Праваабаронцы адносяць да гэтай катэгорыі палітвязьняў, асуджаных паводле артыкулаў 361-2 Крымінальнага кодэксу («фінансаваньне дзейнасьці экстрэмісцкага фармаваньня»), 290-1 («фінансаваньне тэрарыстычнай дзейнасьці») і 361-3 («удзел на тэрыторыі замежнай дзяржавы ўва ўзброеным фармаваньні або ўзброеным канфлікце, ваенных дзеяньнях, вэрбаваньне або рыхтаваньне асобаў да такога ўдзелу»).
2 красавіка на дзяржаўным тэлеканале АНТ выйшаў прапагандысцкі фільм «Тени. Цена террора», дзе расказвалі пра перасьлед людзей за ахвяраваньні і за фінансаваньне арганізацыяў, прызнаных уладамі «экстрэмісцкімі» ці «тэрарыстычнымі».
Паводле начальніка ўпраўленьня Дэпартамэнту фінансавых расьсьледаваньняў Камітэту дзяржаўнага кантролю Ўладзіслава Ларывонава, плынь крымінальных справаў за данаты на зьмяншаецца.
«Толькі за апошні год намі ва ўзаемадзеяньні зь Сьледчым камітэтам выяўлена каля 70 злачынстваў, зьвязаных зь фінансаваньнем рознага кшталту дэструкцыйнай дзейнасьці», — заявіў у фільме Ўладзіслаў Ларывонаў.
«Спадзявалася на абяцаньне з КДБ»
Сярод паказаных у фільме — Міхаіл Фандо, якога ў кастрычніку 2024 году асудзілі на пяць гадоў калёніі паводле артыкулу 361-3 Крымінальнага кодэксу за данаты палку Каліноўскага ў выглядзе крыптавалюты. У сюжэце яго паказалі ў калёніі, з жоўтай біркай.
Міхаіл расказаў, што затрымалі яго каля дому, па вяртаньні з крамы. Прапагандысты кажуць, што ён мае намер напісаць прашэньне аб памілаваньні.
Таксама ў сюжэце АНТ паказалі былога прадпрымальніка зь Янава палітзьняволенага Аляксандра Дарагакупца, якога летась асудзілі на пяць з паловай гадоў зьняволеньня і штраф 2,1 мільёна рублёў.
Яго абвінавацілі паводле шэрагу артыкулаў, у тым ліку за ахвяраваньні палку Каліноўскага, BySol, а таксама розным інфармацыйным рэсурсам. Праваабаронцам «Вясны» стала вядома, што падчас сьледзтва ён нібыта «добраахвотна» пералічыў дзіцячым дамам 600 тысяч даляраў.
Таксама ў сюжэце згадалі палітзьняволенага бізнэсмэна з Менску Ягора Волкава, названага ў сюжэце «адным з кіраўнікоў, фактычным уласьнікам найбуйнейшай транспартнай кампаніі» ў Беларусі. Паводле інфармацыі «Вясны», у 2024 годзе бізнэсмэна асудзілі на тры гадоў калёніі, але цяпер на яго завялі новую крымінальную справу за фінансаваньне палку Каліноўскага. Заяўляюць, што ён перавёў палку ня меней за 11 тысяч даляраў.
У сьпісе 112 асуджаных за данаты — 22 жанчыны. Сярод іх Натальля Левая, мастачка зь Берасьця. Яе лёс — асобная гісторыя.
У фільме АНТ паказалі апэратыўную здымку затрыманьня і допыту палітзьняволенай. Між тым у 2022 годзе жанчына зьехала з Беларусі ў Польшчу. Натальля Левая празь нейкі час з эміграцыі вырашыла вярнуцца ў Беларусь. Цяпер ад знаёмых жанчыны праваабаронцам вядома, што перад вяртаньнем Натальля кампэнсавала ахвяраваньні ў значна большым памеры і таму спадзявалася, што яе не прыцягнуць да адказнасьці. Паводле крыніцаў, Натальля нават спасылалася «на паперу з КДБ», але ёй гэта не дапамагло. У 2024 годзе Натальлю Левую за данаты асудзілі на шэсьць гадоў пазбаўленьня волі, яна адбывае тэрмін у жаночай калёніі № 4 у Гомлі.
«Зрабіў перавод 50 даляраў Сяргею Чаламу»
У сьпісе 112 асуджаных за данаты няма прозьвішчаў тых, хто затрыманы і яшчэ знаходзіцца пад сьледзтвам. Суду над імі не было, але ў фільме «Тени. Цена террора» гэтыя грамадзяне ўжо названыя злачынцамі, адзначаюць праваабаронцы «Вясны».
Праваабаронцы прааналізавалі інтэрвію з Васілём Арэшкам, Аляксеем Пераверзевым, Ігарам Гальцовым і Дзмітрыем Хамянковым. Пра аднаго з падсьледных сказана, што ён «пераводаў рабіў няшмат, але рэгулярна», пра другога, што быў «затрыманы за данат палку Каліноўскага ў памеры 50 даляраў». Яшчэ адзін падсьледны, паводле аўтараў фільму, «пералічыў 50 даляраў Сяргею Чаламу» — эканамісту, вядомаму крытыкай уладнага рэжыму.
Крымінальная справа супраць сузаснавальніка Wargaming
Асобнае месца ў фільме тэлеканалу АНТ «Тени. Цена террора» адведзена заснавальніку кампаніі Wargaming Мікалаю Кацалапаву. Сьцвярджаецца, што вядомы бізнэсмэн цягам некалькіх гадоў ахвяраваў «экстрэмісцкім і тэрарыстычным фондам сотні тысяч даляраў» у выглядзе крыптапераводаў. Цяпер Мікалая Кацалапава вінавацяць у фінансаваньні тэрарызму паводле артыкула 290-1 КК, яму пагражае да 12 гадоў пазбаўленьня волі.
У сярэдзіне 2010-х гадоў Мікалай Кацалапаў пакінуў Беларусь і пераехаў на Кіпр. Кампанія Wargaming выказвалася супраць вайны, разьвязанай Расеяй, і ня раз ахвяравала сродкі ў падтрымку грамадзян Украіны. Улетку 2022-га кампанію ўнесьлі ў сьпіс юрыдычных асобаў з акцыянэрамі зь недружалюбных краін.
Справа супраць ІТ-мэнэджара ідзе ў парадку спэцыяльнага вядзеньня, судзіць яго будуць завочна, паведамляюць у фільме АНТ.
Што юрысты кажуць пра фільм АНТ?
Юрыстка «Вясны» Сьвятлана Галаўнёва зьвярнула ўвагу на некалькі фактаў:
«На відэа ёсьць перабіўкі кадрамі выбухаў і стральбы са зброі, выкарыстоўваецца слова „тэрор“, што стварае вобраз небясьпечных тэрарыстаў, хоць ідзецца толькі пра данаты ў арганізацыі грамадзянскай супольнасьці. Таксама паказваюць кадры жорсткіх затрыманьняў, што можна разглядаць як пагрозу тым, хто робіць такія данаты», — зазначыла юрыстка.
Асобна Сьвятлана Галаўнёва выказалася пра відэа зь фільму, запісанае з затрыманым Васілём Арэшкам.
«Ён вымушаны прасіць прабачэньня і прызнаваць сваю віну. Гэта грубае парушэньне працэсуальных правоў затрыманага і прэзумпцыі невінаватасьці», — лічыць праваабаронца «Вясны» Сьвятлана Галаўнёва.
Форум