Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Чырвоны Крыж рыхтуе новы абмен палоннымі паміж Украінай і Расеяй. Магчымы прынцып «усіх на ўсіх»


Кіраўніца Міжнароднага камітэту Чырвонага Крыжа Мір’яна Шполярыч і кіраўнік МЗС Расеі Сяргей Лаўроў. Масква, 20 студзеня 2023
Кіраўніца Міжнароднага камітэту Чырвонага Крыжа Мір’яна Шполярыч і кіраўнік МЗС Расеі Сяргей Лаўроў. Масква, 20 студзеня 2023

У студзені расейскі і ўкраінскі амбудсмэны пры пасярэдніцтве Турэччыны абмеркавалі магчымасьці маштабнага абмену палоннымі. Для яго арганізацыі Мір’яна Шполярыч прыехала ў Маскву. Яе чакаюць таксама і ў Кіеве.

20 студзеня кіраўніца Міжнароднага камітэту Чырвонага Крыжа Мір’яна Шполярыч наведала Маскву і сустрэлася з кіраўніком МЗС Расеі Сяргеем Лаўровым. Яе чакаюць таксама і ў Кіеве.

Міжнародны Камітэт Чырвонага Крыжа з нагоды першага візыту ў Маскву прэзыдэнткі арганізацыі Мір’яны Шполярыч заявіў, што галоўнымі тэмамі візыту сталі неадкладныя гуманітарныя патрэбы і ваеннапалонныя.

«Хоць МКЧК ужо наведаў ваеннапалонных з абодвух бакоў, ён тэрмінова дамагаецца поўнага, бесьперашкоднага і рэгулярнага доступу да ўсіх ваеннапалонных, дзе б яны ні знаходзіліся. Такія візыты дазваляюць супрацоўнікам МКЧК праверыць умовы, у якіх утрымліваюцца ваеннапалонныя, і як зь імі абыходзяцца», — сказалі ў МКЧК, дадаўшы, што камітэт «гатовы» выступаць у якасьці нэўтральнага пасярэдніка для абмену палоннымі або любых іншых гуманітарных ініцыятыў.

«Што тычыцца абмену „ўсіх на ўсіх“, то гэта было ў мінулым, гэта вядомая практыка, і гэта можа быць у расейска-ўкраінскім міжнародным канфлікце. Так што бакі, безумоўна, могуць скарыстацца гэтай магчымасьцю», — сказала ў сьнежні журналістам кіраўніца Чырвонага Крыжа Мір’яна Шполярыч, але адмовілася даць больш падрабязную інфармацыю.

У сьнежні Мірʼяна Шполярыч наведала Ўкраіну. У той час яна сказала, што бачыць магчымасьць буйнога абмену ваеннапалоннымі.

Украіна і Расея рэгулярна абменьваюцца палоннымі. Але па-ранейшаму шмат людзей з абодвух бакоў застаецца ў палоне.

Што сказаў Лаўроў

Міністар замежных спраў Расеі Сяргей Лаўроў на сустрэчы 20 студзеня зь Мір’янай Шполярыч заклікаў Міжнародны камітэт Чырвонага Крыжа (МКЧК) бесстароньне ацаніць сытуацыю ва Ўкраіне і запэўніў, што расейскі бок «цьвёрда выконвае міжнароднае гуманітарнае права, у тым ліку Жэнэўскую канвэнцыю аб абароне цывільнага насельніцтва і абыходжаньні з ваеннапалоннымі».

«Хацеў бы прыцягнуць увагу да абуральных парушэньняў міжнароднага гуманітарнага права з боку кіеўскага рэжыму. Гэтыя парушэньні дакумэнтуюцца. Чакаем ад Камітэту працягу інтэнсыфікацыі намаганьняў па вырашэньні праблемы з наведваньнем і забесьпячэньнем правоў захопленых расейскіх вайскоўцаў, у дачыненьні да якіх кіеўскі рэжым выкарыстоўвае катаваньні і іншыя бесчалавечныя мэтады ўзьдзеяньня», — заявіў Сяргей Лаўроў 20 студзеня на сустрэчы ў Маскве з кіраўніцай Міжнароднага камітэту Чырвонага Крыжа Мір’янай Шполярыч.

Кіраўнік расейскага МЗС сказаў, што цяперашняя сытуацыя ва Ўкраіне стала вынікам «сабатажу кіеўскім рэжымам» менскіх дамоўленасьцяў, якія прадугледжвалі асаблівы статус для Данецкай і Луганскай абласьцей ва Ўкраіне.

Пасьля такога выступу Сяргея Лаўрова кіраўніца МКЧК падзякавала яму за сустрэчу, але прапанавала далей абмеркаваць гэтыя тэмы канфідэнцыйна.

Сустрэча адбылася пасьля таго, як расейскі і ўкраінскі амбудсмэны пры пасярэдніцтве Турэччыны абмеркавалі магчымасьці чарговага абмену палоннымі. Для яго арганізацыі Мір’яна Шполярыч наведала Маскву. Яе чакаюць таксама і ў Кіеве.

Што кажуць у Кіеве

Упаўнаважаны Вярхоўнай Рады Ўкраіны ў правах чалавека Дзьмітро Лубінец зьняпраўдзіў абвінавачаньні Сяргея Лаўрова і заявіў, што Ўкраіна, у адрозьненьні ад Расеі, забясьпечвае расейскім палонным нармальныя ўмовы жыцьця, харчаваньне і ўсе мэдычныя патрэбы.

«Падчас перамоваў [аб абмене] толькі ўкраінскі бок прывёз лісты расейскіх вайскоўцаў, якія знаходзяцца ва ўкраінскім палоне. У адрозьненьне ад нашых вязьняў і мірных закладнікаў, якіх катуюць, мораць голадам і псыхалягічна ціснуць. То ці складана камунікаваць з расейскім бокам? Надзвычай! Ці парушаюць дамоўленасьці — на сталай аснове! Але мы працягваем працаваць, каб вярнуць дадому ўсіх нашых грамадзян», — падкрэсьліў украінскі амбудсмэн.

Расейскія вайскоўцы ад пачатку ваеннага ўварваньня ва Ўкраіну стала абстрэльвалі жылыя дамы ўкраінцаў, а таксама аб’екты крытычнай інфраструктуры. У выніку расейскіх атак цалкам зруйнаваныя Марыюпаль, Салядар, Бахмут і іншыя населеныя пункты Ўкраіны.

Пасьля адыходу расейскіх войскаў з Кіеўскай, Чарнігаўскай, Харкаўскай і Херсонскай абласьцей украінскія праваахоўныя органы зафіксавалі 65 098 злачынстваў, учыненых расейскімі вайскоўцамі ва Ўкраіне.

У канцы 2022 году ў Офісе генэральнага пракурора Ўкраіны паведамілі, што з пачатку поўнамаштабнай ваеннай агрэсіі Расеі зафіксавалі 154 факты сэксуальнага гвалту. Паводле сьледчых, найбольш ад сэксуальных злачынстваў у часе расейскай акупацыі пацярпелі жыхары Кіеўскай, Данецкай і Херсонскай абласьцей.

Вайна Расеі супраць Украіны

  • А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
  • Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
  • 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
  • З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
  • Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
  • 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
  • У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
  • 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
  • У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
  • Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
  • 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
  • 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
  • 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
  • З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
  • У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
  • 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
  • Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава
XS
SM
MD
LG