Крыніца інфармацыйнага агенцтва AFP у францускай арміі пацьвердзіла, што некалькі дзясяткаў украінскіх вайскоўцаў дэзэртавалі падчас праходжаньня падрыхтоўкі на адным з палігонаў у Францыі. А ўсяго пакінуць падразьдзяленьне да адпраўкі на фронт маглі больш за паўтары тысячы салдат. Гаворка пра 155-ю брыгаду УСУ. І, як паказвае практыка, гэта не адзінкавы выпадак.
Вайсковец Аляксандар у інтэрвію тэлеканалу «Настоящее время» растлумачыў, як і чаму самавольна пакінуў воінскую часьць:
«Тэхніка ўся старая. Нам сказалі: калі вы зь нечым ня згодны, складайце зброю і хто куды».
Яшчэ адзін вайсковец па імені Аляксей у інтэрвію ўжо іншаму ўкраінскаму тэлеканалу расказаў падобную гісторыю:
«Камандаваньне не дало далей лячыцца. Я завярнуўся і пайшоў дадому».
Такіх навін апошнім часам стала асабліва шмат. Тэма самавольнага пакіданьня часткі цяпер вельмі актуальная ва ўкраінскім грамадзтве. Гэта вялікая праблема для УСУ. Адна з апошніх гучных гісторый — ад украінскага вайсковага журналіста і галоўрэда Censor.net Юрыя Бутусава пра 155-ю брыгаду УСУ, якая трэнавалася ў Францыі. Яна была шматабяцальным рэзэрвам украінскай арміі. Падразьдзяленьне, па розных падліках, пакінулі больш за паўтары тысячы салдат. Гэта трэць брыгады.
155-ю брыгаду стварылі некалькі месяцаў таму. Украінскіх салдат трэнавалі ў Францыі. Паводле расьсьледаваньня Юрыя Бутусава, яшчэ тады з брыгады дэзэртавалі некалькі дзясяткаў чалавек. Французы абурыліся, але шырока гэта разгалошваць ня сталі. Францускаму агенцтву AFP ананімна сказалі, што дэзэртэрства было, але ў Францыі гэта не крымінальны артыкул. «Была пэўная колькасьць дэзэртэраў, але яна застаецца вельмі нязначнаю, улічваючы колькасьць людзей, якія прайшлі навучаньне», — цытуе AFP прадстаўніка францускага Генэральнага штабу.
Пасьля навучаньня брыгаду перакінулі на Пакроўскі напрамак Данецкай вобласьці. Юры Бутусаў расказвае, што ў брыгадзе не было дронаў і сродкаў РЭБ — радыёэлектроннай барацьбы, якія павінны абараняць людзей і тэхніку, напрыклад, ад расейскіх бесьпілётнікаў. Тым ня менш брыгаду вывелі на фронт. «Замест таго каб даць людзям якасную падрыхтоўку і якасных камандзіраў, сяржантаў, афіцэраў на ўсіх узроўнях, замест таго каб забясьпечваць людзей, — мабілізаваных у ТЦК апранулі ў вайсковую форму і пачалі ставіць задачы, якія ім былі незразумелыя.
Калі б людзей адправілі ў дасьведчаныя брыгады, дзе ёсьць спрактыкаваны і якасны камандны склад, ёсьць сяржанты, афіцэры, забесьпячэньне, ёсьць правільная арганізацыя, то так — такой колькасьці самавольнага пакіданьня часткі (СПЧ) там не было б. Зь людзьмі трэба працаваць. А тут усё зроблена дзеля галачкі, дзеля стварэньня штатаў. І вынік — велізарная колькасьць СПЧ. І гэта паказчык таго, што кіраўніцтва краіны ўвогуле не зьвяртае ўвагі на праблемы арганізацыі новых войскаў», — тлумачыць Бутусаў.
Пра 155-ю брыгаду цяпер шмат гавораць, але з вынікаў пакуль — толькі зьмена яе кіраўніцтва. У адносінах да астатніх чыноўнікаў, якія адказвалі за фармаваньне падразьдзяленьня, працягваюцца разборы. Праблемы ў брыгадзе прызналі і ў сухапутных войсках. Вайскоўцы ў адзін голас сьцьвярджаюць, што праблемы 155-й брыгады — гэта толькі вяршыня айсбэрга. Падобныя цяжкасьці — амаль ва ўсіх аналягічных новых падразьдзяленьнях. І разьвязаньня пакуль няма. У праваабарончым цэнтры, які займаецца салдатамі, канстатуюць, што тэма СПЧ — як замкнёнае кола.
«Ёсьць розныя катэгорыі людзей, якія ідуць у СПЧ. Першая катэгорыя — гэта людзі, якія з самага пачатку ўхіляліся ад службы. Або працэдура мабілізацыі была парушаная. Напрыклад, чалавека „бусыфікавалі“ (мабілізавалі сілком). Існуюць іншыя выпадкі СПЧ. Напрыклад, чалавек служыў тры гады запар ці нават раней — з 2014 году, і яго маральна-псыхалягічны стан становіцца горшы. З прычыны адсутнасьці водпуску, ратацыі, нармальнага адпачынку. Але гэта не заўсёды пытаньне камандаваньня. Гэта пытаньне таго, што людзі не мабілізуюцца. Недахоп кадраў у УСУ спараджае ўсё большы кадравы голад, таму што людзі стамляюцца», — кажа адвакат праваабарончай арганізацыі «Прынцып» Анастасія Крыштановіч.
Ягор Фірсаў — украінскі народны дэпутат, а цяпер салдат, канстатуе, што няма такога вайскоўца ва ўкраінскай арміі, які б не сутыкаўся з СПЧ. Прычын, кажа, шмат — стомленасьць, праблемы ў сям’і, няпэўнасьць, што далей. Пасьля СПЧ вярнуцца ў падразьдзяленьні складана — такім людзям не давяраюць. «Калі да нас у частку прыходзяць дэпутаты і розныя вайсковыя чыноўнікі, я прапаную ім адпраўляць „СПЧ-нікаў“ у інжынэрныя войскі. Таму што, па-першае, ім няпроста вярнуцца ў тую воінскую часьць, дзе яны былі. Да іх там ставяцца ня тое каб як да здраднікаў, але з падазрэньнем. У той жа час у нас часта праблемы з абарончымі збудаваньнямі. Можна было б з „СПЧ-нікаў“ ствараць цэлыя брыгады і палкі», — лічыць Ягор Фірсаў.
Паводле статыстыкі, са студзеня па кастрычнік 2024 году Дзяржаўнае бюро расьсьледаваньняў адкрыла 40 тысяч крымінальных спраў за самавольнае пакіданьне часткі і яшчэ 20 тысяч за дэзэртэрства, гэта ў два разы больш, чым за 2023 год. Праблему афіцыйна раней агучыў нават прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі: «СПЧ у 2024 годзе вырасла, а з кастрычніка ці зь верасьня — зьменшылася. Гэта факт. Доўгая вайна — гэта доўгая вайна. Людзі стаяць і стамляюцца».
Ня так даўно ва ўкраінскім заканадаўстве пачала дзейнічаць норма: пасьля першага выпадку пакіданьня часткі салдат можа вярнуцца на службу без пакараньня. Гэтай магчымасьцю пасьпелі скарыстацца каля шасьці тысяч салдат.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
Форум