Адзін зь іх — Уладзіслаў Есіпенка, карэспандэнт праекту «Крим.Реаліï» Украінскай службы Радыё Свабода, ён ужо чатыры гады ў расейскім зьняволеньні.
Есіпенка, які мае двайное грамадзянства, расейскае і ўкраінскае, быў арыштаваны і ўзяты пад варту 10 сакавіка 2021 году. У лютым 2022-га прызначаны Расеяй суд у Крыме пакараў яго на 6 гадоў пазбаўленьня волі праз абвінавачаньне ў шпіянажы. Ён сам, ягоны працадаўца і праваабарончыя арганізацыі называюць гэтыя абвінавачаньні сфабрыкаванымі.
Празь некалькі месяцаў супраць яго выставілі новае абвінавачаньне — нібыта ў «незаконным захоўваньні і перавозцы выбуховых рэчываў», якое ён катэгарычна адпрэчыў. Пазьней пракуратура прызнала, што граната, «знойдзеная» ў яго аўтамабілі, ня мела ягоных адбіткаў пальцаў.
На судзе Есіпенка таксама адхіліў абвінавачаньні ў зборы выведных дадзеных для Ўкраіны. Пазьней вышэйшы кантраляваны Масквой суд у Крыме скараціў ягоны тэрмін да 5 гадоў зьняволеньня.
Падчас судовага разбору ён заявіў, што зазнаў катаваньні з прымяненьнем электрычнага току, каб прымусіць яго прызнацца ў злачынстве.
У верасьні 2023 году Эўразьвяз увёў санкцыі супраць шасьці чалавек, у тым ліку двух судзьдзяў, пракурора ў справе Есіпенкі і двух супрацоўнікаў ФСБ Расеі, якіх ЭЗ прызнаў датычнымі да яго катаваньняў.
Ягоная жонка, Кацярына Есіпенка, вядзе кампанію за яго вызваленьне.
«Мой муж вінаваты толькі ў тым, што расказваў сьвету аб тым, што адбываецца ў акупаваным Крыме», — заявіла яна ў кастрычніку на канфэрэнцыі ў Канадзе, прысьвечанай распрацоўцы пляна па вяртаньні ўкраінскіх зьняволеных з расейскіх турмаў.
«Ён ведаў, што гэта небясьпечна, але ягоная адданасьць сваёй краіне і праўдзе была мацней страху».
Да арышту Есіпенка асьвятляў сацыяльныя і экалягічныя праблемы Крыма, у тым ліку жыцьцё крымскіх татараў, экалягічныя крызісы і наступствы расейскай акупацыі рэгіёну.
Буйныя міжнародныя арганізацыі, такія як Камітэт абароныжурналістаў (CPJ), Amnesty International, «Рэпартэры без межаў» і PEN America, выступаюць за яго вызваленьне.
З моманту арышту Есіпенка быў адзначаны шэрагам прэмій за сваю працу.
У лістападзе 2022 году ён атрымаў Нацыянальную прэмію Ўкраіны імя Ігара Лубенкі за абарону свабоды слова. Раней, у траўні 2022 году, яму была прысуджана амэрыканская прэмія PEN/Barbey Freedom to Write Award, якая ўручаецца палітычным зьняволеным.
Масква незаконна анэксавала Крым у пачатку 2014 году і неўзабаве падтрымала прарасейскіх сэпаратыстаў на ўсходзе Ўкраіны. Па дадзеных Камітэта абароны журналістаў, расейскія ўлады сыстэматычна абмяжоўвалі свабоду СМІ і перасьледавалі журналістаў, якія выступалі супраць акупацыі.
Есіпенка — адзін з чатырох журналістаў і супрацоўнікаў Радыё Свабода, якія знаходзяцца ў зьняволеньні па абвінавачваньнях, зьвязаных зь іх працай. У сьпісе таксама:
- Ігар Лосік — супрацоўнік Беларускай службы Радыё Свабода. У сьнежні 2021 года быў асуджаны на 15 гадоў па абвінавачаньні ў «арганізацыі і падрыхтоўцы дзеяньняў, якія груба парушаюць грамадзкі парадак».
- Ніка Новак — расейскамоўны аўтар Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода. Была арыштаваная ў сьнежні 2023 года і прыгаворана ў лістападзе 2024 года да 4 гадоў турмы ў Чыце па абвінавачаньні ў «супрацоўніцтве з замежнай арганізацыяй на канфідэнцыйнай аснове».
- Фарыд Мэхралізадэ — эканаміст і журналіст Азэрбайджанскай службы Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода. Быў арыштаваны ў Баку ў траўні 2024 году, яму пагражае да 12 гадоў турэмнага зьняволеньня.
Форум