17 красавіка былому старшыні Партыі БНФ Рыгору Кастусёву спаўняецца 67 гадоў. Ужо чацьверты дзень нараджэньня палітвязень сустракае за кратамі.
Арыштавалі Кастусёва 12 красавіка 2021 году, у дзень, калі ў былым СССР адзначалі Дзень касманаўтыкі. У лістах сваякам палітвязень часта згадвае гэтае супадзеньне, не абмінуў ён увагай сумную для сябе падзею і ў нядаўнім пасланьні.
«Хутка будзе тры гады з таго дня касманаўтыкі... Тры гады. За гэты час пастарэў на тры гады і ўсе не магу прывыкнуць да гэтай пары да свайго выгляду, калі гляджуся ў люстэрка. Не магу ўсьвядоміць, што здарылася ў пляне здароўя».
У зьняволеньні, яшчэ ў менскім СІЗА на вуліцы Валадарскага. Рыгор Кастусёў захварэў на анкалягічнае захворваньне. Некалькі разоў яму праводзілі абсьледаваньні, прызначалі лячэньне лекамі, але пры гэтым аблягчэньня ўмоваў утрыманьня палітык не дачакаўся.
З ПК-22 у Івацэвічах, дзе адбываў пакараньне Рыгор Кастусёў, сёлета ў пачатку году яго перавялі ў крытую турму ў Горадні.
У пачатку красавіка сваякам палітвязьня стала вядома, што яму зрабілі апэрацыю — вывелі катэтэр з мачавіка. Паводле зяця палітыка Дзьмітрыя Антончыка, апэрацыя зьняла небясьпеку разрыву пузыра ў Кастусёва, але ўскладніла знаходжаньне палітвязьня ў вязьніцы.
«Адразу пасьля апэрацыі Рыгора Кастусёва вярнулі ў камэру», — расказаў пра Кастусёва ягоны зяць Дзьмітры Антончык. У апошніх лістах зь няволі Рыгор Кастусёў напісаў пра стан здароўя.
«Яму рабілі аналіз крыві, дык паказьнікі дрэнныя: у два разы падвышаны бялок у крыві. Павялічаныя лімфавузлы. Таксама турбуе варыкоз на нагах. Але ён ня любіць пра гэта шмат паведамляць і думаць. Затое працягвае пісаць вершы. Вось прыслаў верш, прысьвечаны сваёй роднай вёсцы Цяхцін», — падзяліўся са Свабодай Дзьмітры Антончык і працытаваў верш Кастусёва, які той прыслаў з турмы.
Не забываю тых мясьцін,
Што мне даюць натхненьне, сілы,
Пад рэдкай назваю Цяхцін,
Ад нараджэньня родны, мілы...
У вершы Рыгора Кастусёва «Мой Цяхцін» 9 строфаў па 4 радкі. У апошніх радках верша Рыгор Кастусёў фактычна пакідае тэстамэнт на выпадак сьмерці ў вязьніцы.
...Пад шэры камень. Толькі той,
Што ўзяты з родных мне мясьцінаў.
І невялікаю плітой,
Дзе бачна, хто каго пакінуў.
Цяхцін — вёска ў Бялыніцкім раёне Магілёўскай вобласьці, дзе 67 гадоў таму Рыгор Кастусёў нарадзіўся, вырас і пачаў працоўную дзейнасьць.
Перасьлед Рыгора Кастусёва
12 красавіка 2021 года Рыгора Кастусёва затрымалі супрацоўнікі КДБ Беларусі ў яго дома ў горадзе Шклове Магілёўскай вобласьці і зьмясьцілі ў сьледчы ізалятар у Менску. Кастусёва, а таксама Аляксандра Фядуту і Юрыя Зянковіча, абвінавацілі ў спробе перавароту ў Беларусі.
У верасьні 2022 году суд прызнаў Кастусёва вінаватым у «змове з мэтай захопу ўлады» і асудзіў на 10 гадоў зьняволеньня. Беларускія праваабаронцы прызналі Рыгора Кастусёва палітычным вязьнем.
Затрыманьне Зянковіча, Кастусёва, Фядуты, справа «змоўцаў» і прысуды. Што трэба ведаць
- У Шклове ўвечары 12 красавіка затрымалі кіраўніка Партыі БНФ Рыгора Кастусёва. Тады было вядома толькі, што ён праходзіць у крымінальнай справе і знаходзіцца ў СІЗА КДБ.
- Увечары таго ж дня жонка беларускага паліттэхноляга Аляксандра Фядуты паведаміла пра яго зьнікненьне ў Маскве. 13 красавіка КДБ Беларусі паведаміў, што Фядуту затрымалі.
- У ноч на 14 красавіка стала вядома аб затрыманьні ў Маскве беларускага адваката з ЗША Юрася Зянковіча. Усе яны цяпер у менскім СІЗА КДБ.
- Увечары 17 красавіка дзяржаўныя СМІ Беларусі паказалі заяву Аляксандра Лукашэнкі, што заходнія спэцслужбы рыхтавалі збройны мяцеж, а таксама замах на яго і на ягоных дзяцей.
- Лукашэнка абвінаваціў у датычнасьці да падрыхтоўкі замаху затрыманых Зянковіча, Кастусёва і Фядуту.
- Амаль сынхронна ФСБ Расеі заявіла, што яны сумесна з КДБ Беларусі спынілі меркаваную змову з удзелам Зянковіча і Фядуты, якія нібыта плянавалі 9 траўня «ажыцьцяўленьне вайсковага перавароту ў Беларусі па адпрацаваным сцэнары „каляровых рэвалюцый“ з прыцягненьнем мясцовых і ўкраінскіх нацыяналістаў, а таксама фізычную ліквідацыю Аляксандра Лукашэнкі».
- У рэпартажы на беларускім дзяржаўным тэлеканале АНТ паказалі фрагмэнт відэаразмовы ў Zoom, у якой, акрамя Зянковіча, Кастусёва і Фядуты, удзельнічалі яшчэ чатыры чалавекі (усе жывуць у ЗША), нібыта ўдзельнікі змовы. У інтэрвію Свабодзе двое зь іх адкінулі абвінавачаньні (тут і тут).
- Афіцыйныя прадстаўнікі ЗША і Польшчы назвалі абвінавачаньні ўладаў Беларусі і Расеі на свой бок няпраўдай.
- 21 красавіка Ўладзімір Пуцін заявіў, што краіны Захаду ігнаруюць факты падрыхтоўкі «дзяржаўнага перавароту ў Беларусі» і «плянаваньня забойства» Аляксандра Лукашэнкі. Ён абвінаваціў удзельнікаў «змовы супраць Лукашэнкі» ў падрыхтоўцы масаванай кібэратакі на Беларусь.
- 22 красавіка стала вядома, што старшыня Партыі БНФ Рыгор Кастусёў, палітоляг Аляксандар Фядута і юрыст Юры Зянковіч абвінавачаныя ў змове з мэтай захопу дзяржаўнай улады неканстытуцыйным шляхам (ч. 1 арт. 357 Крымінальнага кодэксу).
- 30 красавіка КДБ назваў імёны дзевяці абвінавачаных. Гэта Аляксандар Фядута, Юры Зянковіч, Рыгор Кастусёў, Вольга Галубовіч, Дзьмітры Шчыгельскі, Аляксандар Перапечка, Павал Кулажанка, Віталь Макаранка, Ігар Макар. Акрамя Фядуты, Зянковіча і Кастусёва, у няволі трымаюць Вольгу Галубовіч.
- Прысуды ў справе: Юрасю Зянковічу — 11 гадоў калёніі, Аляксандру Фядуту — 10 гадоў, Рыгору Кастусёву — 10 гадоў, Дзянісу Краўчуку — 2,5 года.
