Ужо сёньня: Гадавіна прысуджэньня Нобэлеўскай прэміі міру Алесю Бяляцкаму

Дата дня

7 кастрычніка 2022 году Нобэлеўскай прэміяй міру былі ўганараваныя беларускі праваабаронца і палітвязень Алесь Бяляцкі, украінскі Цэнтар грамадзянскіх свабодаў і расейскі праваабарончы цэнтар «Мемарыялам».

У 1996 годзе Бяляцкі заснаваў праваабарончую арганізацыю «Вясна».
Апошні раз Бяляцкі быў затраманы 14 ліпеня 2021 года. У 2023 годзе разам з ім у Менску судзілі прадстаўнікоў «Вясны» Валянціна Стэфановіча і Уладзіміра Лабковіча. 3 сакавіка быў абвешчаны прысуд у справе. Бяляцкі прызнаны вінаватым і прысуджаны да 10 гадоў пазбаўлення волі з адбываннем пакараньня ў калёніі ўзмоцненага рэжыму.

Ляўрэат прэміі Homo Homini (2006), прэмія свабоды імя Андрэя Сахарава Нарвежскага Хельсінкскага камітэта (2006), прэміі Леха Валенсы «Nagroda Lecha Walesy 2012», прэмія імя Вацлава Гаўла за правы чалавека (2013), літаратурнай прэмія імя Алеся Адамовіча (2014).

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА:

«Бяляцкі — зорка на небасхіле Беларусі», — сьпікер Сейма Літвы адкрыў выставу пра зьняволенага нобэлеўскага ляўрэата. ФОТА

Дзень у гісторыі

1571 — Бітва пры Лепанта паміж флётамі Сьвятой Лігі і Асманскай імпэрыі, адна з найбуйнейшых марскіх бітваў у гісторыі. Поўная перамога хрысьціянскага флёту, канец асманскага валадарства на Міжземным моры.

1897 — у Вільні быў створаны «Бунд», Агульны габрэйскі рабочы зьвяз у Літве, Польшчы і Расеі. «Бунд» быў пралетарскай і адначасова нацыянальнай габрэйскай арганізацыяй. Ужо праз паўгода пасьля яго стварэньня ў Менску пры садзеяньні «Бунду» пройдзе першы зьезд РСДРП, у склад якой «Бунд» увойдзе аўтаномнай часткай.

1977 — была ўхваленая апошняя (г. зв. брэжнеўская) Канстытуцыя СССР.

2001 — пачаліся амэрыканскія паветраныя ўдары па базах Усамы бін Лядэна ў Афганістане.

2002 — камітэт адукацыі, навукіі культуры Сейму Літвы прыняў пастанову аб аднаўленьні ў Вільні дзейнасьці Беларускага музэю імя Івана Луцкевіча.

У гэты дзень нарадзіліся

1765 — Міхал Клеафас Агінскі, дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, дыплямат, кампазытар.

1788 — Іван Насовіч, беларускі мовазнавец-лексыкограф, фальклярыст, этнограф, аўтар «Слоўніка беларускай мовы», апублікаванага ў 1870 годзе. Апроч гэтага слоўніка, Насовіч выдаў зборнікі народных песень, прыказак і загадак.

1876 — Ян Булгак, майстар мастацкай краязнаўчай фатаграфіі, этнограф, фальклярыст.

1885 — Нільс Бор, дацкі фізык, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі.

1912 — Юры Попка, дзяяч беларускага руху і эміграцыі, пісьменьнік.

1918 — Ізраіль Басаў, беларускі жывапісец і графік.

1931 — Дэсманд Туту, біскуп з Паўднёва-Афрыканскай Рэспублікі, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міру.

1932 — Іван Пташнікаў, беларускі пісьменьнік. Сярод найбольш вядомых твораў — апавяданьні «Львы», «Арчыбал», «Пагоня», аповесьці «Лонва», «Тартак», «Найдорф», раманы «Мсьціжы» і «Алімпіяда».

1943 — Яўген Шыпіла, актор тэатру і кіно, народны артыст Беларусі.

1952 — Уладзімір Пуцін, прэзыдэнт Расеі.

1956 — Вячаслаў Швед, гісторык.

У памяці

1849 — Эдгар Алан По, амэрыканскі паэт, празаік, эсэіст, вядучая постаць амэрыканскага рамантызму, адзін з пачынальнікаў дэтэктыўнага жанру.

1939 - Раман Скірмунт, беларускі і польскі грамадзка-палітычны дзеяч. Быў забіты на Піншчыне пасьля прыходу ў Заходнюю Беларусь Чырвонай арміі чальцамі «рэвалюцыйнага камітэту».

Скірмунт быў краёвым дзеячом у часы Расейскай імпэрыі, дэпутатам Дзяржаўнай Думы Расеі. У 1916 годзе далучыўся да беларускага руху. У сакавіку 1917 году ў Менску быў створаны Беларускі нацыянальны камітэт, які ўзначаліў Раман Скірмунт. Яго мэтай было дамагчыся стварэньня аўтаноміі Беларусі ў складзе Фэдэрацыйнай Расейскай рэспублікі і арганізаваць у Беларусі разьвіцьцё беларускамоўнай культуры і асьветы.

Быў сябрам Рады Беларускай Народнай Рэспублікі (БНР), прэм'ер-міністрам БНР.

1976 —Юльян Сергіевіч, паэт і мастак.

2006 — Ганна Паліткоўская, расейская журналістка (забітая).