген соң біршама қиындыққа тап болды. Ел халықаралық көмектен қағылып, экономикалық ахуал ауырлады. "Ислам мемлекеті" лаңкестік тобы да тәліптерге қауіп төндіре бастады.
Батыс елдері Ауғанстанда жиырма жыл болды. Қазір "Талибан" билік орнатқан елде АҚШ пен оның одақтастары жоқ. Енді олардың орнын Ресей мен Қытай секілді ірі державалар басқысы келеді. Кей сарапшылар бұл аймақ Батысқа қарсы орталыққа айналуы мүмкін деген болжам айтады.
Тағы
