Праз маскоўскі пункт адбору на ваенную службу па кантракце прайшоў як мінімум 51 грамадзянін Кітая. Гэта вынікае зь зьвестак аб наборы на кантракт у Маскве з чэрвеня 2023-га па травень 2024 году, якія апынуліся ў распараджэньні праекту «Важные истории». 31 баец з КНР зьвярнуўся ў гэтую ўстанову ў 2023-м, яшчэ 20 — у 2024 годзе.
Большасьць грамадзян Кітаю прыляцелі ў Маскву незадоўга да звароту ў пункт адбору. Так, 24-гадовы Юаньчунь Цзян прыляцеў у Расею 22 жніўня 2023 году і ў той жа дзень накіраваўся заключаць кантракт. Яшчэ як мінімум сямёра прыйшлі вэрбавацца на наступны дзень па прыбыцьці ў Расею з Кітаю. Як мінімум чатыры кітайскія добраахвотнікі пасьля візыту ў пункт адбору паляцелі назад у Кітай.
Самаму маладому з кітайскіх кантрактнікаў у здабытым расьсьледнікамі сьпісе 20 гадоў, найстарэйшаму — 51 год.
Як мінімум адзін з наймітаў ужо загінуў на вайне ва Ўкраіне. 38-гадовы Жуй Чжаа заключыў кантракт з расейскай арміяй у канцы верасьня 2023 году, а ўжо ў сьнежні таго году, паводле зьвестак украінскіх СМІ, быў забіты ў Запароскай вобласьці.
Вядома і аб параненых вайскоўцах. Яшчэ адзін кітайскі добраахвотнік зь сьпісу — 38-гадовы Лін Пань — патрапіў на відэа, апублікаванае праваенным тэлеграм-каналам «Крупнокалиберный Переполох». У ім сьцьвярджаецца, што Лін Пань — былы супрацоўнік вайсковай паліцыі Кітаю, які атрымаў Георгіеўскі крыж за эвакуацыю калегаў-расейцаў, атакаваных дронам пад Бахмутам. Ён атрымаў раненьне, трапіў у шпіталь і вярнуўся на фронт. Аўтары відэа называюць Паня «нашым расейскім хлопцам кітайскага паходжаньня» і адзначаюць, што ён ня ведае ані слова на мове краіны, за якую ваюе, акрамя «я русский» і «брат».
Іншы баец Вэй Дуань трапіў у базу пацыентаў мэдычных устаноў Галоўнага вайскова-мэдыцынскага ўпраўленьня Мінабароны Расеі, пісала «Радыё Свабода». Вэй, які ўжо на той момант вярнуўся на радзіму, пацьвердзіў у ліставаньні з журналістамі, што зьяўляецца грамадзянінам КНР і ўдзельнічаў у вайне ва Ўкраіне.
Яшчэ некалькі кітайскіх грамадзян, якія адслужылі па кантракце ў расейскім войску, таксама маглі ўжо вярнуцца на радзіму (кантракт з замежнікамі падпісваюць на год).
41-гадовы Цзяньвэй Лі, які прыляцеў у Расею і зьвярнуўся ў пункт адбору па кантракце ў сьнежні 2023 году, падрабязна расказваў у сваіх сацсетках аб службе ў расейскай арміі. Паводле яго слоў, з моманту зьяўленьня кантрактніка на полі бою да яго сьмерці можа праходзіць у сярэднім 8-10 гадзін. Ён скардзіўся на «слабы» рыштунак і зброю, а таксама на моўны бар’ер, які перашкаджае размаўляць з расейскімі таварышамі па службе і гаварыць па рацыі з камандаваньнем.
«За два тыдні, што я тут, мы рушылі наперад толькі на 100 мэтраў. Мы страцілі дзясяткі людзей і не забралі іх [не эвакуавалі целы]», — расказваў ён.
Іншы вайсковец, які ёсьць у сьпісе, 38-гадовы Жуйці Сунь, таксама скардзіўся ў сацыяльных сетках на ўмовы ў расейскім войску. Ён прыляцеў у Расею ў верасьні 2023 году і на наступны дзень адправіўся заключаць кантракт.
«Тут няма ніякай мэдыцынскай дапамогі. Усім напляваць. Боль забівае мяне», — казаў ён на відэа, апублікаваным у студзені 2024 году.
Паводле яго слоў, лекар пасьля агляду не забясьпечыў належнага лячэньня.
«Я зьвярнуўся ў кітайскую амбасаду ў Расеі. Яны сказалі, што гэта мая асабістая праблема», — сьцьвярджае Жуйцы Сунь.
Зь відэа, выяўленага «Важными историями», вынікае, што ў сакавіку 2024 году Жуйці Сунь вярнуўся ў Кітай.
Кітайцы ў расейскім войску, рэакцыя Ўкраіны і адказ Кітаю
9 красавіка прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі з спасылкай на спэцслужбы краіны заявіў, што Ўкраіне вядома пра 155 грамадзян Кітаю, якія ваююць на баку Расеі.
«Па гэтых 155-ці ёсьць пашпартныя зьвесткі, адкуль яны, іх дакумэнты, узрост, месцы службы».
Далей Зяленскі адзначыў, што ўкраінскія спэцслужбы мяркуюць, што кітайскіх наймітаў на баку Расеі ваюе значна больш за названую лічбу. Адной з пляцовак, дзе на ягоную думку, гэта адбываецца, ёсьць ТыкТок.
У МЗС Кітаю ў адказ на словы афіцыйнага Кіева настойвалі, што не адпраўлялі сваіх вайскоўцаў на вайну супраць Украіны. Там адзначылі, што наадварот, намагаюцца ўстрымаць сваіх грамадзянаў ад удзелу ў вайне па які заўгодна бок.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- У красавіку высьветлілася, што мірныя перамовы пакуль ня маюць посьпеху, а тым часам Украіна заявіла, што ведае імёны 155 кітайскіх наймітаў, якія падпісалі кантракты з Расеяй і пайшлі на вайну. Афіцыйны Пэкін заявіў, што сваіх грамадзянаў на вайну не адпраўляў, а наадварот, раіў жыхарам краіны трымацца падалей ад абодвух бакоў.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
Форум