Лінкі ўнівэрсальнага доступу

«Пасьля 15 дзён арышту я выйшаў з пачкам малюнкаў». У Варшаве праходзіць выстава рэпрэсаваных мастакоў


Адкрыцьцё выставы карцін рэпрэсаваных беларускіх мастакоў «Вітанкі з Беларусі»
Адкрыцьцё выставы карцін рэпрэсаваных беларускіх мастакоў «Вітанкі з Беларусі»

Пагутарылі з куратаркай, мастакамі і прадстаўніцай Аб’яднанага пераходнага кабінэту.

17 сакавіка ў Музэі вольнай Беларусі распачалася выстава-продаж твораў 17 рэпрэсаваных мастакоў, якія вымушана пакінулі краіну. Большасьць зь іх адбылі турэмныя тэрміны ў Беларусі.

Партрэты Паўла Севярынца і Алеся Бяляцкага на выставе
Партрэты Паўла Севярынца і Алеся Бяляцкага на выставе

На выставе таксама ёсьць малюнкі Паўла Севярынца, які па сёньняшні дзень знаходзіцца ў турме.

«Я вельмі хвалявалася, бо ў асноўным увесь мантаж рабіла адна — гэта бяссонныя ночы, устаноўкі, ты заўсёды перажываеш, каб усё было так, як у тваёй галаве. А гэта наша першая спроба, і цяпер вельмі шмат ідэй, таму я спадзяюся, што мы нейкую падтрымку атрымаем. Мы вельмі настроеныя на тое, каб папулярызаваць нашую культуру, каб пра яе ведалі і ў Беларусі, і ў эўрапейскіх краінах. Я лічу, што ў нас вельмі таленавітыя мастакі, людзі, і зараз усё накіравана на тое, каб знаёміцца, быць разам і рабіць вялікае мастацтва, каб пра беларусаў гаварылі: „А, я ведаю, яны супэрталенавітыя“. Ці каб людзі бачылі нейкі твор, чулі музыку і гаварылі: „Дык гэта беларусы!“» — расказвае мастачка, рэжысэрка Воля Шніп.

Мастачка і рэжысэрка Воля Шніп
Мастачка і рэжысэрка Воля Шніп

Арганізатарка дадае, што беларускія мастакі за мяжой сутыкаюцца з рознымі выклікамі, адзін зь якіх — пляцоўка пад майстэрні і выставы.

«Нам трэба нейкае вялікае памяшканьне, каб мастакі там сумесна працавалі, паасобку, каб у гэтым месцы была заля для выставаў. Бо цяпер нашыя мастакі жывуць у „кавалерцы“ на 15 мэтраў квадратных і, вядома, там вельмі складана паставіць усе свае прылады, каб зрабіць добрую работу. Таму гэта самае першае. Ну і, па-другое, мы вельмі хочам, каб усё ж такі цікавіліся людзі, бо ад продажу карцін залежыць, што будуць есьці мастак і яго сям’я», — зазначае Воля.

Павал Латушка на адкрыцьці выставы карцін рэпрэсаваных беларускіх мастакоў «Вітанкі зь Беларусі»
Павал Латушка на адкрыцьці выставы карцін рэпрэсаваных беларускіх мастакоў «Вітанкі зь Беларусі»

«Самая страшная трагедыя, што людзі страчваюць некалькі гадоў у турмах»

На адкрыцьці прадставілі яшчэ і музычны відэаарт-пэрформанс, удзельнікам якога быў мастак Антось Радзівонаў.

Мастак Антось Радзівонаў
Мастак Антось Радзівонаў

«Гэта першы мой досьвед удзелу ў трохі тэатралізаваным пэрформансе. Мне падабаецца, што на адкрыцьці шмат людзей, некаторыя досыць уплывовыя палітыкі, культурныя дзеячы. Добра, што шмат людзей могуць паглядзець гэтую выставу, бо людзі, якія вымушана выехалі, — гэта трагедыя. Але самая страшная трагедыя — гэта людзі, якія страцілі некалькі гадоў у турмах. І тое, што сюды прыйшлі паглядзець на іх творы — гэта павага да гэтых людзей», — кажа Антось Радзівонаў.

На выставе паказаны творы Антося Радзівонава на непалітычную тэматыку, бо іншыя было немагчыма вывезьці зь Беларусі. Ёсьць таксама работы, якія мастак стварыў ужо падчас эміграцыі ў Варшаве.

«Цяпер важна рабіць мастацтва. Бо мінаюць часы, руйнуюцца цывілізацыі, праходзяць войны, алімпіяды, а мастацтва застаецца. Яго калі-небудзь адкапаюць археолягі, і людзі ў будучыні будуць ацэньваць па творах мастацтва нашу нацыю, культуру», — кажа Антось.

«Пасьля 15 дзён арышту я выйшаў з пачкам малюнкаў»

Мастак Міхась Мішук нядаўна пераехаў у Варшаву. На выставе прадстаўлены ягоныя работы з сэрыі «Няма слоў», прысьвечаныя вайне ва Ўкраіне.

«Гэта вядомыя фатаздымкі, якія робяць журналісты з розных выданьняў, яны пераасэнсаваныя з тымі словамі гора, якія публікуюць у сацыяльных сетках, хэштэгі нейкія, выразы вядомых людзей. Гэта ўсё скампанавана ў маю работу», — тлумачыць мастак Міхась Мішук.

Міхась Мішук
Міхась Мішук

Міхась адзначае, што мастацтва дапамагае цяпер заставацца на паверхні, не апускацца ў хаос.

«Мастацтва дазваляе не закінуць сябе, проста выцягвае. Для мяне гэта як дапамога. Я да 2020 году каля дзесяці гадоў амаль не маляваў, займаўся працай, сваёй кар’ерай, і з мастацтвам гэта наогул ня вельмі было зьвязана. І пасьля падзей 2020 году толькі гэта мне дазволіла неяк „выплыць“. Калі трапіў на „суткі“ ў лістападзе 2020-га, мне пашанцавала, што ў нас у камэры была папера і асадка. І пасьля 15 дзён арышту я выйшаў з пачкам малюнкаў. З таго моманту гэта дазваляе хоць неяк наагул тэставаць рэальнасьць, адчуваць яе і заставацца на паверхні», — кажа Міхась.

«Вельмі шчыміць сэрца»

На выставе таксама былі прадстаўнікі дэмакратычных сілаў Беларусі, палітычныя і культурныя дзеячы.

«Насамрэч вельмі шчыміць сэрца. З аднаго боку, зрабілася трохі сумна, а з другога — радасна. Столькі людзей прыйшло на адкрыцьцё выставы — гэта значыць, што нам, беларусам, вельмі патрэбны мастацтва, культура. Мы вельмі сумуем па тым, каб быць побач адно з адным і перажываць пэўныя рэчы. Таму сёньня Беларусь там, дзе мы знаходзімся, і кожны можа будаваць яе вакол сябе», — кажа прадстаўніца Аб’яднанага пераходнага кабінэту ў нацыянальным адраджэньні Аліна Коўшык.

Аліна Коўшык
Аліна Коўшык

Аліна дадае, што вельмі радая і ўдзячная арганізатарам, якія змаглі паказаць, што беларускае мастацтва сапраўды цяпер знаходзіцца пад рэпрэсіямі.

«Ня толькі кнігі пад забаронай. Асабліва кранаюць гэтыя краты каля некаторых імёнаў: ты разумееш, што гэтыя працы сапраўды былі створаныя менавіта ў турме. Гэта страшнае сьведчаньне нашай рэчаіснасьці, і яго трэба захаваць, каб мы пра гэта памяталі. Але, вядома, перадусім трэба зрабіць так, каб гэтыя людзі як мага хутчэй выйшлі», — кажа Аліна.

Мастак Уладзіслаў Макавецкі (у яго быў дзень народзінаў у дзень адкрыцьця выставы)
Мастак Уладзіслаў Макавецкі (у яго быў дзень народзінаў у дзень адкрыцьця выставы)

Падчас адкрыцьця выставы адбыўся аўкцыён-продаж некаторых карцін. Сабраныя сродкі зь яго пойдуць на падтрымку рэпрэсаваных мастакоў.

Партрэт Алеся Бяляцкага на выставе
Партрэт Алеся Бяляцкага на выставе

«Ёсьць пляны вельмі вялікія. Я хачу зрабіць яшчэ сваю выставу, яна будзе вельмі нязручная, сучасная. Вядома, хачу зрабіць выставу, дзе я зьбяру шмат мастакоў, мы зробім вялікае шэсьце, такі стрыт-андэрграўндны арт, каб гэта пабачыў увесь сьвет. І нам патрэбна падтрымка. Хочацца аб’яднаць усіх творчых людзей, устаць, распрастаць свае плечы і сказаць: „Я беларус. Я хачу быць свабодным, хачу маляваць і быць шчасьлівым. Хачу, каб астатнія людзі таксама былі шчасьлівыя. Я хачу вам даць гэтую фарбу і свае эмоцыі“», — расказвае мастачка Воля Шніп.

Выставу «Вітанкі зь Беларусі» можна наведаць у Музэі вольнай Беларусі ў Варшаве. Час працы глядзіце тут

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG