«Грузія мне ўжо зусім не чужая, таму сэрца за яе баліць амаль як за Беларусь»
Журналістка Марына кажа, што ў яе было моцнае пачуцьцё дэжавю, якое пачалося яшчэ да пачатку пратэстаў.
— Яно пачалося з рыторыкі грузінскіх уладаў, якія спрабавалі апраўдаць закон аб «замежных агентах». Вось гэтае трызьненьне пра праплочаную моладзь, што тыя, хто крытыкуе ўрад, робяць гэта за грошы. Усё гэта да болю знаёма. І зноў хочацца задаць пытаньне — а дзе тыя грошы даюць? Скажыце — я схаджу вазьму, бо я, хоць і не грузінка, таксама супраць гэтага закону, і я выступаю супраць і крытыкую яго абсалютна бясплатна. Бо мне відавочна, куды ён вядзе, бо ўсе бачаць прыклад Расеі зь яе «замежнымі агентамі».
Ад фота і відэа пратэстаў у Марыны былі моцныя флэшбэкі.
— У ноч на 8 сакавіка не магла заснуць, усё гартала розныя тэлеграм-каналы. Адчувала сябе, як увечары 10 і 11 жніўня ў Беларусі, калі я гэтак жа дома, у Бабруйску, не магла спаць, бо сачыла за тым, што адбывалася ў Менску, і была на сувязі з калегам, які быў там, на месцы. Усё вельмі падобна, на дзіва падобна — вадамёты, гумовыя кулі, міліцыя са шчытамі.
Мне шкада Грузію, у якой цяперашняя кіруючая партыя імкнецца стварыць дыктатуру. Адначасова я вельмі ганаруся і захапляюся грузінамі, якія зноў выйшлі. Я хачу, каб яны здолелі адстаяць сваю краіну і яе незалежнасьць. За паўтара года тут Грузія мне ўжо зусім не чужая, таму сэрца за яе баліць амаль як за Беларусь.
Марыну ўзрадавала навіна пра тое, што законапраект адклікалі.
— Грузіны не адступілі і паказалі сваю сілу. Я ўчора размаўляла з адным грузінам з Тбілісі, які сказаў, што асабіста ён будзе стаяць да канца, што б гэта ні значыла. І я думаю, што такіх, як ён, тут шмат, таму і атрымалася даць такі моцны адпор уладам.
Я, канечне, ім зайздрошчу, што яны могуць, а беларусы — не змаглі. Але адначасова я разумею розьніцу паміж нашымі дзяржавамі, і што Грузіі ўсё ж пакуль далёка да такой жорсткай дыктатуры.
Цяпер мяне вельмі натхняе, што грузіны не сказалі — О.К., разыходзімся, а і сёньня пойдуць і будуць патрабаваць вызваленьня ўсіх затрыманых. Я б хацела, каб гэтыя падзеі сталі штуршком да таго, каб народ увогуле дамогся сыходу «Грузінскай мары» (кіраўнічая партыя. — РС). Бо хоць і адклалі пакуль закон, вельмі трывожна ўсё роўна, бо мала веры, што «Грузінская мара» і прыхільнікі гэтага закону так проста адмовяцца ад яго. Зрэшты, яны гэта і кажуць. Таму цалкам радавацца пакуль рана, бо незразумела, што далей будзе.
«Такое разьвіцьцё падзей мы бачылі ў Беларусі»
Праваабаронца Вольга Смалянко, якая цяпер жыве ў Грузіі, усьцешаная, што праект закону «Аб празрыстасьці замежнага ўплыву» 9 сакавіка быў адкліканы з парлямэнту. Яна лічыць гэта вельмі важным крокам, але не выключае, што можна чакаць далейшага разьвіцьця працэсу.
— Гэта важны крок, таму што людзі ў Грузіі паказалі, што іх думка важная і што менавіта дзеля паляпшэньня ўмоваў жыцьця людзей і павінны пісацца законы, а ня дзеля неабгрунтаваных абмежаваньняў. Сам гэты законапраект — аналяг расейскага закону аб замежных агентах. Ён сапраўды дрэнны і недэмакратычны, ён сур’ёзна абмяжоўвае дзейнасьць некамэрцыйных арганізацый, навешваючы ярлыкі і ўводзячы шырокія магчымасьці для ўмяшаньня дзяржавы ў дзейнасьць НКА.
Праваабаронца падкрэсьлівае, што прычыны масавых пратэстаў былі шырэйшыя за незадаволенасьць толькі адным законапраектам.
— Людзі выйшлі ня толькі і ня столькі дзеля таго, каб абараняць правы некамэрцыйных арганізацый і нават фізычных асобаў, якія атрымліваюць сродкі з-за мяжы. Людзі ў Грузіі разумеюць (гэта добра і абсалютна слушна), што калі дапусьціць прыняцьце дзяржавай аднаго недэмакратычнага закону, то за гэтым лёгка наступіць прыняцьце другога, трэцяга. Сыстэма ўвогуле лёгка скочваецца да недэмакратычнай, калі людзі пазбаўляюцца рэальных мэханізмаў уплыву на ўладу. І тады становяцца людзі для ўлады, а ня ўлада для людзей. Такое разьвіцьцё падзей мы бачылі ў Беларусі.
«Тут ня толькі моладзь разумее, што такое Эўропа»
Ураджэнка Менску, журналістка Тацяна Монцік, якая працуе для нямецкамоўных СМІ, жыве ў Грузіі каля 13 гадоў. Яна перакананая, што ў грузінаў ёсьць «ген свабоды».
— Галоўнае адрозьненьне ад Беларусі — грузіны жывуць з 1991 году ў свабодзе. У іх увесь гэты час не душылі прэсу, не закрывалі НДА, не зьдзекаваліся з апазыцыі так, як гэта было ў Беларусі. Гэта шмат значыць — столькі гадоў у свабодзе.
Ім не пасьпелі запудрыць мазгі прапагандысцкія каналы, іх не палохалі, не закочвалі ў асфальт, у іх дух пратэсту і памяць аб падзеях 9 красавіка 1989 і 20 чэрвеня 2019 году вельмі моцная. Яны выдатна разумелі, што калі дадуць гэтаму закону прайсьці — усе ахвяры і страты папярэдніх гадоў былі марныя. Тут былі дзьве грамадзянскія вайны, не забывайце.
Грузіны спрадвеку змагаліся з замежнымі захопнікамі, прычым — з іншаверцамі (пэрсы, туркі, татара-манголы) і з аднаверцамі (Расея), якія паводзілі сябе ў адносінах да іх жорстка і падступна. Гэта гістарычная памяць, якую так проста не закачае ў асфальт жменька здраднікаў знутры.
Тут ня толькі моладзь разумее, што такое Эўропа. Людзі сярэдняга і старэйшага пакаленьня таксама ведаюць, што калі яны ня прыйдуць на гэтыя мітынгі, у іх дзяцей і ўнукаў ня будзе будучыні, што ім падрыхтавана рабства.
Я з многімі людзьмі старэйшага пакаленьня гутарыла на гэтую тэму. Яны ўжо не гавораць пра «савецкі рай», як гэта было гадоў дзесяць таму. Яны вельмі добра разумеюць: ня выступяць зараз, то пасьля Ўкраіны — наступная Грузія.
- Кіроўная партыя «Грузінская мара» — ініцыятарка законапраекту, грамадзкі рух «Сіла народу» і парлямэнцкая большасьць 9 сакавіка выпусьцілі заяву, у якой гаворыцца пра часовае адкліканьне законапраекту і намер ладзіць сустрэчы з выбарнікамі, каб тлумачыць ім важнасьць такога закону.
- Раней, 7 сакавіка, парлямэнт Грузіі прыняў у першым чытаньні законапраект «Аб празрыстасьці фінансаваньня вонкавага ўплыву», які таксама называюць «законам аб агентах іншаземнага ўплыву».
- Законапраект абавязваў усіх юрыдычных і фізычных асоб, якія атрымліваюць фінансаваньне з-за мяжы, рэгістравацца ў спэцыяльным рэестры. У адваротным выпадку парушальнікам пагражае буйны штраф або турэмнае зьняволеньне тэрмінам на пяць гадоў.
- Апазыцыя сьцьвярджала, што закон мае на мэце прыцясьненьне іншадумства і грамадзянскай актыўнасьці, як гэта адбылося ў Расеі. Таксама яны адзначылі, што прыняцьце такога закону пагражае дэмакратыі і будзе перашкаджаць інтэграцыі Грузіі ў Эўропу.
- Увечары 7 сакавіка некалькі тысяч чалавек, пратэстуючы супраць прыняцьця гэтага закону, выйшлі да будынку парлямэнту ў Тбілісі, некаторыя паспрабавалі ў яго прарвацца. Паліцыя разганяла дэманстрантаў вадамётамі, 66 чалавек затрымалі.
- 8 сакавіка ўдзельнікі масавай акцыі пратэсту зноў атачылі будынак парлямэнту Грузіі. Як і напярэдадні, пачаліся сутыкненьні з паліцыяй, якая ўжыла сьлезацечны газ і вадамёты.
