Сярод іншага лідэры ЭЗ абмяркуюць эўрапейскі ўклад у гарантыі бясьпекі, неабходныя для забесьпячэньня працяглага міру ва Ўкраіне.
На фоне паўзы ў адносінах паміж ЗША і Ўкраінай Эўрапейская рада пацьвярджае сваю пастаянную і цьвёрдую падтрымку незалежнасьці, сувэрэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасьці Ўкраіны ў межах яе міжнародна прызнаных межаў. Пра гэта гаворыцца ў чарнавіку заявы саміту Эўразьвязу — тэкст дакумэнту апынуўся ў распараджэньні рэдакцыі Радыё Свабода.
У сувязі з «новым імпульсам для перамоваў», якія павінны прывесьці да ўсёабдымнага, справядлівага і працяглага міру, ЭЗ падкрэсьлівае важнасьць таго, што спыненьне агню можа адбыцца «толькі як частка працэсу, які вядзе да ўсёабдымнага мірнага пагадненьня, а любая такая дамова павінна суправаджацца надзейнымі гарантыямі бясьпекі для Ўкраіны, якія будуць спрыяць стрыманьню будучай расейскай агрэсіі; мір павінен грунтавацца на павазе да незалежнасьці, сувэрэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасьці Ўкраіны».
У дакумэнце таксама адзначаецца, што ня можа быць ніякіх перамоваў аб Украіне без Украіны і Эўропы.
«Для дасягненьня міру празь сілу трэба, каб Украіна была ў наймацнейшай пазыцыі з уласным магутным вайсковым і абаронным патэнцыялам як важным кампанэнтам. Гэта адносіцца да пэрыяду да, падчас і пасьля перамоваў аб спыненьні вайны. З гэтай мэтай ЭЗ застаецца адданым, у каардынацыі з партнэрамі-аднадумцамі і саюзьнікамі, аказаньню ўзмоцненай палітычнай, фінансавай, эканамічнай, гуманітарнай, вайсковай і дыпляматычнай падтрымцы Ўкраіны, а таксама ўзмацненьню ціску на Расею, каб аслабіць яе здольнасьць працягваць весьці агрэсіўную вайну», — гаворыцца ў праекце.
Таксама адзначаецца, што Эўразьвяз працягне аказваць Украіне рэгулярную і абяцаную фінансавую падтрымку — у 2025 годзе перадасьць Украіне 30,6 млрд эўра, у прыватнасьці выплаты паводле праграмы Ukraine Facility, як чакаецца, дасягнуць 12,5 млрд эўра.
Здольнасьць Украіны эфэктыўна абараняць сябе зьяўляецца «неад’емнай часткай любых будучых гарантый бясьпекі», таму ў ЭЗ вітае гатоўнасьць дзяржаў-сяброў і ў далейшым задавальняць неадкладныя вайсковыя і абаронныя патрэбы Ўкраіны і заклікае Раду прасоўваць працу над ініцыятывамі, накіраванымі на ўзмацненьне вайсковай падтрымкі Ўкраіны з боку ЭЗ.
Гарантыі бясьпекі павінны давацца ў кансультацыях з «Украінай, а таксама зь яе аднадумцамі і трансатлянтычнымі партнэрамі», адзначаецца ў чарнавіку высноў саміту.
Другога сакавіка ў Лёндане адбыўся саміт, прысьвечаны Ўкраіне. Па дадзеных Офіса прэзыдэнта, у ім узялі ўдзел 18 кіраўнікоў дзяржаў і ўрадаў і кіраўнікі міжнародных інстытуцый. Лідэры абмеркавалі працяг фінансавай падтрымкі ўкраінскай абароннай прамысловасьці, а таксама гарантыю бясьпекі.
Прэм’ер-міністар Брытаніі Кір Стармэр паведаміў, што Вялікая Брытанія разам з Францыяй і Ўкраінай дамовіліся падрыхтаваць плян «спыненьня баявых дзеяньняў», які затым прадставяць ЗША.
Саміт адбыўся на фоне напружанасьці пасьля таго, як 28 лютага падчас знаходжаньня ў Белым доме прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі меў эмацыйную дыскусію з прэзыдэнтам ЗША Дональдам Трампам і віцэ-прэзыдэнтам Джэй Ды Вэнсам наконт вайны РФ супраць Украіны.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
Форум