Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Ужо сёньня: 430 гадоў таму нарадзіўся кароль і вялікі князь Уладзіслаў Ваза


Кароль Рэчы Паспалітай Уладзіслаў IV Ваза, партрэт Пітэра Паўля Рубэнса
Кароль Рэчы Паспалітай Уладзіслаў IV Ваза, партрэт Пітэра Паўля Рубэнса

Падзеі 9 чэрвеня ў Беларусі і сьвеце.

Дата дня

У гэты дзень у 1595 годзе нарадзіўся Ўладзіслаў Ваза, вялікі князь літоўскі, кароль польскі і швэдзкі, а таксама тытулярны цар маскоўскі.

Калі яму было 15 гадоў, маскоўскія баяры абралі яго на царства, хоць ягоны бацька Жыгімонт у Маскву яго не адпусьціў. Гэты тытул заставаўся за ім да канца вайны за Смаленск у 1634 годзе, калі паводле мірнага замірэньня Рэч Паспалітая атрымлівала Смаленск, але Ваза адмаўляўся ад прэтэнзій на маскоўскі сталец.

Вызначаўся рэлігійнай талерантнасьцю. Шмат часу праводзіў у ВКЛ. Вільня пры ім была палітычным і культурным цэнтрам з каралеўскімі прыёмамі, тэатральнымі пастаноўкамі, балямі і маскарадамі.

Таксама ў гэты дзень

1661 — Магілёву нададзены герб.

1815 — завяршыўся Венскі кангрэс, які вызначыў новы эўрапейскі парадак пасьля напалеонаўскіх войнаў.

1898 — Вялікая Брытанія атрымала ад Кітаю тэрыторыю Ганконгу ў арэнду на 99 гадоў.

1919 — на зьезьдзе беларускіх дэлегатаў Віленшчыны і Горадзеншчыны пацьверджаная вернасьць ідэалам незалежнай Беларусі, выказаны поўны давер ураду БНР, створаная Цэнтральная беларуская рада Віленшчыны і Горадзеншчыны.

1929 — у Горадні пачаўся так званы «працэс 75-і» — суд, арганізаваны польскімі ўладамі над дзеячамі заходнебеларускага нацыянальнага руху.

1955 — у Менску адкрылася Дзіцячая чыгунка імя Канстанціна Заслонава.

Вакзал Дзіцячай чыгункі ў Менску
Вакзал Дзіцячай чыгункі ў Менску

1960 — заснаваны Цэнтральны дзяржаўны архіў літаратуры і мастацтва Беларусі.

2019 — у Казахстане прайшлі пазачарговыя прэзыдэнцкія выбары, на якіх перамог Касым-Жамарт Такаеў.

Касым-Жамарт Такаеў
Касым-Жамарт Такаеў

У гэты дзень нарадзіліся

1672 Пётар I, цар маскоўскі, першы імпэратар Расейскай імпэрыі.

1868Уладзіслаў Вярыга, беларускі філёзаф, этнограф, фальклярыст.

1873Венцаслаў Пелікан, мэдык, рэктар Віленскага ўнівэрсытэту.

1803Адольф Янушкевіч, пісьменьнік, вучоны і падарожнік, філямат і ўдзельнік паўстаньня 1831 году, вязень Сыбіры.

1881Іван Луцкевіч, палітык і грамадзкі дзеяч, публіцыст, археоляг, ідэоляг беларускага нацыянальна-вызвольнага руху пачатку ХХ стагодзьдзя, брат Антона Луцкевіча.

1895Ігнат Дварчанін, беларускі літаратуразнаўца, паэт, публіцыст, грамадзкі дзеяч. Арыштаваны ў 1933 годзе па справе «Беларускага нацыянальнага цэнтру», расстраляны ў 1937 годзе, рэабілітаваны ў 1956-м.

Ігнат Дварчанін
Ігнат Дварчанін

1910 Віктар Воўчак, беларускі архітэктар. Асноўныя працы ў Менску: будынак аблвыканкаму, Літаратурны музэй Янкі Купалы, жылы дом па вул. К.Маркса. Адзін з аўтараў мэмарыяльнага комплексу «Берасьцейская крэпасьць-герой».

1913 — нарадзілася Тамара Міянсарава, піяністка, стваральніца музычнай фанатэкі Беларускага радыё.

1919Ісаак Баляслаўскі, беларускі шахматыст, міжнародны гросмайстар, чэмпіён сьвету і Эўропы ў камандным першынстве.

1958Алесь Камоцкі, беларускі паэт і бард.

У памяці

1809Францішак Хамінскі, дзяржаўны і вайсковы дзяяч ВКЛ, маршалак Менскай губэрні, пісьменьнік.

1863Баляслаў Калышка, адзін з кіраўнікоў антырасейскага паўстаньня, павешаны ў Вільні на Лукіскім пляцы.

1870Чарльз Дыкенс, брытанскі пісьменьнік, журналіст.

Чарльз Дыкенс, партрэт
Чарльз Дыкенс, партрэт

1873Венцаслаў Пелікан, мэдык, рэктар Віленскага ўнівэрсытэту.

1965Пётар Алейнікаў, савецкі кінаактор беларускага паходжаньня.

1970 — у сваёй кватэры ў Нью-Ёрку невядомымі забіты Ўладзімер Тамашчык, архіяпіскап БАПЦ.

2011Павал Місько, пісьменьнік і паэт.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава
XS
SM
MD
LG