Праз вайну многія школьнікі так яшчэ і ня скончылі свой навучальны год, а многія ня змогуць прадоўжыць навучаньне, каб атрымаць вышэйшую адукацыю.
Свабода разьбіралася, як вайна паўплывала на адукацыю ва Ўкраіне.
Навучальны працэс працягваецца ў 14 рэгіёнах
Сёлета апошні званок ва ўкраінскіх школах мусіў прагучаць 27 траўня. Але вайна істотна паўплывала на арганізацыю навучальнага працэсу.
Паводле міністра адукацыі Ўкраіны Сяргея Шкарлета, цяпер толькі ў чатырох з 25 рэгіёнаў Украіны (бяз Крыму і Севастопалю. — РС) навучальны год завяршыўся. У 14 навучаньне працягваецца дыстанцыйна, а ў сямі часткова працягваецца дыстанцыйна ці цалкам спынена.
Своечасова навучальны год закончыўся хіба толькі ў Чаркасах, і раней на два месяцы — у акупаваным Херсоне.
Колькасьць часова перамешчаных школьнікаў, якія далучыліся да адукацыйнага працэсу ў іншых гарадах і школах, перавышае 79 тысяч.
Як ацэньваюцца веды і ці будзе паступленьне ў ВНУ
Праз вайну скасавалі правядзеньне дзяржаўнай выніковай атэстацыі. Яна праходзіла толькі ў тых школах, дзе ўцалелі дакумэнты. Калі дакумэнты страчаныя або школа цалкам зьнішчаная, то вучням выстаўлялі адзнакі па выніках пісьмовых кантрольных.
Настаўнікам дазволілі ацэньваць веды ня ў балах, а залікам — у тых выпадках, калі дзеці ня мелі магчымасьці вучыцца або большая частка навучаньня адбывалася дыстанцыйна.
Дзеці з акупаваных тэрыторый маглі далучыцца да любой школы онлайн і атрымаць у ёй атэстат.
Праз вайну таксама скасавалі традыцыйныя ўступныя іспыты (вонкавае незалежнае ацэньваньне) у вышэйшыя навучальныя ўстановы. Для паступленьня ў ВНУ выпускнікі мусяць прайсьці мультыпрадметны тэст. Але ён будзе праводзіцца толькі ў кантраляваных Украінай абласьцях. Дзецям з акупаваных тэрыторый давядзецца чакаць дадатковай магчымасьці, калі яны ня могуць выехаць у іншыя вобласьці Ўкраіны.
З новага навучальнага году ў школах увядуць навучаньне міннай бясьпецы
Міністэрства адукацыі і навукі Ўкраіны абвясьціла, што ў наступным навучальным годзе адукацыйны працэс будзе адбывацца непасрэдна ў школах. Цягам лета адмыслоўцы адкарэктуюць і шэраг праграм.
У прыватнасьці, як паведаміў намесьнік міністра адукацыі Андрэй Вітрэнка, зьмены будуць унесеныя ў навучаньне такім прадметам, як абарона Айчыны, замежная літаратура, гісторыя Ўкраіны і ўсясьветная гісторыя.
Найперш, паводле яго, пры вывучэньні прадмета «Абарона Айчыны» ўвага школьнікаў будзе канцэнтравацца на практычных пытаньнях.
«Дзеці павінны ведаць, умець; будзе ўзмоцнена нацыянальна-патрыятычнае выхаваньне і будзе асобны блёк, аб супрацьміннай дзейнасьці. Каб дзеці ўсьведамлялі, што нельга чапаць тое, што нясе для іх небясьпеку», — патлумачыў намесьнік міністра Андрэй Вітрэнка.
Без Льва Талстога
З праграмы па замежнай літаратуры плянуецца выключыць вывучэньне раману расейскага пісьменьніка Льва Талстога «Вайна і мір».
«Усё, што праслаўляе оркаўскія войскі, зьнікне з праграмы замежнай літаратуры», — падкрэсьліў Андрэй Вітрэнка.
«Гісторыя Ўкраіны і ўсясьветная гісторыя. Мы ганарымся, што ўжо грунтуемся на нацыянальных украінскіх архіўных дакумэнтах. Будуць унесеныя зьмены ў мэтадалёгію выкладаньня гэтых прадметаў. Працоўныя групы ўважліва апрацуюць усе зьмены і будуць выпісаныя дачыненьні між украінскай нацыяй і „русским миром“ на глебе гістарычнай праўды», — дадаў намесьнік міністра адукацыі і навукі Ўкраіны, выступаючы ў эфіры ўсеўкраінскага тэлемаратону #UAРазом.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
